Funkcjonowanie dziewcząt i chłopców chorych na cukrzycę typu 1 na tle rówieśników w środowisku szkolnym

• Authors: Jurgielewicz-Urniaz Marzena , Urniaz Aleksander

Title variants

EN

Physical health in the functioning of girls and boys at school with type 1 diabetes mellitus screened against their peers

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszych badań była ocena różnic w funkcjonowaniu w szkole i w grupie rówie-śniczej uczniów z cukrzycą typu 1 w porównaniu ze zdrowymi rówieśnikami. Badaniami ob-jęto 218 osób w wieku od 7 do 19 lat, (104 dziewczęta i 114 chłopców), w tym 52 dziew-czynki i 57 chłopców z poradni diabetologicznej w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olszty-nie. Byli to chorzy z rozpoznaną klinicznie cukrzycą insulinozależną typu 1. Pozostali badani to dzieci i młodzież ze szkół olsztyńskich. Wszystkich podzielono na grupy wiekowe odpo-wiadające etapom edukacyjnym. Tworząc kwestionariusz ankiety, posłużono się polską wer-sją kwestionariusza do badań jakości życia związanej ze zdrowiem dzieci i młodzieży KIDSCREEN. Pod uwagę wzięto obszar dotyczący środowiska szkolnego (zdolności poznaw-cze badanych grup, umiejętność koncentracji podczas nauki i odczucia wobec szkoły oraz re-lacje uczniów z nauczycielami). Z badań wynika, że nie odnotowano różnic statystycznie istotnych w odniesieniu do czyn-ników związanych z funkcjonowaniem w środowisku szkolnym i grupie rówieśniczej pomię-dzy dziećmi chorymi na cukrzycę typu 1 a ich zdrowymi rówieśnikami na wszystkich etapach edukacyjnych, z wyjątkiem IV etapu edukacyjnego, gdzie odnotowano istotne różnice u chłopców. Ucznio-wie zdrowi byli bardziej negatywnie nastawieni do szkoły niż ich rówieśnicy z cukrzycą. Cho-roba nie wpłynęła na zdolność koncentracji i skupienia uwagi, zarówno u dziewcząt, jak i u chłopców. Jedynie chłopcy z cukrzycą ze szkoły podstawowej częściej odczuwali problem z koncentracją i skupieniem uwagi. Wyniki badań osób zdrowych i chorych były porównywal-ne również w relacjach z nauczycielami. Dziewczęta i chłopcy zdrowi lub z cukrzycą nie mie-li problemów w nawiązaniu dobrych relacji ze swoimi nauczycielami. Jedynie w liceum wy-stąpiły różnice statystycznie istotne na korzyść uczniów chorych na cukrzycę. Mieli oni lepsze relacje z nauczycielami niż ich rówieśnicy zdrowi.

EN

The aim of the study was to assess the differences in functioning at school and fellow group, pupils with type 1 diabetes, compared to their healthy peers in the range of physical health. The research covered 218 girls and boys, aged in 7 to 19 years old (104 girls and 114 boys), including 52 girls and 57 boys from the diabetology clinic in the Regional Specialized Children’s Hospital in Olsztyn. Those were patients with clinically diagnosed insulin-dependent type 1 diabetes mellitus. The remaining participants were children and youth from the Olsztyn’s schools. All participants were divided into age groups corresponding to their ed-ucation stages. Survey questionnaire was made of a polish version of the KIDSCREEN ques-tionnaire for testing the quality of life related to the health of children and adolescents. Area regarding aspects of the physical health was taken into account (self-assessment of health sta-tus, physical activity of girls and boys, their physical fitness and ability to move in the imme-diate area). The research shows that there were no statistically significant differences in relation to the factors related with the functioning in the school environment and among the peers, between children with type 1 diabetes and their healthy peers at all educational stages, except for the fourth education stage, where significant differences were noted in boys. Healthy students were more negative about the school than their peers with diabetes. The disease did not affect the ability to concentrate and focus, both in girls and in boys. Only boys with diabetes from primary school were more likely to have problems with concentration and attention. The re-sults of tests of healthy and sick people were also comparable in relations with teachers. Girls and boys both healthy and diabetic had no problems in establishing good relationships with their teachers. Only in high school there were statistically significant differences in favor of students with diabetes. They had better relations with teachers than their healthy peers.

Keywords

PL

środowisko szkolne; funkcjonowanie w szkole dziewcząt i chłopców; cukrzyca typu 1

EN

physical health; girls ‘and boys’ school functioning; type 1 diabetes

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
• Year: 2019
• Volume: 2
• Issue: 3
• Pages: 157-172

Contributors

author

Jurgielewicz-Urniaz Marzena

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn

author

Urniaz Aleksander

• Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

References

• American Academy of Pediatrics (1993): Psychosocial risk of chronic health conditions in childhood and adolescence. Pediatrics, 92(6), 876–878.
• Combs-Orme T., Helfinger C.A., Simpkins C. (2002): Comorbidity of mental health problems and chronic health conditions in children. J. Emot. Behav. Disord., 2, 116–125.
• Domagała E. (1996): Działania zapewniające prawidłowy rozwój i wychowanie dziecka hospitalizowanego. Praca magisterska napisana na seminarium prof. dr hab. T. Kukołowicz w Instytucie Pedagogiki KUL.
• Dz.U. z dnia 21.12.2015, poz. 2156 obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpo-spolitej Polskiej z dnia 4.12.2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty.
• Gawłowicz K. (2010): Jakość życia dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. (roz-prawa doktorska). Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Wydział Lekarski I. Po-znań.
• Góralczyk E. (2009): Dziecko przewlekle chore. Psychologiczne aspekty funk-cjonowania dziecka w szkole i przedszkolu. Centrum Metodyczne Pomocy Psy-chologiczno-Pedagogicznej. Warszawa.
• Góralczyk E. (2008): Wspieranie dzieci przewlekle chorych i ich rodzin. [w:] Woynarowska B. (red.). Profilaktyka w pediatrii. PZWL. Warszawa, 343–362.
• Huygen A.C.J., Kuis W., Sinnema G. (2000): Psychological, behavioural and social adjustment in children and adolescents with juvenile chronic arthritis. Ann. Rheum. Dis., 59, 276–282.
• Kowaluk M. (2008): Funkcjonowanie szkolne uczniów z problemami zdrowot-nymi. [w:] Bochniarz A., Bogucki J., Grabowiec A. (red.). Zdrowa szkoła – zdrowy uczeń. Terapia i praktyka edukacji zdrowotnej. Wybrane zagadnienia. NeuroCentrum. Lublin, 123–133.
• Luszniewicz A., Słaby T. (2008): Statystyka z pakietem komputerowym statistica PL. Teoria i zastosowania. C.H. Beck. Warszawa.
• Maciarz A. (2006): Dziecko przewlekle chore – opieka i wsparcie. Żak. War-szawa.
• Mazur J., Małkowska-Szkutnik A., Dzielska A., Tabak I. (2008): Polska wersja kwestionariusza do badań jakości życia związanej ze zdrowiem dzieci i młodzieży (KIDSCREEN). Instytut Matki i Dziecka. Warszawa.
• Mokkink L.B., van der Lee J.H., Grootenhuis M.A., Offringa M., Heymans H.S.A. (2008): Defining chronic disease and health conditions in childhood (0–18 years of age): national consensus in the Netherlands. Eur. J. Pediatr., 167, 1441–1447.
• Mydlak Z. (1993): Funkcjonowanie młodych nauczycieli w sytuacjach szkolnych. WSP. Opole.
• Nowicka A. (2001): Psychospołeczna integracja dzieci przewlekle chorych w szkole podstawowej. Impuls. Kraków.
• Palak Z., Chimicz D., Pawlak A. (2012): Wielość obszarów we współczesnej pedagogice specjalnej. UMCS. Lublin, 131–144.
• Pilecka W. (2011): Zmaganie się dziecka z przewlekłą chorobą somatyczną – od radzenia sobie do transcendencji. [w:] Antoszewska B. (red.). Dziecko przewle-kle chore – problemy medyczne, psychologiczne i pedagogiczne. Heurystyczny wymiar ludzkiej egzystencji. AKAPIT. Toruń, 9–26.
• Pilecka W., Pilecki J. (1992): Rewalidacja dzieci przewlekle chorych i kalekich. Wybrane zagadnienia. Kraków.
• Przybysz M., Horodnica-Józwa A., Petriczko E., Wójcik K., Walczak M. (2008): Ocena jakości życia dzieci z cukrzycą typu 1. Endokrynol. Pediatr., 7 (2), 67–74.
• Rabiej M. (2012): Statystyka z programem Statistica. Helion. Gliwice.
• Ronikier A. (2008): Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji. Biblio-teka Trenera. Warszawa.
• Szczupał B. (2009): O literaturze dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością. Elipsa. Warszawa.
• Woynarowska B., Tabak I. (2009): Samoocena zdrowia, zachowania zdrowotne i funkcjonowanie w szkole młodzieży z chorobami przewlekłymi. Remedium, 12, 22–23.
• Woynarowska B. (2010): Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację. PWN. Warszawa.
• Woynarowska B. (2011): Wpływ chorób przewlekłych na rozwój, zachowania i sytuację szkolną dzieci i młodzieży. [w:] Woynarowska B. (red.). Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację. PWN. Warszawa, 19–41.

Identifiers

DOI

10.16926/sit.2019.02.29