PL
Tekst wyróżnia cztery psychospołeczne motywy i uwarunkowania tworzenia kolekcji i archiwów fonograficznych w zakresie muzyki tradycyjnej i etnicznej w pierwszych dekadach XX w. Pierwszym jest fascynacja wynalazkiem fonografu jako przykładem przeniesienia i utrwalenia dynamicznej rzeczywistości na zapis akustyczny. Drugim jest traktowanie rejestracji fonograficznej jako dalekiej konsekwencji wynalazku pisma, co uzasadniało tworzenie „bibliotek” dźwiękowych. Trzecim – poczucie obowiązku utrwalania tradycji muzycznych, z których uchodziło życie (wykonawstwo muzyczne w oryginalnym kontekście kulturowym) i imperatyw ochrony pamięci kulturowej. Czwartym – „entuzjazm” badawczy wynikający z pomnożenia możliwości analitycznych – szansy wielokrotnego odsłuchania nagrania.
EN
The text reports on setting up phonograhic collections and archives in the past and discusses four attitudes of ethnologists and musicologists engaged in phonograph-aided field research. The enthusiasm for creating an alternative acoustical reality in time, the sound collection as a natural continuation of traditional libraries, the eager acceptance of recording technology to preserve and safeguard declining traditions, and the development of musical analyses thanks to multiple listenings to recordings – all these psychological components constituted the ideology of archives and initiated comparative musicology as a “science” and ethnomusicology concentrated on humanly organized sound.