Konstruowanie kobiecości i męskości w sporcie na przykładzie języka sportowych przekazów prasowych w „Gazecie Wyborczej”

• Authors: Zuzanna Mazur , Natalia Organista , Zbigniew Dziubiński

Title variants

EN

Constructing the Femininity and Masculinity in Sport: the Case of Sports Coverage in Gazeta Wyborcza

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę zbadania języka medialnych przekazów sportowych w „Gazecie Wyborczej” pod kątem militaryzacji języka sportu i wynikających z tego konsekwencji dla sposobu portretowania sportu kobiet i mężczyzn. Celami badania było: sprawdzenie, ile miejsca zajmują przekazy prasowe dotyczące sportu kobiet i mężczyzn oraz poznanie, czy metafory wojenne oraz metafory ciała jako broni, maszyny lub narzędzia występują w sportowych przekazach prasowych w „Gazecie Wyborczej” w latach 2010–2013. Badanie wykazało znaczne niedoreprezentowanie przekazów na temat sportu kobiet oraz występowanie istotnie częściej metafor wojennych w artykułach dotyczących sportu mężczyzn. Sposób nazywania sportowców oraz występowanie metafor ciała jako maszyny czy broni również wskazuje na powszechne używanie terminologii odsyłającej do militaryzmu i działań zbrojnych. Sposób i częstość użycia metafor wojennych w opisie sportu mężczyzn uwidocznia podtrzymywanie tradycyjnego dyskursu męskości opartego na sile fizycznej, wytrzymałości i agresywności.

EN

This study focused on the language of media sports coverage in Gazeta Wyborcza. Special attention was paid to militarization of sports language and consequences of this process for portraying women’s and men’s sport. The main purpose of this study was to verify how much space is devoted to women’s and men’s sport and if there were martial metaphors and metaphors of body as a weapon, machine or tool in the sports press coverage. The study indicated the major underrepresentation of women’s sport press coverage as well as the significantly higher frequency of the martial metaphors in the texts about men’s sport. The strategies of sportspeople’s naming and usage of the metaphors of body as a weapon or machine pointed out at the militarization of the language. The frequency and the manner of utilization of martial metaphors in portraying men’s sport emphasized the traditional discourse of ‘male power’, endurance and aggressiveness.

Keywords

PL

przekazy prasowe; sport w mediach; metafory wojenne; kobiecość; męskość

EN

press coverage; sports media; martial metaphors; femininity; masculinity

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2018
• Issue: 1(228)
• Pages: 195-218

Contributors

author

Zuzanna Mazur

• Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, ul. Marymoncka 34, 00-968 Warszawa

author

Natalia Organista

• Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, ul. Marymoncka 34, 00-968 Warszawa

author

Zbigniew Dziubiński

• Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, ul. Marymoncka 34, 00-968 Warszawa

References

• Anderson, Eric D. 2009. The Maintenance of Masculinity Among the Stakeholders of Sport. „Sport Management Review” 12.1: 3–14.
• Angelini, James R., Paul J. MacArthur i Andrew C. Billings. 2012. What’s the gendered story? Vancouver’s prime time Olympic glory on NBC. „Journal of Broadcasting & Electronic Media” 56.2: 261–279.
• Antonowicz, Dominik i Mateusz Grodecki. 2016. Missing the Goal: Policy evolution towards football-related violence in Poland (1989–2012). „International Review for the Sociology of Sport” 1–22. DOI: 10.1177/1012690216662011
• Berg, Leah., R. 1998. The Sport Hero Meets Mediated Celebrityhood. W: L. Wenner (red.), MediaSport. London: Routledge, s. 134–153.
• Bryant, Jennings. 2003. Przyjemności widza a przemoc w telewizyjnych transmisjach sportowych. W: A. Gwóźdź (red.). Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury. Kraków: Universitas, s. 153–180.
• Butterworth, Michael L. 2005. Ritual in the „Church of Baseball”: Suppressing the Discourse of Democracy after 9/11. „Communication and Critical/Cultural Studies” 2: 107–129.
• Butterworth, Michael L. 2008. Fox Sports, Super Bowl XLII, and the Affirmation of American Civil Religion. „Journal of Sport and Social Issues” 32: 318–323.
• Butterworth, Michael L. i Stormi D. Moskal. 2009. American Football, Flags, and „Funˮ: The Bell Helicopter Armed Forces Bowl and the Rhetorical Production of Militarism. „Communication, Culture & Critique” 2: 411–433.
• Chlebowicz, Piotr. 2009. Chuligaństwo stadionowe: studium kryminologiczne. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer.
• Chwedoruk, Rafał. 2015. Protesty kibiców piłkarskich w Polsce w XXI wieku. Analiza ruchu społecznego. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 11(2): 84–114 [dostęp 05.07.2017]. Dostępny w internecie: ‹www.przegladsocjologiijakosciowej.org›.
• Connell, Raewyn. 2011. Confronting Equality. Gender, Knowledge and Global Change. Cambridge: Polity Press.
• Cooky, Cheryl, Michael A. Messner i Robert A. Hextrum. 2013. Women Play Sport, but not on TV: A longitudinal study of televised news media. „Communication & sport” 1: 1–28.
• Cooky, Cheryl, Michael A. Messner i Michela Musto. 2015. „It’s dude time!”: A Quarter Century of Excluding Women’s Sports in Televised News and Highlights Shows. „Communication & Sport” 3: 261–287.
• Crolley, Liz i Elena Teso. 2007. Gendered Narratives in Spain: The representation of female athletes in Marca and El Pais. „International review for the sociology of sport” 42.2: 149–166.
• Crosset, Tod. 1989. Masculinity, Sexuality and the Development of Early Modern Sport. W: M. Messner i D. Sabo (red.). Sport, Men and the Gender Order. Champaign: Human Kinetics, s. 45–54.
• Daddario, Gina. 1994. Chilly Scenes of the 1992 Winter Games: The Mass Media and the Marginalization of Female Athletes. „Sociology of Sport Journal” 2: 275–288.
• Dudała, Jerzy. 2004. Fani-chuligani. Rzecz o polskich kibolach. Studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Duncan, Margaret, Michael A. Messner, Linda Williams, Kerry Jensen i Wayne Wilson. 1994. Gender Stereotyping in Televised Sports. W: S. Birrell i Ch. Cole (red.). Women, Sport and Culture. Champaign: Human Kinetics, s. 249–272.
• Duszak, Anna i Norman Fairclough. 2008. Krytyczna analiza dyskursu – nowy obszar badawczy dla lingwistyki i nauk społecznych. W: A. Duszak, N. Fairclough (red.) Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Tłum. D. Przepiórkowska. Universitas: Kraków, s. 7–32.
• Dziubiński, Zbigniew, Natalia Organista i Zuzanna Mazur. 2015. O konstruowaniu męskości i kobiecości na podstawie przekazów prasowych w „Gazecie Wyborczej” dotyczących Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 2010 i 2014 roku. „Studia Medioznawcze” 62: 105–116.
• Fairclough, Norman. 2003. Analysing Discourse. London: Routledge.
• Filas, Ryszard i Paweł Paneta. 2009. Media in Poland and Public Discourse. W: A. Czepek, M. Hellwig i E. Nowak (red.). Press Freedom and Pluralism in Europe. Bristol, Chicago: Intellect Books, s. 141–164.
• Fink, Janet S. 2015. Female Athletes, Women’s Sport, and the Sport Media Commercial Complex: Have we really „Come a long way baby”?. „Sport Management Review” 18: 331–342.
• Fischer, Mia. 2014. Commemorating 9/11 NFL-Style: Insights Into America’s Culture of Militarism. „Journal of Sport and Social Issues” 38(3): 199–221.
• Fisher, Norman. 2002. Competitive Sports Imitation of War: Imaging the Completeness of Virtue. „Journal of the Philosophy of sport” 29: 16–37.
• Gee, Bridget L. i Sarah Leberman. 2011. Sports Media Decision Making in France: How they Choose what to Get to See and Read. „International Journal of Sport Communication” 4, 321–343.
• Giulianotti, Richard. 2013. Globalizacja i piłka nożna: socjologiczna analiza głównych tematów i zagadnień. W: R. Kossakowski, K. Stachura, A. Strzałkowska i M. Żadkowska (red.). Futbol i cała reszta. Sport w perspektywie nauk społecznych. Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior, s. 143–160.
• Godoy-Pressland, Amy. 2014. ‘Nothing to report’: a semi-longitudinal investigation of the print media coverage of sportswomen in British Sunday newspapers. „Media, Culture & Society” 36, 5: 595–609.
• Górska, Elżbieta. 2008. Four Arguments for Patterns of Metaphorical Thought. „Acta Philologica” 34: 15–31.
• Grochala, Beata. 2012. Dwugłos dziennikarsko-ekspercki – wpływ czynników pragmatycznych na sposób konstruowania komentarza sportowego/relacji sportowej na żywo. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 23: 199–209.
• Grochala, Beata. 2016. Telewizyjna transmisja sportowa w ujęciu genologii lingwistycznej na materiale meczów piłki nożnej. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Gwóźdź, Andrzej. 2003. Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury. Kraków: Universitas.
• Ibarretxe-Antuñao, Iraide. 2013. The Relationship between Conceptual Metaphor and Culture. „Intercultural Pragmatics” 10(2): 315–340.
• Jabłońska, Barbara. 2006. Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2(1): 53–67.
• Jakubowska, Honorata. 2015a. Are women still the ‘other sex’: gender and sport in the Polish mass media. „Sport in Society: Cultures, Commerce, Media, Politics” 18: 168–185.
• Jakubowska, Honorata. 2015b. Kiedy płeć nie ma znaczenia. Nie/normatywne ciała w dyskursie narodowym i sportowego sukcesu. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 11, 2: 116–129.
• Jakubowska, Honorata, Alex Channon i Mathews R. Christopher. 2017. Gender, Media and Mixed Martial Arts in Poland: The Case of Joanna Jędrzejczyk. „Journal of Sport and Social Issues” 40(5): 410–431.
• Jansen, Curry S. i Don Sabo. 1994. The Sport/War Metaphor: Hegemonic Masculinity, the Persian Gulf War, and the New World Order. „Sociology of Sport Journal” 11: 1–17.
• Jasny, Michał.2015. Wojna kibiców z rządem z perspektywy teorii Herberta Blumera. W: Z. Dziubiński i K. Jankowski (red.). Kultura fizyczna a polityka. Warszawa: AWF Warszawa, Salos RP, s. 133–142.
• Jäkel, Olaf. 2003. Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu. Kraków: Universitas.
• Jenkins, Tricia. 2013. The Militarization of American Professional Sports: How the Sports – War Intertext Influences Athletic Ritual and Sports Media. „Journal of Sport and Social Issues” 37(3): 245–260.
• Kidd, Bruce. 1989. The Men’s Cultural Centre: Sports and the Dynamics of Women’s Oppression/Men’s Repression. W: M. Messner i D. Sabo (red.). Sport, Men and the Gender Order. Champaign: Human Kinetics, s. 31–44.
• Kimmel, Michael. 1989. Baseball and the Reconstruction of American Masculinity, 1880–1920. W: M. Messner i D. Sabo (red.). Sport, Men and the Gender Order. Champaign: Human Kinetics, s. 55–66.
• Kluczyńska, Urszula. 2011. Konstruowanie relacji między rodzajami w sporcie. Analiza telewizyjnych wiadomości sportowych. W: K. Slany, B. Kowalska i M. Ślusarczyk (red.). Kalejdoskop genderowy. Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 384–397.
• Koper, Mariusz. 2003. „Poezja futbolu”. Kilka uwag o języku sprawozdawców sportowych. W: W. Książek-Bryłowa i H. Duda (red.). Język polski. Współczesność, historia. Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 51–62.
• Kossakowski, Radosław. 2015. Where are the hooligans? Dimensions of Football Fandom in Poland. „International Review for the Sociology of Sport”, DOI: 10.1177/1012690215612458
• Kossakowski, Radosław. 2017. Kibice. W: H. Jakubowska i P. Nosal (red.). Socjologia sportu. Warszawa: WN PWN, s. 47–60.
• Kramarczyk, Justyna, Małgorzata Gnieciak i Justyna Kiżuk. 2013. Obecne czy nieobecne? O kobiecym sporcie w mediach. „Człowiek i społeczeństwo” 1:93–110.
• Krzyżanowska, Natalia. 2013. (Krytyczna) analiza dyskursu a (krytyczna) analiza gender: zarys synergii teoretycznej i metodologicznej. „Przegląd Socjologii Jakościowej” 9: 62–84.
• Lakoff, George i Mark Johnson. 2010. Metafory w naszym życiu. Tłum. T. Krzeszowski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Loewe, Iwona. 2014. Sport w mediasferze z perspektywy lingwisty. „Postscriptum Polonistyczne” 2(14): 71–91.
• Mautner, Gerlinde. 2011. Analiza gazet, czasopism i innych mediów drukowanych. W: R. Wodak i M. Krzyżanowski (red.). Jakościowa analiza dyskursu. Tłum. D. Przepiórkowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf, s. 51–81.
• Mazurkiewicz, Michał. 2014. Baseball i piłka nożna w amerykańskiej i polskiej kulturze jako przykład współczesnego mitu i rytuału. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
• Messner, Michael. 1992. Power at play: Sport and the Problem of Masculinity. Boston: Beacon Press.
• Messner, Michael A. i Cheryl Cooky. 2010. Gender in Televised Sports: News and Highlights Shows, 1989–2010. University of Southern California Center for Feminist Research, [http://dornsifecms.usc.edu/assets/sites/80/docs/tvsports.pdf].
• Messner, Michael A. i Shari Dworkin. 2002. Just do what? Sport, Bodies, Gender. W: S. Scraton i A. Flintoff (red.). Sport and Gender. A Reader. New York: Routledge, s. 17–29.
• Morse, Margaret. 2003. Sport w telewizji: powtórka i przedstawienie na ekranie. W: A. Gwóźdź (red.). Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury. Kraków: Universitas, s. 21–56.
• Nadelhaft, Matthew. 1993. Metawar: Sports and the Persian Gulf War. „Journal of American Culture” 16(4): 25–33.
• Nagel, Joane. 1998. Masculinity and Nationalism: Gender and Sexuality in the Making of Nations. „Ethnic and Racial Studies” 21(2): 242–269.
• Nowowiejski, Bartosz. 2007. Językowy obraz polskiego sportu (na materiale z codziennej prasy ogólnopolskiej i lokalnej). W: K. Stępnik i M. Rajewski (red.). Media Studies. Refleksje nad stanem obecnym. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 349–364.
• Nowowiejski, Bogusław. 2014. Zróżnicowanie polskiej leksyki sportowej (między specjalistyczną terminologią a słownictwem potocznym i środowiskowym). „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 28: 109–124.
• Organista, Natalia i Zuzanna Mazur. 2014. Analiza treści artykułów prasowych nt. Agnieszki Radwańskiej i Justyny Kowalczyk w Gazecie Wyborczej w 2013 r. „Journal of Health Sciences” 4(11): 345–356.
• Ożdżyński, Jan. 1970. Polskie współczesne słownictwo sportowe. Wrocław: Wydawnictwo PAN.
• Pawelec, Andrzej. 2005. Znaczenie ucieleśnione: propozycje kręgu Lakoffa. Kraków: Universitas.
• Pelczar, Wojciech. 1999. Zmilitaryzowany futbol. O wojskowym aspekcie piłkarskich sprawozdań sportowych, W: B. Greszczuk (red.). Język. Teoria. Dydaktyka. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, s. 303–309.
• Pikora, Marta. 2013. Aktorzy, kreatorzy, konsumenci widowiska sportowego. Rzecz o polskich klubowych kibicach piłkarskich. „Studia Socjologiczne” 3: 151–173.
• Polok, Krzysztof. 2012. Kwestie nacechowania w języku sportu. „Słowo. Studia językoznawcze” 3: 149–167.
• Rasiński, Lotar. 2009. „Reguły” i „gry” świata społecznego – Wittgenstein, de Saussure i zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej. W: L. Rasiński (red.). Język, dyskurs, społeczeństwo. Zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej. Warszawa: WN PWN, s. 7–30.
• Rice, Stephen G. 2008. Medical Conditions Affecting Sports Participation. „Pediatrics” 4: 841–848.
• Rose, Ava i James Friedman. 2003. Sport telewizyjny jako zmas(s)klinizowany kult dystrakcji. W: A. Gwóźdź (red.). Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury. Tłum. A. Piskorz. Kraków: Universitas, s. 57–78.
• Sabo Don i Curry Jansen. 1998. Prometheus Unbounds: Constructions of Masculinity in Sports Media. W: L. Wenner (red.). MediaSport. London, New York: Routledge, s. 202–220.
• Sahaj, Tomasz. 2009. Kibicowanie futbolowe, religia i socjologia sportu. „Studia Socjologiczne” 3: 137–161.
• Sahaj, Tomasz. 2015. Czy polscy kibice piłkarscy są apolityczni? Refleksje socjologiczne. W: Z. Dziubiński i K. Jankowski (red.). Kultura fizyczna a polityka. Warszawa: AWF, Salos RP, s. 121–131.
• Schneider, Manfred. 2003. Erotyka sportu telewizyjnego. Uwagi na temat liturgii heroizmu na co dzień. W: A. Gwóźdź (red.). Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury. Tłum. K. Krzemieniowa. Kraków: Universitas, s. 79–94.
• Segrave, Jeffrey. 2000. The Sport Metaphor in American Cultural Discourse. „Culture, Sport, Society” 3(1): 48–60.
• Segrave, Jeffrey, Katherine L. McDowell i James G. King III. 2006. Language, Gender, and Sport: A Review of the Research Literature. W: L. Fuller (red.). Sport, Rhetoric, and Gender. New York: Palgrave Macmillan, s. 31–41.
• Sieradzan, Jacek. 2004. Sport między sacrum a szaleństwem. W: Z. Dziubiński (red.). Edukacja poprzez sport. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa, s. 112–142.
• Stempel, Carl. 2006. Televised Sports, Masculinist Moral Capital, and Support for the U.S. Invasion of Iraq. „Journal of Sport & Social Issuesˮ 30(1): 79–106.
• Szwed, Robert. 2011. Nieswoistość analizy dyskursu w nauce o komunikacji. Dyskurs jako przedmiot i metoda badań. W: T. Gackowski (red.). Zawartość mediów, czyli rozważania nad metodologią badań medioznawczych. Warszawa: Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 13–20.
• Wachs, Linda F. 2006. ‘Throw Like a Girl’ Doesn’t Mean what it Used to: Research on Gender, Language and Power. W: L. Fuller (red.). Sport, Rhetoric and Gender. Historical Perspectives and Media Representation. New York: Palgrave MacMil¬lian, s. 43–54.
• Warzecha, Adam. 2014. Krytyczna analiza dyskursu (KAD) w ujęciu N. Faircloughta. Zarys problematyki. „Konteksty Kultury” 11(2): 164–189.
• Whitson, David. 1989. Sport in the Social Construction of Masculinity. W: M. Messner i D. Sabo (red.). Sport, Men and the Gender Order. Champaign: Human Kinetics, s. 19–30.
• Wodak, Ruth. 2008. Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego. W: A. Duszak i N. Fairclough (red.). Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
• Wodak, Ruth. 2011. Wstęp badania nad dyskursem – ważne pojęcia i terminy. W: R. Wodak i M. Krzyżanowski (red.). Jakościowa analiza dyskursu. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf, s. 11–42.
• Vincent, John. 2000. Game, Sex, and Match: The Construction of Gender in British Newspaper Coverage of the 2000 Wimbledon Championships. „Sociology of Sport Journal” 21: 435–456.