„W prozie nie ma on sobie równego…” Wieś Nikołaja Karamzina w „Tygodniku Wileńskim” (1820 r.)

• Authors: Dąbrowska Magdalena

Title variants

EN

„In prose he has no equal...”. The Countryside by Nikolay Karamzin in „Tygodnik Wileński” (1820)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zawiera omówienie polskiego tłumaczenia szkicu Nikołaja Karamzina Wieś, opublikowanego w czasopiśmie „Tygodnik Wileński” (1820, nr 174, 15 listopada, s. 258–265; tłumacz i komentator: Zygmunt Bartoszewicz) z perspektywy: 1. programu, struktury i tematyki „Tygodnika Wileńskiego” (działy, literatura polska i zachodnioeuropejska, rossica, tłumaczenia utworów Karamzina – Historia państwa rosyjskiego, Sierra-Morena, Wyznanie moje), 2. specyfiki tłumaczenia (fragmenty pominięte i błędnie przetłumaczone, konteksty kulturowe). Tło stanowią dzieje tłumaczeń dzieł Karamzina na język polski na początku XIX wieku (rola „Dziennika Wileńskiego”).

EN

The paper presents the Polish translation of the sketch The countryside by Nikolay Karamzin, published in the periodical “Tygodnik Wileński” (1820, no. 174, 15th November, p. 258–265; translated and commented by Zygmunt Bartoszewicz) from the perspective of: 1. the programme, structure and subjects of “Tygodnik Wileński” (sections, Polish and West-European literature, Rossica, translations of the works by Karamzin: The History of the Russian State, Sierra-Morena, My Confession), 2. specificity of the translation (omitted and badly translated passages, cultural contexts). The background is the history of the translations of the works by Karamzin into Polish at the beginning of the 19th century (the role of “Tygodnik Wileński”).

Keywords

PL

Nikołaj Karamzin; „Wieś”; proza; tłumaczenie; „Tygodnik Wileński”

EN

Nikolay Karamzin; The Countryside; prose; translation; “Tygodnik Wileński”

• Publisher: Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
• Journal: Studia Rossica Gedanensia
• Year: 2019
• Issue: 6
• Pages: 71-82

Dates

published

2019-12-28

Contributors

author

Dąbrowska Magdalena

• Uniwersytet Warszawski

References

• Abramowiczówna, Z., Appel, W. (2006). Słownik polsko-starogrecki. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Bourguet, M.-N. (2001). Odkrywca. W: Człowiek Oświecenia. Przeł. M. Woźniak i in. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen: 267–321.
• Ciechowski, W. (1910). Czasopisma polskie na Litwie (1760–1864). „Kwartalnik Litewski”, 2–5, passim.
• Czernianin, W., Czernianin, H. (2011). Wokół „Tygodnika Wileńskiego” 1815–1822. Studia i szkice. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT; Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
• Dalsze wyjątki… (1820): [Bartoszewicz Z.]. Dalsze wyjątki z Karamzina. „Tygodnik Wileński”, 175 (30 listopada): 289–291.
• Dąbrowska, M. (2006). Przechadzki i przejażdżki samotnych marzycieli. Z dziejów rosyjskiej prozy sentymentalnej przełomu XVIII i XIX wieku. „Studia i szkice slawistyczne”, 7: 9– 20.
• Dąbrowska, M. (2016). Samotność / odosobnienie w twórczości pisarzy rosyjskich przełomu XVIII i XIX wieku (z zawartości czasopism literackich). W: Arciszewska, K., Kalita, L., Patocka-Sigłowy, U. (Red.). Samotność – aspekty, konteksty, wymiary. T. 1. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego: 73–82.
• Dąbrowska, M. (2017). Karamzin i Ignacy Krasicki (wokół „Wyjątków z pism Karamzina prozą” z „Tygodnika Wileńskiego” 1820 roku). W: Dąbrowska M., Głuszkowski P. (Red.). Mikołaj Karamzin i jego czasy. Warszawa: Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego: 187–195.
• Dąbrowska, M. (2018). „Podróż z Moskwy do Trojeckiego klasztoru, z niektórymi historycznymi pamiątkami” Nikołaja Karamzina w strukturze czasopisma „Wiestnik Jewropy” oraz całokształcie spuścizny pisarza. „Polilog: Studia Neofilologiczne”, 8: 29–42.
• Dierżawin, G. (1820). Perseusz i Andromeda. Kantata. „Tygodnik Wileński”, 159 (31 marca): 178–183.
• Dombrovska, M. (2013). „Dennik Vilenski” (1805–1806) o obŝestvennoj iliteraturnoj žizni Rossii. V: Nikitina, A.H., Zaindinova, T.A. (Red.). Slavânskie âzyki i kulʹtury: prošloe, nastoâŝee, buduŝee. Irkutsk: Irkutskij gosudarstvennyj lingvističeskij universitet: 328–333 [Домбровска, М. (2013). „Денник Виленски” (1805–1806) о общественной и литературной жизни России. B: Никитина, А.Х., Заиндинова, Т.А. (Red.). Славянские языки и культуры: прошлое, настоящее, будущее. Иркутск: Иркутский государственный лингвистический университет: 328–333].
• Estreicher, K. (1903). Bibliografia polska. Cz. 3. T. 8(19). Kraków: Spółka Księgarzy Polskich.
• Gukovskij, G.A. (1941). Karamzin. V: Istoriâ russkoj literatury. V 10 tomah. T. 5: Literatura pervoj poloviny XIX veka. Moskva–Leningrad: Izdatelʹstvo AN SSSR, 1941–1956: 55–105 [Гуковский, Г.А. (1941). Карамзин. B: История русской литературы. В 10 томах. Т. 5: Литература первой половины XIX века. Москва–Ленинград: Издательство АН СССР, 1941–1956: 55–105].
• Karamzin N. (1802). Listy ruskiego wojażera. Przekładania Ignacego Buysona. Cz. 1. Wilno: Drukarnia Akademicka.
• Karamzin, N. (1806). Podróż z Moskwy do Trojeckiego klasztoru, z niektórymi historycznymi pamiątkami, przez P. Karamzina. „Dziennik Wileński”, 5 (czerwiec): 231–257.
• Karamzin, N.M (1814). Derevnâ. V: Sočineniâ Karamzina. T. 7: Izd. 2-oe, umnožennoe devâtym tomom. Moskva: Tipografiâ S. Selivanovskogo: 151–162 [Карамзин, Н.М. (1814). Деревня. B: Сочинения Карамзина. Т. 7. Изд. 2-oe, умноженное девятым томом. Москва: Типография С. Селивановского: 151–162].
• Karamzin, N. (1820a): [Karamzin N.]. Wieś. „Tygodnik Wileński”, 174 (15 listopada): 258–265.
• Karamzin, N. (1820b): [Karamzin N.]. Wyznanie moje. List do wydawcy dziennika. „Tygodnik Wileński”, 175 (30 listopada): 291–303.
• Karamzin, N.M. (1820c). Derevnâ. V: Sočineniâ Karamzina. T. 7: Izd. 3-ʹe, ispravlennoei umnožennoe. Moskva: Tipografiâ S. Selivanovskogo [Карамзин, Н.М. (1820). Деревня. B: Сочинения Карамзина. Т. 7. Изд. 3-ьe, исправленное и умноженное. Москва: Типография С. Селивановского: 117–125].
• Karamzin, N. (1821): [Karamzin N.]. Sierra-Morena. Wyjątek z pism pewnego Rosjanina, tłumaczenie z rosyjskiego, przez W.S.P. „Tygodnik Wileński”, 13 (15 lipca): 8–16.
• Karamzin, N.M. (1966). Silʹfida. V: Karamzin, N.M. Polnoe sobranie stihotvorenij. Moskva–Leningrad: Sovetskijpisatelʹ: 364 [Карамзин, Н.М. (1966). Сильфида. B: Карамзин, Н.М. Полное собрание стихотворений. Москва–Ленинград: Советский писатель: 364].
• Karamzin, N.M. (1988). Derevnâ. V: Karamzin, N.M. Zapiski starogo moskovskogo žitelâ. Izbrannaâproza. Muravʹev, V.B. (Red.). Moskva: Moskovskij rabočij: 228–232 [Карамзин, Н.М. (1988). Деревня. B: Карамзин, Н.М. Записки старого московского жителя. Избранная проза. Муравьев, В.Б. (Red.). Москва: Московский рабочий: 228–232].
• Kowalczyk, W. (1977). O polskich tłumaczeniach utworów Mikołaja Karamzina. „Slavia Orientalis”, 1: 1–36.
• Kraszewski, J.I. (1972). Pamiętniki. Danek, D. (Red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Lelewel, J. (1878). Listy Joachima Lelewela. T. 1: Oddział pierwszy. Listy do rodzeństwa pisane. Poznań: nakładem Księgarni J.K. Żupańskiego.
• Linde, S.B. (1951). Słownik języka polskiego. T. 4. (Wydanie trzecie fotooffsetowe: Słownik języka polskiego przez Samuela Bogumiła Linde. T. 4. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1858). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Literatura rosyjska (1806): [B.a.]. Literatura rosyjska. „Dziennik Wileński”, 5 (maj): 166–178.
• Łużny, R. (1975). Mikołaj Karamzin. W: Galster, B., Kamionkowa, J., Sierocka, K. (Red.). Pisarze i krytycy. Z recepcji nowożytnej literatury rosyjskiej w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich: 7–24.
• Mazurkowa, B. (1993). Literacka rama wydawnicza dzieł Franciszka Dionizego Kniaźnina (na tle porównawczym). Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Mity i Sylfy: Mity, legendy i wierzenia z całego świata: leksykon. (Online) http://mityczne.pl/sylfy/ (dostęp 20.10.2019).
• Pigoń, S. (1929). Z dawnego Wilna. Szkice obyczajowe i literackie. Wilno: Wydawnictwo Magistratu m. Wilno.
• Piotrowicz, W. (1930). W nawiasie literackim. Szkice z zagadnień kultury, literatury i teatru. Wilno: Polska Drukarnia Nakładowa „Lux”.
• Pogodin, M (1866). Nikolaj Mihajlovič Karamzin, po ego sočineniâm,pisʹmam i otzyvam sovremennikov: materialy dlâ biografii. Č. 1. Moskva: Tipografiâ A.I. Mamontova [Погодин, М. (1866). Николай Михайлович Карамзин, по его сочинениям, письмам и отзывам современников: материалы для биографии. Ч. 1. Москва: Типография А.И. Мамонтова].
• Ponomarev, S. (1883). Materialy dlâ bibliografii literatury o N.M. Karamzine: k stoletiû ego literaturnoj deâtelʹnosti: k stoletiû ego literaturnoj deâtelʹnosti (1783–1883). Sankt-Peterburg: Imperatorskaâ akademiâ nauk [Пономарев, С. (1883). Материалы для библиографии литературы о Н.М. Карамзине: к столетию его литературной деятельности (1783–1883). Санкт-Петербург: Императорская академия наук].
• Suchanek, L. (1991). Preromantyzm w Rosji. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Szekspir, W. (1820). Monolog Hamleta. (Akt III. Scena I). Wytłumaczony przez Stanisława Trembeckiego ze znajomej pod tym tytułem sztuki Szekspira. „Tygodnik Wileński”, 154 (15 stycznia): 1–4.
• Śpiewy… (1820): Śpiewy ludu litewskiego. Tłumaczone przez Emeryka Staniewicza. Śpiew siódmy. „Tygodnik Wileński”, 159 (31 marca): 177–178.
• Uwiadomienie… (1819): [B.a.]. Uwiadomienie. „Tygodnik Wileński”, 153 (31 grudnia): 383–384.
• Węgierski, K. (1974). Wiersze wybrane. Gomulicki, J.W. (Red.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Wyjątki… (1820): [Bartoszewicz, Z.]. Wyjątki z pism Karamzina prozą. „Tygodnik Wileński”, 174 (15 listopada): 257–258.

Notes

DOI: https://doi.org/10.26881/srg.2019.6.05