Religia a troska o ochronę środowiska naturalnego

• Authors: Romejko Adam

Title variants

EN

Religion and Concern for the Environment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem, który jest obecny w refleksji religijnej (teologicznej), jest natura i będący jej częścią człowiek. We wszystkich religiach, nawet tych najbardziej pierwotnym, zawiera się przekonanie, że człowiek jest kimś odmiennym od pozostałego świata stworzonego. On go przewyższa, stanowi jego centrum. Jednocześnie ludzie otaczają naturę szacunkiem będąc przekonanymi, że dzięki niej mogą żyć oraz że stanowi ona okazję do kontaktu z Bogiem/ bogami. Obecnie spotkać możemy wiele ekologicznych ruchów inspirowanych religijnie, które krytycznie spoglądają na chrześcijaństwo, jako na wyzyskiwacza stworzenia, a w instrumentalny sposób odnoszą się do religii plemiennych i dalekowschodnich. Nie oznacza to, że w ramach chrześcijaństwa nie ma miejsca na ekologiczną wrażliwość. Potwierdzeniem tej opinii jest m.in. fakt, że kwestia ochrony przyrody jest wyraźnie obecna w katolickiej nauce społecznej.

EN

The subject that is present in religious (theological) reflection is nature and the human being who belongs to it. In all religions, even the most primitive, there is a belief that man is different from the rest of the created world. He overcomes it, he is its centre. At the same time, people treat nature with respect, being convinced that it gives them life and that it gives an opportunity to contact the God/ gods. We can now encounter many religiously inspired environmental movements that critically evaluate Christianity, which in their view exploits nature. At the same time these people make instrumental reference to tribal and far-eastern religions. This does not mean that within Christianity there is no place for ecological sensitivity. This is confirmed by the fact that the issue of environmental protection is clearly present in Catholic social teaching.

Keywords

PL

Biblia; człowiek; ekologia; katolicka nauka społeczna; natura; religia

EN

Bible; Catholic social teaching; ecology; human; nature; religion

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2017
• Issue: 41
• Pages: 247-261

Contributors

author

Romejko Adam

• Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Gdański

References

• Adam and Eve, w: The New Encyclopedia of Judaism, red. G. Wigoder - F. Skolnik - S. Himelstein, New York 2002, s. 30-31.
• Ahinsa, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 1, a – Belur, red. T. Gadacz - B. Milerski, Warszawa 2001, s. 101-102.
• Ananda Marga: Ekolodzy czy terroryści?, http://religie.wiara.pl/doc/471856.Ananda-Marga-Ekolodzyczy-terrorysci [27.08.2017].
• Avatar (reż. James Cameron, prod. USA – Wielka Brytania 2009).
• Battle, M., Reconciliation. The Ubuntu Theology of Desmond Tutu, Cleveland 1997.
• Bełch, K., Katolicka nauka społeczna. Podręcznik dla studentów teologii i nauk społecznych, Kielce 2007.
• Benedykt XVI, Encyklika „Caritas in veritate“ Ojca Świętego Benedykta XVI do biskupów, prezbiterów i diakonów, do osób konsekrowanych i wszystkich wiernych świeckich o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie, Warszawa 2009.
• Benedykt XVI, Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2010 roku. Jeśli chcesz krzewić pokój, strzeż dzieła stworzenia, http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/ messages/peace/documents/hf_ben-xvi_mes_20091208_xliii-world-day-peace.html [28.08.2017].
• Bieliński, T., Editorial. Summa ecologica, „Wiadomości KAI” 26 (2015), s. 2.
• Bombik, M., Podstawy i metodologia tzw. ekologii głębokiej, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2005, s. 381-406.
• Brańka, T., Grenlandia – na drodze do niepodległości, w: Dylematy państwowości, red. K. Trzciński, Warszawa 2006, s. 81-94.
• Doktór, T., Nowe ruchy religijne i parareligijne w Polsce. Mały słownik, Warszawa 1999.
• Dylus, A., Integralna ekologia papieża Franciszka. Perspektywa etyki odpowiedzialności, w: Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si’, red. A. Wysocki, Warszawa 2016, s. 109-129.
• Encyklika „Laudato si” watykańska prezentacja, światowe echa, „Wiadomości KAI” 26 (2015), s. 3.
• Encyklika ekologiczna już w tym tygodniu, „Wiadomości KAI” 25 (2015), s. 2.
• Filozofia głębokiej ekologii, http://pracownia.org.pl/o-pracowni/filozofia-glebokiej-ekologii [28.08.2017].
• Franciszek, Encyklika Laudato si’ Ojca Świętego Franciszka poświęcona trosce o wspólny dom, Watykan 2015.
• Frazer, J.G., Złota gałąź, tł. H. Krzeczkowski, t. 2, Warszawa 41971.
• Girard, R., Sacrum i przemoc, tł. M. i J. Plecińscy, t. 2, Poznań 1994.
• Glasenapp, H.v., Die fünf Weltreligionen. Hinduismus, Buddhismus, Chinesischer Universismus, Christentum, Islam, München 1996.
• Jan Paweł II, Encyklika „Evangelium vitae” Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, Poznań 1995.
• Jan Paweł II, Encyklika Ojca Świętego Jana Pawła II O pracy ludzkiej „Laborem exercens”, w której zwraca się do czcigodnych braci w biskupstwie, do kapłanów, do rodzin zakonnych, do drogich synów i córek Kościoła oraz do wszystkich ludzi dobrej woli, Poznań 1981.
• Jan Paweł II, Pokój z Bogiem Stwórcą, pokój z całym stworzeniem (1990), w: Orędzia Ojca Świętego Jana Pawła II, red. J. Jękot, P. Słabek, t. 1, Kraków 1998, s. 105-114.
• Jan Paweł II, Redemptor hominis. Encyklika Ojca Świętego Jana Pawła II, w której u początku swej papieskiej posługi zwraca się do czcigodnych braci w biskupstwie, do kapłanów, do rodzin zakonnych, do drogich synów i córek Kościoła oraz do wszystkich ludzi dobrej woli, Warszawa 1979.
• Jaromi, S., Energia przyszłości w Astanie, „Niedziela” 34 (2017), s. 22-23.
• Jaromi, S., Ruchy i stowarzyszenia w Kościele w służbie ekologii, „Paedagogia Christiana” 2 (2011), s. 195-210.
• Köppe, C., Die Umweltbewegung als Religion in einer globalisierten Welt? Eine theoretische Diskussion religiöser Aspekte der Umweltbewegung, Saarbrücken 2011.
• L’Annuario Pontificio 2016 e l’«Annuarium Statisticum Ecclesiae» 2014, 05.03.2016, https://press. vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2016/03/05/0170/00365.html [28.08.2017].
• Lovelock, J., GAJA. Nowe spojrzenie na życie na Ziemi, tł. M. Ryszkiewicz, Warszawa 2003.
• Majewicz, A.F., Dzieje i legendy Ajnów, Warszawa 1983.
• Mazur, J., Papieża Franciszka myśl o integralności stworzenia – perspektywa prawa naturalnego, w: Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si’, red. A. Wysocki, Warszawa 2016.
• Meadows, D.H. i in., Granice wzrostu, tł. W. Rączkowska, S. Rączkowski, Warszawa 1973.
• Moja diecezja. Przegląd najważniejszych wydarzeń diecezjalnych, „Wiadomości KAI” 30 (2015), s. 15-22.
• Papież: Potrzebna jest roztropność w podejściu do migracji, http://gosc.pl/doc/4179033.PapiezPotrzebna-jest-roztropnosc-w-podejsciu-do-migracji [11.09.2017].
• Paweł VI, Paweł VI do ks. kardynała Maurice’a Roy przewodniczącego Rady do Spraw Świeckich i Papieskiej Komisji „Iustitia et Pax” z okazji 80. rocznicy ogłoszenia encykliki Rerum novarum. Octogesima adveniens, w: Dokumenty nauki społecznej Kościoła, red. M. Radwan – L. Dyczewski – A. Stanowski, t. 1, Rzym – Lublin 1987, 427-448.
• Pełka, L.J., Religijne i parareligijne ruchy ekologiczne, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 8, Parys – Rut, red. T. Gadacz – B. Milerski, Warszawa 2001, s. 422-423.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, red. K. Dynarski – M. Przybył, Poznań 52000 („Biblia Tysiąclecia”).
• Potaczała, K., Bieszczady w PRL-u. Część trzecia, Olszanica 2015.
• Posern-Zielińska, M., Peyotyzm. Religia Indian Ameryki Północnej, Wrocław 1972.
• Prokopiuk, J., Gaja, w: Religia. Encyklopedia PWN, t. 4, Fatum – indiculus, T. Gadacz – B. Milerski, Warszawa 2002, s. 133.
• Religia, w: Religie, kościoły, wyznania. Leksykon PWN, red. J. Herman – T. Herrmann, Warszawa 2002, s. 190.
• Religionen der Welt. Hinduismus. Buddhismus. Judentum. Christentum. Islam, red. J. Sperna-Weiland, Zürich – Köln 1977.
• Schönborn, C., Podstawowe prawdy nauki Kościoła o grzechu pierworodnym, w: C. Schönborn – A. Görres – R. Spaemann, Grzech pierworodny w nauczaniu Kościoła. Głos psychologa, filozofa, teologa, tł. J. Zychowicz, Poznań 1997.
• Schweer, T., Buddyzm. Powstanie – dzieje – nauka, tł. P. Pachciarek, Warszawa 2003.
• Sedláček, T., Ekonomia dobra i zła. W poszukiwaniu istoty ekonomii od Gilgamesza do Wall Street, tł. D. Bakalarz, Warszawa 2012.
• Ślipko, T., Ekologiczna doktryna Kościoła, w: Rozdroża ekologii, red. W. Otto-Weissowa, Kraków 1999, s. 7-181.
• Snow, C., Unholy alliance: Who is advising Pope Francis on global warming?, https://acton. org/pub/commentary/2015/06/17/unholy-alliance-who-advising-pope-francis-global-warming [28.08.2017].
• Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 1967.
• Statut Stowarzyszenie Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot, s. 1, http://pracownia.org.pl/upload/ filemanager/pracownia.org.pl/Dokumenty/STATUT_PNRWI_2014.09.09.pdf [28.08.2017].
• Tsianina Lomawaima, K., The Society of American Indians, http://americanhistory.oxfordre.com/ view/10.1093/acrefore/9780199329175.001.0001/acrefore-9780199329175-e-31 [26.08.2017].
• W stronę światła. Z prof. Henrykiem Skolimowskim rozmawiał Mikołaj Niedek, „Dzikie Życie” 11 (2016), s. 3-7.
• Węgrzecki, J., Dialog w polityce zahamowaniem globalnej autodestrukcji ekologicznej, w: Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si’, red. A. Wysocki, Warszawa 2016, s. 151-166.
• Wypowiedzi Kościoła, www.swietostworzenia.pl/czytelnia/12-wypowiedzi-kosciola [28.08.2017].
• Wysocki, A., Miejsce ubogich w koncepcji rozwoju zrównoważonego i ekologii integralnej, w: Świat jako wspólny dom. Wokół koncepcji ekologii integralnej w encyklice Laudato si’, Warszawa 2016, s. 213-248.
• Zwoliński, A., Pozachrześcijańskie orientacje i ruchy ekologiczne w Polsce, w: Rozdroża ekologii, red. W. Otto-Weissowa, Kraków 1999, s. 183-252.