Mobbing w organizacji – rodzaje zjawiska

• Authors: Piotr Pilch

Title variants

EN

Mobbing in organization – types of phenomenon

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie propozycji terminologicznego uporządkowania w obszarze przemocy w miejscu pracy. Logika wywodu tekstu będzie prowadziła od przedstawienia różnych typów definicji mobbingu poprzez analizę różnych jego rodzajów. Wynikiem będą własne propozycje terminologiczne autora zmierzające do wyodrębnienia trzech rodzajów przemocy psychicznej w miejscu pracy. Powyższa klasyfikacja zostanie poparta wynikami badania sondażowego na reprezentatywnej próbie ogólnopolskiej.

EN

The subject of the article is to present terminological proposals in the area of violence in the workplace. The logic of the text will lead from the presentation of the different types of definitions of mobbing through the analysis of its various types. The results of this analysis will be terminological proposals which aim is to identify three types of psychological violence in the workplace. This classification is supported by the results of survey on a representative nationwide sample.

Keywords

PL

lobbing; bulliyng; nękanie organizacyjne; polityka organizacyjna; molestowanie seksualne

EN

mobbing; bullying; workplace incivility; organizational policy; sexual harassement

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2015
• Volume: 157/1
• Pages: 167-196

Contributors

author

Piotr Pilch

• Katedra Nauk Społecznych, Akademia Leona Koźmińskiego

References

• Adams A., 1992, Bullying at Work: How to Confront and Overcome it. London: Virago Press.
• Baillien, E., I. Neyens, H. De Witte, N. De Cuyper, 2009, A qualitative study on the development of workplace bullying: Towards a three way model. „Journal of Community & Applied Social Psychology”, 19(1): 1–16.
• Bechowska-Gebhardt A., T. Stalewski, 2004, Mobbing. Patologia zarządzania personelem. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Branch S., S. Ramsay, M. Barker, 2013, Workplace bullying, mobbing and harassment: Review and future directions. „International Journal of Management Reviews”, 15(3): 280–299.
• Chakowski M., 2005, Mobbing: aspekty prawne. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta.
• Chomczyński P., 2008, Mobbing w pracy z perspektywy interakcyjnej: proces stawania się ofiarą. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• D’Cruz P., E. Noronha, 2015, Ambivalence: Employee responses to depersonalized bullying at work. „Economic and Industrial Democracy”, 36: 123–145.
• Derczyński W., 2002, Szykany w pracy. Raport CBOS. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2002/K_107_02.PDF [dostęp 1.12.2014].
• Dębska A., 1997, Fala w wojsku. Warszawa: Bellona. Durniat K., 2007, Mobbing w Polsce na tle klimatu organizacyjnego. W: S. Banaszak, K. Doktór (red.), Socjologiczne i psychologiczne problemy organizacji i zarządzania. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania.
• Durniat K., 2008, Mobbing jako przejaw deficytów kompetencyjnych współczesnej organizacji. W: S.A. Witkowski, T. Listwan (red.), Kompetencje a sukces zarządzania organizacją. Warszawa: Difin.
• Durniat K., 2012, Prewencja i przeciwdziałanie mobbingowi w polskich organizacjach. „Współczesne zarządzanie”, 4: 213–222.
• Durniat K, 2014, Edukacja pracowników w zakresie świadomości i interwencji antymobbingowej. „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”. Wrocław.
• Einrasen S., 1999, The nature and causes of bullying at work. „International Journal of Manpower”, 20(1/2): 16–27.
• Einrasen S., 2000, Harassment and bullying at work: a review of the Scandinavian approach. „Agression and Violent Behavior”, 5(4): 379–401.
• Einarsen S., H. Hoel, D. Zapf, C.L. Cooper, 2003, The concept of bullying at work: the European tradition. W: S. Einarsen, H. Hoel, D. Zapf, C.L. Cooper (ed.), Bullying and Emotional Abuse in the Workplace. London–New York: Taylor & Francis.
• Einrasen S., S.B. Matthiesen, L.J. Hauge, 2008, Bullying and harrasment at work. Opublikowano: The Oxford Handbook of Personnel Psychology [dostęp 1.12.2014].
• EU-OSHA, 2014, Calculating the cost of work-related stress and psychosocial risks, https://osha.europa.eu/en/publications/literature_reviews/calculating-the-cost-of-work-related-stress-and-psychosocial-risks [dostęp 1.12.2014].
• Ferris G. R., R. Zinko, R. L. Brouer, M. R. Buckley, M. G. Harvey, 2007, Strategic bullying as a supplementary, balanced perspective on destructive leadership. „The Leadership Quarterly”, 18(3): 195–206.
• GUS, 2014, http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_podst_inf_o_rozwoju_dem_pl_do_2013.pdf [dostęp 1.12.2014].
• Heinemann, P.P. (1972), Mobbing. Group violence among children and adults, Oslo: Gyldendal.
• Hirigoyene M., 2003, Molestowanie w pracy. Poznań: W drodze.
• Hoel H., K. Sparks, C.L. Cooper, 2001, The cost of violence/stress at work and the benefits of a violence/stress-free working environment. ILO.
• Jędrejek G., 2010, Cywilnoprawna odpowiedzialność za stosowanie mobbingu. Warszawa: LexisNexis.
• Kamiński M.M., 2006, Gry więzienne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Kłos B., 2002, Mobbing. Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Wydział Analiz Ekonomicznych i Społecznych. Opublikowano: http://biurose.sejm.gov.pl/teksty_pdf/i-941.pdf [dostęp 1.12.2014]
• Kmiecik-Baran K., J. Rybicki, 2003, Mobbing. Zagrożenie współczesnego miejsca pracy. Gdańsk: Pomorski Instytut Demokratyczny.
• Kowal J., G. Pilarek, 2011, Mobbing jako problem etyki w zarządzaniu. „Annales. Etyka w życiu gospodarczym”, 14(1): 227–240.
• Kozak S., 2009, Patologie w środowisku pracy. Zapobieganie i leczenie. Difin, Warszawa.
• Kunecka D., M. Kanińska, B. Karakiewicz, 2008, Skala zjawiska mobbingu wśród pielęgniarek/pielęgniarzy zatrudnionych w szczecińskich szpitalach. „Medycyna Pracy”, 59(3): 223–228.
• Lewicka D., (red.), 2014, Zapobieganie patologiom w organizacji. Rola funkcji personalnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Leymann H., 1990, Mobbing and psychological terror at workplaces. „Violence and Victims”, 5(2): 119–126.
• Leymann, H., 1996, The content and development mobbing at work. „European Journal of Work and Organizational Psychology”, 5(2): 165–184.
• Leymann H., 2009, The Definition of Mobbing at Workplaces. W: H. Leymann, The Mobbing Encyclopaedia, http://www.leyman.se [dostęp 1.12.2014].
• Litzke S. M., H. Schuh, 2008, Stres, mobbing i wypalenie zawodowe. Gdańsk: GWP.
• Longman Dictionary of Contemporary English, 1989. Warszawa: PWN.
• Lutgen-Sandvik P., 2005, Water smoothing stones: Subordinate resistance to workplace bullying (doctoral dissertation). Tempe: Arizona State University.
• Lutgen-Sandvik P., G. Namie, R. Namie, 2009 ,Workplace Bullying: Causes, Consequences, and Corrections. W: P. Lutgen-Sandvik, B.D. Sypher (ed.), Destructive Organizational Communication. New York: Routledge Press.
• Matthiesen S. B., B. I. Raknes, O. Røkkum,1989, Mobbing på arbeidsplassen (Bullying in the workplace). „Tidsskrift for Norsk Psykologforening”, 26: 761–774.
• Mazurkiewicz A., 2011, Sprawność działania – interpretacja teoretyczna pojęcia. W: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Uwarunkowania sprawnego działania w przedsiębiorstwie i regionie. „Zeszyt Naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego”, 20: 47–57, http://www.baua.de/cae/servlet/contentblob/682700/publicationFile/46973/Fb951.pdf [dostęp 1.12.2012].
• Merecz D., A. Mościcka, M. Drabek, 2005, Mobbing w środowisku pracy. Charakterystyka zjawiska, jego konsekwencje, aspekty prawne i sposoby przeciwdziałania. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, http://rop.sejm.gov.pl/1_0ld/opracowania/pdf/mobbing_imp.pdf [dostęp 1.12.2012].
• Miedzik M., 2010, Skutki mobbingu w miejscu pracy: dramat człowieka, koszty dla organizacji, wyzwanie dla społeczeństwa. „Zarządzanie zasobami ludzkimi”, 2: 39–48.
• Najda M., M.T. Romer, 2010, Mobbing w ujęciu psychologiczno-prawnym. Warszawa: LexisNexis.
• Oleweus D., 2007, Mobbing – fala przemocy w szkole. Jak ją powstrzymać? Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
• Pilch P., 2010, Zachowania polityczne w organizacji – niedoceniany obszar zachowań organizacyjnych. W: M. Geryk (red.), Organizacja w obliczu współczesnych wyzwań. Gdańsk: Wydawnictwo Wyższa Szkoła Zarządzania w Gdańsku.
• Pilch P., 2012, Zachowania mobbingowe – praktyczne problemy diagnozy. W: T. Wyka, Cz. Szmidt (red.), Wieloaspektowość mobbingu w stosunkach pracy. Warszawa: Poltext.
• Puchała J., 2010, Badania nad mobbingiem w pracy, „Biuletyn naukowy”, 31: 29–46.
• Radzka B., 2012, Kultura organizacyjna a mobbing. W: T. Wyka, Cz. Szmidt (red.), Wieloaspektowość mobbingu w stosunkach pracy. Warszawa: Poltext.
• Ramsay S., A. Troth, S. Branch, 2011, Work-place bullying: A group process framework. „Journal of Occupational and Organizational Psychology”, 84: 799–816.
• Rayner C., H. Hoel (1997), Summary review of literature relating to workplace bullying. „Journal of Community & Applied Social Psychology”, 7: 181–191.
• Robbins S.P. 1998. Zachowania w organizacji. Warszawa: PWE.
• Salin D., 2003, Ways of explaining workplace bullying; a review of enabling, motivating, and precipitating structures and processes in the work environment. „Human Relation”, 56(10): 1213–1232.
• Salin D., 2008, The prevention of workplace bullying as a question of HRM: measures adopted and underlying organizational factors. „Scandinavian Journal of Management”, 24: 221–231.
• Samnani A., P. Singh, 2012, 20 tears of workplace bullying research: A review of the antecedents and consequences of bullying in the workplace. „Agression and Violent Behavior”, 17: 581–589.
• Saunders P., A. Huynh, J. Goodman-Delahunty, 2007, Defining workplace bullying behaviour professional lay definitions of workplace bullying. „International Journal of Law and Psychiatry”, 30 (4–5): 340–354.
• Sidor-Rządkowska M., 2003, Mobbing – zagrożenie dla firmy i pracowników. „Zarządzania zasobami ludzkimi”, 2: 77–85.
• Słownik języka polskiego. T. 3: R-Ż, 1983, Warszawa: PWN.
• Szaban J.M., 2007, Zachowania organizacyjne. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Warszewska-Makuch M., 2008, Zjawisko mobbingu wśród nauczycieli. „Bezpieczeństwo Pracy”, 5: 6–9.
• Wyka T., Cz. Szmidt (red.), 2012, Wieloaspektowość mobbingu w stosunkach pracy. Warszawa: Poltext.
• Wyleżałek J., 2012, Mobbing jako problem społeczny. Specyfika, uwarunkowania organizacyjne oraz konsekwencje przemocy w miejscu pracy na przykładzie szkół wyższych. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Yaman, E., 2010, Perception of Faculty Members Exposed to Mobbing about the Organizational Culture and Climate. „Educational Sciences: Theory and Practice”, 10(1): 567–578.
• Zapf D., 1999, Organisational, work group related and personal causes of mobbing/bullying at work. „International Journal of Manpower”, 20, (1/2), http://www.worktrauma.org/research/research15.htm [dostęp 1.12.2014].
• Zapf D., C. Gross, 2001, Conflict escalation and coping with workplace bullying. „European Journal of Work and Organizational Psychology”, 10: 497–522.