Recepcja tekstów kultury w erze postpisma. Analiza wybranych koncepcji

• Authors: Gwadera Anna

Title variants

EN

Texts of culture's reception in the era of post-script. Analysis of selected concepts

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę krytycznej analizy futurystycznej projekcji kultury przez pryzmat jej wytworów w zmieniającym się technologicznie społeczeństwie. W dobie powszechnej cyfryzacji notowany jest znaczący spadek czytelnictwa zarówno w Polsce, jak i na świecie. Badacze wśród przyczyn tego stanu rzeczy zgodnie wymieniają nowe media. Analiza fenomenu przestrzeni filmów, seriali i Internetu pozwoliła na stworzenie alternatywnej teorii odbioru tekstów kultury. Postawienie w centrum teorii fikcji (Arkadiusz Żychliński) oraz hipoteza ery postpiśmiennej, w której kluczowym elementem jest transfer przeżyć (Jacek Dukaj), stanowi próbę kreowania nowej humanistyki (lub też jej braku) wraz z jej elementami teoretycznymi i metodologicznymi. Alternatywne spojrzenie na przyszłość pozwala na krytyczną, quasi-filozoficzną analizę poczynań człowieka.

EN

The article attempts to critically analyse the futuristic projection of culture through the prism of its products in a technologically changing society. In the era of widespread digitisation, there is a significant decrease in readership, both in Poland and worldwide. Among the reasons for this, researchers unanimously mention new media. The analysis of the phenomenon of the space of films, series and the Internet allowed to create an alternative theory of the reception of cultural texts. Placing the theory of fiction (Arkadiusz Żychliński) and the hypothesis of the post-written era, in which the key element is the transfer of experiences (Jacek Dukaj) at the centre of the theory of fiction (Arkadiusz Żychliński) and the hypothesis of the post-written era, in which the key element is the transfer of experiences (Jacek Dukaj) is an attempt to create a new humanities (or the lack thereof) with its theoretical and methodological elements. An alternative view of the future allows for a critical, quasi-philosophical analysis of human actions.

Keywords

PL

recepcja; tekst kultury; era postpisma; filologia; fikcja

EN

texts of culture reception; the era of post-script; philology; fiction

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
• Journal: Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
• Year: 2019
• Issue: 4(58)
• Pages: 10–19

Contributors

author

Gwadera Anna

• Doktorantka Szkoły Doktorkiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

References

• Conrad, J. (2015). Murzyn z załogi Narcyza: opowiadanie o kasztelu (tł. J. Lemański). Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska.
• Dukaj, J. (2012). Serial zamiast powieści. Filmowy. Magazyn do czytania, 1, 34-49.
• Dukaj, J. (2019). Po piśmie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Fitzpatrick, K. (2014). Reading (and Writing) Online, Rather Than on theDecline. W: N. Segal, D. Koleva (red.), From Literature to Cultural Literacy (s. 166-179). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Janion, M. (1982). Wizje nowej humanistyki. W: M. Janion, Humanistyka: poznanie i terapia (s. 96-99). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Janusiewicz, M. (2013). Literatura doby Internetu: interaktywność i multimedialność tekstu. Kraków: Universitas.
• Kłosiński, M. (2017). W stronę hermeneutyki gier komputerowych. Teksty Drugie, 3, 51-68.
• Kłosiński, M. (2018). Games and Utopia. Acta Ludologica, 1(1), 4-14.
• Kłosiński, M., Maj, K. M. (2019). Dyskursy gier wideo. Kraków: Ośrodek Badawczy FactaFicta.
• Koryś, I., Chymkowski, R. (2019). Stan czytelnictwa w Polsce w 2018 roku. Wstępne wyniki. Pobrane 19 lutego 2020, z: bn.org.pl webside: https://www.bn.org.pl/download/document/1553593649.pdf
• Liu, Z. (2005). Reading behavior in the digital environment. Journal of Documentation, 61(6), 700-712.
• Makarenko, V. (2014, sierpień 24). Telewizja jak Szekspir, czyli jaki jest przepis na HBO. Pobrane 19 lutego 2020, z Wyborcza.pl website: https://wyborcza.pl/magazyn/1,124059,12353486,Telewizja_jak_Szekspir__czyli_jaki_jest_przepis_na.html
• Markowski, M. P. (2007). Antropologia i literatura. Teksty Drugie, 6, 24-33.
• Maryl, M. (2015). Kulturowa piśmienność: projekt badań totalnych kultury literackiej. Teksty Drugie, 3, 9-29.
• McLuhan, M. (2004). Zrozumieć media: Przedłużenia człowieka (N. Szczucka-Kubisz, tł.). Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
• Rudera, P. (2014). Czytelnictwo tradycyjne vs. cyfrowe – zmiany w kulturze czytelniczej. Toruńskie Studia Bibliologiczne, 7(1(12)), 89-98. DOI: 10.12775/ TSB.2014.006.
• Ryan, Marie-Laure. (1999). CyberageNarratology: Computers, Metaphor, and Narrative. Narratologies: New Perspectives on Narrative Analysis, 113-141.
• Ryan, Marie-Laure. (2001). Narrative as virtual reality: Immersion and interactivity in literature and electronic media. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Ryan, Marie-Laure. (2015). Narrative as Virtual Reality 2: Revisiting Immersion and Interactivity in Literature and Electronic Media. JHU Press.
• Ryan, Marie-Laure. (2019). Poza mitem i metaforą. Przypadek narracji w mediach cyfrowych. W: M. Kłosiński, K. M. Maj, Dyskursy gier wideo (s. 61-84). Kraków: Ośrodek Badawczy FactaFicta.
• Stachowiak, B. (2019). E-czytelnictwo studentów – wybrane konteksty. e-mentor, 1, 27-31.
• Szczęsna, E. (2017). Humanistyka wobec rozwoju technologii cyfrowych. Teksty Drugie, 1, 301–313. DOI: 10.18318/td.2017.1.25.
• Wojciechowski, J. (1999). Czytelnictwo (Wyd. 5., popr.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Żmigrodzki, Z. (2017). Czytelnictwo w kryzysie. W: T. Wilkoń (red.), O etosie książki. Studia z dziejów bibliotek i kultury czytelniczej (s. 447-449). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Żychliński, A. (2014). Laboratorium antropofikcji: dociekania filologiczne. Poznań; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ; Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo.