Przeciw zniewoleniu człowieka i narodów. Aksjologiczny aspekt posłannictwa Sługi Bożego księdza Franciszka Blachnickiego

• Authors: Żywczok Alicja

Title variants

EN

Against the Enslavement of Man and Nations: Axiological Aspects of the Mission of the Servant of God Father Franciszek Blachnicki

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi rekonstrukcję biograficzną oraz propozycję interpretacji tej części dziedzictwa ks . Franciszka Blachnickiego, która dotyczy problematyki wolności i wyzwolenia, mieszczących się w specyfice aksjologii . Zaprezentowaniu wyników ba-dań służy odpowiednia struktura artykułu . W jego części początkowej sprecyzowano zasadnicze pojęcia, podano założenia metodologiczne, a także nakreślono wizerunek ks . Franciszka Blachnickiego jako człowieka wolnego po to, by fakty biograficzne usytu-ować w szerszym kontekście . Następnie dokonano uściśleń, w wyniku których ukazano jego pojmowanie wolności indywidualnej i procesu wyzwolenia . Wyodrębniono oraz opisano ich przeciwieństwa (z genealogią), takie jak swawola, niewola i zniewolenie, odnalezione w dorobku Blachnickiego . Przekaz ten wzbogacono wskazówkami, które można uznać za sugestie etyczne, społeczne i wychowawcze Blachnickiego skierowane do współczesnych ludzi . Spuścizna ta stanowi oryginalne, inspirujące studium du-chowe, dlatego warto zadbać o odpowiednie odczytywanie przez kolejne pokolenia zawartego w nim pouczenia oraz przesłania .

EN

The article is a biographical reconstruction and a proposal for the interpreta-tion of that part of the legacy of Father Francis Blachnicki which concerns the issues of freedom and liberation, falling within the specifics of axiology . The presentation of the research findings is served by the appropriate structure of the article . In its initial part, the fundamental concepts are clarified, methodological assumptions are given, and the image of Father Francis Blachnicki as a free man is outlined in order to place the biographical facts in a broader context . Subsequently, clarifications are made, as a result of which his understanding of individual freedom and the process of liberation are shown . Their opposites (with genealogy), such as swagger, bondage and enslavement, found in Blachnicki’s oeuvre, are isolated and described . The message was enriched with hints that can be considered as Blachnicki’s ethical, social and educational sug-gestions addressed to people in the contemporary context . This legacy is an original and inspiring spiritual study, so it is worth ensuring that the instruction and message contained in it are properly understood by future generations .

Keywords

PL

wolność; wyzwolenie; zniewolenie; Ruch Światło-Życie; Krucjata Wyzwolenia Człowieka

EN

freedom; liberation; enslavement; Light-Life Movement; Crusade for the Liberation of Man .

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2023
• Volume: 2/51
• Pages: 55-91

Contributors

author

Żywczok Alicja

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0003-3994-9558

References

• Adaszyńska-Blacha, A . i Mazur, D . (2016) .Ks. Franciszek Blachnicki. Biografia i wspomnienia . Kraków: Znak .
• Bańko,M . (red .) . (2017) .Inny słownik języka polskiego PWN. P–Ż . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA .
• Biela, A . (2016) . Wolność . W: K . Chałas i A . Maj (red .), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s . 1335–1337) . Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne „ P o l w e n ” .
• Blachnicki, F . (1958) . Trzeźwość czy wstrzemięźliwość . Niepokalana Zwycięża, 12(2), 1 .
• Blachnicki, F . (1960) . Wartości humanistyczne idei abstynenckiej . Homo Dei, 4, 591–597 .
• Blachnicki, F . (1982) . Suwerenność wewnętrzna – program wyzwolenia Polaków . Spotkania, 19–20, 117–125 .
• Blachnicki, F . (1984) .W obliczu zbrodni. Testament Księdza Jerzego Popiełuszki . Carlsberg: Verlag Maximilianum .
• Blachnicki, F . (1985a) . Cztery rozważania o wyzwoleniu . W: F . Blachnicki, Prawda – Krzyż – Wyzwolenie. Ku polskiej teologii wyzwolenia (s . 37–74) . Carlsberg: Verlag Maximilianum .
• Blachnicki, F . (1985b) . Kościół a wolność narodu . W: F . Blachnicki, Prawda – Krzyż – Wyzwolenie. Ku polskiej teologii wyzwolenia (s . 143–164) . Carlsberg: Verlag Maximilianum .
• Blachnicki, F . (1985c) . Suwerenność wewnętrzna . Deklaracja Carlsberska . 29 .08 .82 .W: F . Blachnicki, Prawda – Krzyż – Wyzwolenie . Ku polskiej teologii wyzwolenia (s . 199–208) . Carlsberg: Verlag Maximilianum .
• Blachnicki, F . (1985d) .Prawda – Krzyż – Wyzwolenie. Ku polskiej teologii wyzwo­lenia . Carlsberg: Verlag Maximilianum .
• Blachnicki, F . (1985e) .Charyzmat i wierność . Carlsberg: Verlag Maximilianum .
• Blachnicki, F . (1987) . Spojrzenia w świetle łaski . Krościenko: Wydawnictwo „Świa-tło-Życie” Instytutu im . ks . Franciszka Blachnickiego .
• Blachnicki, F . (2001a) .Jedność i diakonia. Wybór tekstów . Krościenko: Wydawnic-two „Światło-Życie” Instytutu im . ks . Franciszka Blachnickiego .
• Blachnicki, F . (2001b) . Diakonia w mocy Ducha Świętego . W: F . Blachnicki, Jedność i diakonia. Wybór tekstów (s . 45–52) . Krościenko: Wydawnictwo „Światło-Życie” Instytutu im . ks . Franciszka Blachnickiego .
• Blachnicki, F . (2001c) .Ewangelia wyzwolenia . Krościenko: Wydawnictwo „Świa-tło-Życie” Instytutu im . ks . Franciszka Blachnickiego .
• Blachnicki, F . (2001d) .Rekolekcje więzienne. Notatki z „rekolekcji zamkniętych” odprawianych w centralnym więzieniu w Katowicach, w czasie od 15 marca do 19 lipca 1961 r . Krościenko: Wydawnictwo „Światło-Życie” Instytutu im . ks .Franciszka Blachnickiego .
• Blachnicki, F . (2001e) .Wolni i wyzwalający . Poznań: Instytut Wydawniczy „Je-rozolima” .
• Blachnicki, F . (2004) .Postsovieticum, czyli nie wolno ci być niewolnikiem . Kraków : Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2006a) . Diakonia oazy i jej praca . W: F . Blachnicki, Oaza Nowego Życia pierwszego stopnia. Podręcznik (s . 59–70) . Kraków: Wydawnictwo „Świa-tło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2006b) .Oaza Nowego Życia pierwszego stopnia. Podręcznik . Kraków : Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2008a) . Charyzmat Ruchu Światło­Życie w służbie odnowy Kościoła lokalnego . Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2008b) .Oaza Nowego Życia II stopnia. Podręcznik . Kr a ków : Wy-dawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2009) .Wyzwoleni w Chrystusie. Podręcznik rekolekcji wyzwolenia . Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2014a) .Abstynenckie credo Krucjaty Wyzwolenia Człowieka . Kra-ków: Instytut Niepokalanej Matki Kościoła, Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2014b) .Co to jest oaza . Kraków: Wydawnictwo Światło-Życie .
• Blachnicki, F . (2017) .Krucjata Wyzwolenia Człowieka, czyli dzieło Niepokalanej, Matki Kościoła . Podręcznik . Kraków: Instytut Niepokalanej Matki Kościoła, Wy-dawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2018) .Ruch Światło­Życie jako pedagogia nowego człowieka . Kra-ków: Instytut Niepokalanej Matki Kościoła, Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Blachnicki, F . (2020) .Myśli, wyznania, testament, oprac . A . Oleszczuk, A . Wojnow-ski . Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” .
• Bolczyk, H . (2012) .Wolny człowiek – wolny naród. Ostatnie dzieło życia ks. Franciszka Blachnickiego: Chrześcijańska Służba Wyzwolenia Narodów . Kraków : Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Bolczyk, H . (2021) . Chrześcijańska Służba Wyzwolenia Narodów – ostatnie dzieło życia ks . Franciszka Blachnickiego . Studia Pastoralne, 17, 139–159 .
• Buczyńska-Garewicz, H . (2011) .Człowiek wobec losu . Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” .
• Danielski, W . (2014) .Wyzwoleni, by wyzwalać . Kraków: Wydawnictwo „Światło--Życie” .
• Derewenda, R . (2007) . Bezpieka wobec ruchu oazowego (1977–1981) .Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 75(4), 93–103 .
• Derewenda, R . (2015) . Działalność społeczna Ks . Franciszka Blachnickiego . Roczniki Humanistyczne, 63(2), 219–235 .
• Diakonia: XXIX Kongregacja Odpowiedzialnych Ruchu Światło­Życie, Częstochowa–Jasna Góra, 27 lutego–1 marca 2004 r.: referaty, świadectwa, homilie . (2004) .Katowice–Krościenko: Stowarzyszenie Diakonia Ruchu „Światło-Życie” .
• Grondin, J . (2007) .Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, przeł . L . Łysień .Kraków: Wydawnictwo WAM .
• Horowski, J . (2015) .Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej . Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika .
• Janikula, G . (2014) . Pedagogiczne aspekty misterium cierpienia ks . Franciszka Blachnickiego . W: J . Stala (red .), Człowiek chory i umierający. Możliwości wspar­cia i formy pomocy (s . 99–124) . Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II . http://dx .doi .org/10 .15633/9788374384117 .08 .
• Jeanrond, W . G . (1999) . Hermeneutyka teologiczna. Rozwój i znaczenie, przeł . M . Borowska . Kraków: Wydawnictwo WAM .
• Kapica, J . (1912) .Duszpasterstwo a ruch trzeźwości . Włocławek: Drukarnia Dy-ecezjalna .
• Krajewski, W . (red .) . (1996) .Słownik pojęć filozoficznych . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar” .
• Lorenc, W . (2019) .Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje . Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego .
• Lota, R . (2008) . Pedagogia Ruchu Światło-Życie propozycją „na dzisiejszą godzinę Kościoła” . Paedagogia Christiana, 21(1), 81–95 .
• Marczewski, M . (2000) .Posługa zbawcza Kościoła w ujęciu ks. Franciszka Blach­nickiego . Lublin: Wydawnictwo „Polihymnia” Sp . z o .o .
• Maryniarczyk, A ., Jaroszyński, P ., Kiereś, H . i Zdybicka, Z . (red .) . (2012) .Słownik przewodnik filozoficzny. Osoby – problemy – terminy . Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu .
• Milerski, B . (2011) .Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki religii . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT .
• Muszala, A . (2020) .Dekalog wolnego człowieka. Ksiądz Franciszek Blachnicki . Kraków: Wydawnictwo WAM .
• Nosowski, Z . (2017) .Maksymalista Blachnicki . Pobrano 23 stycznia 2023 z: http://wiez .com .pl/2017/02/26/maksymalista-blachnicki .
• Przyłębski, A . (2019) .Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia . Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo .
• Semenenko, P . (1931) .Życie wewnętrzne.Podług nauk konferencyjnych X. Piotra Se­menenki C.R. Lwów: Nakładem Zgromadzenia XX Zmartwychwstania Pańskiego .
• Skrzyniarz, R ., Gajderowicz, M . i Wach, T . (red .) . (2013) .Wzory i wzorce osobowe w biografistyce pedagogicznej . Lublin: Wydawnictwo „Episteme” .
• Stróżewski, W . (1981) .Istnienie i wartość . Kraków: Wydawnictwo „Znak” .
• Terlecki, R . (2007) .Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990 . Kraków: Wydawnictwo Literackie .
• Terlikowski, T . P . (2020) .Tylko prawda nas wyzwoli. Przyszłość Kościoła katolickiego w Polsce. Wywiady Tomasza P. Terlikowskiego . Warszawa: Wydawnictwo „Fronda” .
• Terlikowski, T . P . (2021) .Franciszek Blachnicki. Ksiądz, który zmienił Polskę . Kraków: Wydawnictwo WAM .
• Trzeźwość narodu – sprawą patriotyczną . Pobrano 25 kwietnia 2023 z: https://kjb24 .pl/trzezwosc-narodu-sprawa-patriotyczna/ .
• Wilczyńska, G . (2018a) .Wolny dla... Ks. Franciszek Blachnicki założyciel Ruchu Światło­Życie . Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Wilczyńska, G . (2018b) .Wychowawca wolnych ludzi . Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie” .
• Wodarczyk, A . (1994–1995) . Ruch Światło-Życie, osoba założyciela, historia ruchu i rozwój w diecezji katowickiej . Śląskie Studia Historyczno­Teologiczne, 27–28, 343–357 .
• Wodarczyk, A . (2008) .Prorok żywego Kościoła . Ks. Franciszek Blachnicki – życie i działalność (1921–1987) . Katowice: Wydawnictwo „Emmanuel” .
• Wodarczyk, A . (2014a) . Ksiądz Profesor Franciszek Blachnicki (1921–1987) – wychowawca dzieci i młodzieży, promotor odnowy duchowej i ekumenizmu .W: A . Żywczok (red .), Znajomość, koleżeństwo, przyjaźń. Dynamizm ewoluowania więzi emocjonalnej (s . 147–165) . Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” .
• Wodarczyk, A . (2014b) . W trosce o młode pokolenie . Ruch Światło-Życie jako pedagogia nowego człowieka . W: A . Żywczok (red .), Znajomość, koleżeństwo, przyjaźń. Dynamizm ewoluowania więzi emocjonalnej (s . 207–227) . Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” .
• Zającówna, M . (2003) . Człowiek w procesie urzeczywistniania i tworzenia warto-ści . Rozważania psychologiczne w związku z założeniami programowymi ruchu oazowego ks . Franciszka Blachnickiego . W: R . Brom i J . Śliwiok (red .), Ksiądz dr Franciszek Blachnicki – wychowawca młodzieży polskiej. Materiały posesyjne (s . 73–80) . Katowice: Drukarnia Archidiecezjalna .

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2023.012