Człowiek wobec apriorycznych wartości – koncepcja kultury Heinricha Rickerta

• Authors: Justyna Smoleń-Starowieyska

Title variants

EN

The Human Being and A priori Values: Heinrich Rickert’s Theory of Culture

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zdaniem Heinricha Rickerta, przedstawiciela badeńskiej szkoły neokantyzmu, kultura w sposób nierozerwalny jest związana z wartościami apriorycznymi. W odróżnieniu od natury, gdzie wszystko pozostawione jest własnemu rozwojowi i wykazuje obojętność wobec sensu, rzeczywistość kultury jest wytwarzana przez człowieka ze względu na uniwersalnie ważne wartości i jako taka zawiera sens. Ponieważ uniwersum wartości nie jest sferą jednolitą, lecz zawiera różne rodzaje wartości, również realizacja wartości w świecie rzeczywistym odzwierciedla tę różnorodność. Wartości są „ucieleśniane” w realnych dobrach kulturowych na skutek ustosunkowania się wobec nich poszczególnych osób, bądź nawet całych społeczeństw. Niemniej nigdy nie dochodzi do sytuacji, że wszystkie wartości realizowane są przez wszystkich ludzi, czy przez wszystkie grupy społeczne, w jednym czasie. Z jednej zatem strony, różnorodność wartości implikuje różnorodność dziedzin kulturowych w obrębie danej kultury, z drugiej natomiast stanowi przyczynę wielości kultur.

EN

For Rickert, who was representative of the Baden School of Neo-Kantians, culture is precisely related to formal, objective values. Absolute valid values determine the a priori ground of culture. In this concept culture can be defined as the area of life in which – in contrast to nature, where everything is left to its own development and shows indifference to the senses – reality is cultivated by man because of universally valid values. Through its cultivation in the real world, in the world of human experience, a timelessness sense derived from the realm of values is introduced. Due to the fact that the universe of values is not homogeneous, but we are in it to deal with different kinds of values, this realization of values in the real world can be done in different ways and on many levels. Specific values are „embodied” in real cultural good as a result of the attitude of individuals, or even whole societies, towards them. However, there is never a situation where all values will have been realized by all people, or by all social groups at one time. On the one hand, therefore, it implies the variety of cultural areas, on the other it is the cause of a multiplicity of cultures.

Keywords

EN

a priori values; culture; the Baden School of Neo-Kantians

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2012
• Issue: 3
• Pages: 49-67

Contributors

author

Justyna Smoleń-Starowieyska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie