Organizacja nauki języka polskiego w szkolnictwie publicznym Niemiec. Stan aktualny, problemy i perspektywy

• Authors: Nowosad Inetta , Malik Hanna

Title variants

EN

The organization of teaching Polish in public German educational system. The current conditions, problems and outlook

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu, problemów oraz perspektyw organizacji nauki języka polskiego w szkolnictwie publicznym Niemiec. Takie ukierunkowanie poszukiwań uwzględnia specyficzną sytuację Polaków w Niemczech i brak statusu mniejszości narodowej. Fakt ten ma daleko idące konsekwencje edukacyjne w tworzeniu możliwości rozwoju nowych form organizacyjnych nauki języka polskiego w Niemczech jedynie w ramach aktualnie obowiązującego prawa i dotyczy wzmacniania oferty organizacyjnej nauki języka polskiego jedynie jako języka obcego. Rezultaty opracowania ukierunkowane na przedstawienie współczesnych uwarunkowań, problemów i rozwiązań organizacyjnych nauczania języka polskiego w szkołach publicznych w Niemczech wpisują się w otwartą debatą na temat statusu Polaków w Niemczech, związaną z ich staraniami o posiadanie statusu mniejszości narodowej. Działania i inicjatywy podejmowane są również przez Polaków mieszkających w Niemczech, tak jak przez polski rząd.

EN

The goal of the article is to present the contemporary condition, problems and views of organisation of teaching Polish in public, German, education system. The research include the specific situation of Polish people living in Germany, and the lack of the status of a national minority. According to the applicable education law in Germany, the fact (the lack of a status of a national minority) results that Polish can be taught only as a foreign language in German schools. The goal of the elaboration is to present the contemporary condition, problems and views of organisation of teaching Polish in public schools in Germany. The research is conducted due to the open debate about the status of Polish people in Germany and their endeavour to posses the the status of a national minority. The actions and initiatives are taken as well by Polish people living in Germany, as by the Polish Government.

Keywords

PL

organizacja nauki języka polskiego w Niemczech; migracje Polaków do Niemiec; polityka oświatowa Niemiec wspierająca organizację nauki języka polskiego

EN

the organisation of teaching Polish in Germany; migration of Polish people to Germany; German educational policy supporting the organisation of teaching Polish in Germany

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2018
• Issue: 3 (24)
• Pages: 235-251

Contributors

author

Nowosad Inetta

• Uniwersytet Zielonogórski

author

Malik Hanna

• Przedszkole Integracyjne we Frankfurcie nad Odrą

References

• Barcz J., Der polnisch-deutscheVertrag vom 17. Juni1991undder Schutz der Minderheiten, w: (red.) H. van der Meulen, Annerkannt als Minderheit. Vergangenheit und Zukunft der Deutschen in Polsen, Nomos, Baden-Baden 1994, s. 87 – 97.
• Barcz J., Podstawy prawne stosunków Polski ze zjednoczonymi Niemcami w: (red.) W. Góralski, Polska-Niemcy 1945 – 2007. Od konfrontacji do współpracy i partnerstwa w Europie, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych , Warszawa 2007, s.113- 158.
• Blau P., Wymiana społeczna, w: (red.) A. Jasińska‑Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, Tłum. D. Niklas, Współczesne teorie socjologiczne, T. 1. Scholar, Warszawa 2006, s. 82 – 92.
• Blumenwitz D., Miderheiten und Volksgruppenrecht. Aktuelle Entwicklung, Kulturstiftung der deutschen Vertriebenen, Bonn 1992
• Boradziej W., Polska wobec zjednoczenia Niemiec 1989 – 1991. Dokumenty dyplomatyczne, Scholar, Warszawa 2006.
• Bożek A. , Liczebność ludności polskiej i pochodzenia polskiego w jej największych skupiskach osiedlania, w: (red.) W. Miodunka, Język polski w świecie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1990, s. 51 – 67.
• Chamot M, Problematyka migracji ekonomicznej z Pomorza Gdańskiego w poglądach ruchu chrześcijańsko – społecznego w zaborze pruskim na przełomie XIX i XX w. (Koncepcje ks. Stanisława Sychowskiego), w: (red.) J. Borzyszkowski, M. Wojciechowski, Migracje polityczne i ekonomiczne w krajach nadbałtyckich w XIX i XX w., ECONIS, Toruń – Gdańsk 1995, s. 61 – 67.
• Dąbrowska A., Miodunka W., Pawłowski A., Wyzwania polskiej polityki językowej za granicą: kontekst, cele, środki i grupy odbiorcze, Minieterstwo Sprawa Zakgranicznych, Departament Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej, Warszawa 2012.
• Döbert H., Deutschland, w: (red.) H. Döbert, W. Hörner, B. Von Kopp, W. Mitter, Die Schulsysteme Europas. Grundlagen der Schulpӓdagogik, Band 46, Schneider Verlag Hohengehren 2002, s. 92 – 114.
• Flick U., Jakość w badaniach jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Golka M., Oblicza wielokulturowości, w: (red.) M. Kempny, A. Kapciak, S. Łodziński, U progu wielokulturowości. Nowe oblicza społeczeństwa polskiego, Oficyna Naukowa, Warszawa 1997, s. 51 – 63.
• Haushofer H., Die deutsche Landwirtschaft im technischen Zeitalter, Ulmer, Stuttgart 1968.
• Herbert U., Geschichte der Auslanderbeschaftigung in Deutschland 1880 bis 1980. Saisonarbeiter, Zwangsarbeiter, Gastarbeiter, Dietz Taschenbuch, Berlin-Bonn 1986.
• Hoffmann K., Auslӓndische Zwangsarbeiterinnen in Oldenburg, Dissertation an der Carl von Ossietzky Universitӓt, Oldenburg 1999.
• Jaskułkowski T., Gil K., Traktat polsko – niemiecki z 1991 r., http://www.polska-niemcy-interakcje.pl z dn. 2.12.2016.
• Kępińska E., Migracje sezonowe z Polski do Niemiec, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
• KMK, Zur Situation des Polnischunterrichts in der Bundesrepublik Deutschland, Bericht der Kultusministerkonferenz vom 22.08.1991 i.d.F. vom 05.10.2007.
• KMK, Zur Situation des Polnischunterrichts in der Bundesrepublik Deutschland, Beschluss der Kultusministerkonferenz vom 02.05.2017.
• Koblenzer H., Polskość w Niemczech – wybrane aspekty, w: (red.) G. Czetwertyńska, A. Karczewska S., Żurek J., Polskość ponad granicami, KUL, Lublin 2011, 173 – 177.
• Köllmann W., Bevölkerung in der industriellen Revolution. Studien zur Bevölkerunggeschichte Deutschlands, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1974.
• Kurcz I., Język a psychologia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1992.
• Małoszewski P., Sytuacja Polaków w Niemczech w zakresie dostępu do nauki języka ojczystego. Czy nauczanie języka polskiego skazane jest na wymarcie? http://wspolnotapolska.org.pl z dn. 06.05.2017.
• Murzynowska K., Polskie wychodźstwo zarobkowe w Zagłębiu Ruhry w latach 1880 – 1914, Ossolineum, Wrocław 1972.
• Nikitorowicz J., Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, GWP, Gdańsk 2005.
• Nowakowska-Siuta R., Szkolnictwo w Polsce i Niemczech 1945 – 2001 – Wybrane aspekty porównawcze, Wydawnictwo Akademickie, Warszawa 2002.
• Nowosad I., Autonomia szkoły publicznej w Niemczech. Poszukiwania, konteksty, uwarunkowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2008.
• Nowosad I., Sander A., Tendencje w powojennej polityce oświatowej Niemiec, w: (red.) I. Nowosad, A. Sander, Szkoła w Niemczech: rozwój, autonomia, środowisko, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009.
• Nowosad I., Sander A., Stan, problemy i perspektywy szkolnictwa z polskim językiem nauczania w Niemczech, w: (red.) T. Lewowicki, J. Nikitorowicz, A. Szczurek-Boruta, Szkolnictwo z polskim językiem nauczania w państwach europejskich – stan, problemy i perspektywy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Białystok – Cieszyn – Warszawa 2010, s. 331 – 363.
• Nowosielski M., Polacy w Niemczech. Stan i perspektywy badań, „Przegląd Zachodni” 2012, nr 3 (344), 3 – 27.
• Okólska M., Przepływ siły roboczej w świetle niemiecko – polskiej umowy dwustronnej o pracownikach sezonowych, w: (red.) P. Kaczmarczyk, W. Łukowski, Polscy pracownicy na rynku Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004, s. 23 – 37.
• Rak K., Sytuacja polskiej mniejszości narodowej w Niemczech, Stowarzyszenie Wspólnota Polska, Warszawa 2010.
• Sakson A., Polonia w Niemczech w opinii prasy polskiej i niemieckiej, „Przegląd Zachodni” 2012 nr 3 (344), 157 – 184.
• Walaszek A., Migracje Europejczyków 1650 – 1914, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
• Wóycicki K., Nauczanie języka polskiego w Niemczech, „Debata” 2010 nr 1, 14 – 19.
• Wrzesiński W., Polskie migracje w XIX i XX wieku, w: (red.) A. Furdala, W. Wysoczański, Migracje: dzieje, typologia, definicje, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006, s. 159 – 171.