Dylematy rewaloryzacji piotrkowskiego Starego Miasta

• Authors: Głowacki Kazimierz

Title variants

EN

RESTORATION DILEMMAS OF THE OLD TOWN IN PIOTRKÓW

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The undertakings connected with the restoration of the town centre of Piotrkow Trybunalski have been evoking much controversy for some time now. Thetown has played an exceptional role in Poland's history. From the 13th cent., the town hosted knights' conventions, and from the 15th cent, church synods of the Gniezno province. In the 15th—17th centuries it served as the Seym capital of the state. Various turns of events of the town in the period following the partitions caused its architectonic image to become obliterated and damaged. The expansion of cheap and serial forms in the 19th century endowed the old walls with eclectic elevations, making the town similar to other provincial towns of the Russian empire. In 1964 the Society of Friends of Piotrkow Trybunalski was established. It was then also that the intention of restoration of the Old Town came forth. Numerous difficulties (such as the lack of scientific studies) brought about a withdrawal from such an undertaking. In September 1986 the Social Committee for the Restoration of the Old Town in Piotrkow Trybunalski was created. Shortly after the Committee began its activity, two concepts of the town's restoration were formed. Supporters of the first concept felt that the town's future image should be the result of historical traditions. They postulated that following scientific investigaions of the historical structures, a selection and reconstruction be made of the most artistically and historically valuable structures transformed in the 19th cent. The supporters of the second concept aimed at the preservation of the 19th-century architectonic transformations (the preservation method). The author of the article has taken up a discussion with the advocates of the second concept, pointing to the threats to the historical values that are a part of the historical traditions. He stresses the need for interdisciplinary scientific studies, which can be the basis for preparing projects. Such studies cannot be substituted by occasional (fragmentary) consultations with even the best specialists. The already begun repairs of the Piotrkow houses are conducted with the aim of retaining the 19th-century eclectic architecture. The town centre area is expected to be tidied up in their course. However, is the image of the town, resored in the future, to be an example of only eclectic architecture? In the author's view, the image of the restored town should also include historical traditions, their role and rank as an important centre in Poland's history, instead of being solely an eclectic creation that would be an episode of not too much importance in the development of Piotrkow Trybunalski.

Keywords

PL

rewaloryzacja; Piotrków Trybunalski; konserwacja zabytkowej starówki; ratusz trybunalski

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 1990
• Issue: 2
• Pages: 59-66

Dates

published

1990

Contributors

author

Głowacki Kazimierz

References

• K. G ł o w a c k i , Urbanistyka Piotrkowa Trybunalskiego. Piotrkow- Kielce 1984. s. 228.
• Wojewodzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Piotrkowie Trybunalskim. Plan w skali 1:1000.
• O. S a w i c k i (z zespołem), Piotrkow Trybunalski. Układ przestrzenny. Koncepcja otoczenia rynku. Dokumentacja do rewaloryzacji miasta. PKZ, Oddział „Zamek" w Warszawie, 1979.
• W. K a l i n o w s k i , H. R u t k o w s k i , Piotrkow Trybunalski. Studium historyczno-urbanistyczne do planu zagospodarowania przestrzennego miasta. PKZ, Warszawa 1 953 (maszynopis).
• K. G ł o w a c k i , Studium historyczno-urbanistyczne miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Ustalenia wstępne. PKZ - Oddział w Kielcach, 1981 (maszynopis).
• K. G ł o w a c k i , A. K o z a l s k i, Piotrkow Trybunalski. Dokumentacja historyczno-archiwalna I blоки zabudowy staromiejskiej w obrębie ulic: Konarskiego-Pijarskiej-Łaziennej Mokrej i Starego Rynku... -. Dokumentacja historyczno-archiwalna VI bloku zabudowy staromiejskiej w obrębie ulic: Grodzkiej-Starego Rynku-pl. Czarnieckiego-farnej...; Dokumentacja historyczno-archiwalna VII bloku zabudowy staromiejskiej w obrębie ulic: Konarskiego-Grodzkiej-Krakowskiego Przedmieścia-Pijarskiej..:, PKZ - Oddział w Kielcach, 1 98 7 (maszynopisy).;
• Archiwum Państwowe w Łodzi. Rząd Gubernialny Piotrkowski. Anteriora. Akta w przedmiocie regulacji miasta Piotrkowa Trybunalskiego 1 8 6 2 -1 8 6 6 . s y g n 978, p. 7 4 0 i n.
• „Tygodnik Piotrkowski" 1987, nr 36.
• K. G ł o w a c k i , Dokumentacje historyczno-architektoniczne wykonane na zlecenie WKZ w Piotrkowie dla następujących obiektow; kościoł farny Św. Jakuba (1 9 7 5 ); cerkiew prawosławna Wszystkich Świętych (1 9 7 6 ); kościoł i klasztor jezuitow (1 9 7 7 ); kościoł i klasztor bernardynow (1 9 7 8 ); zamek krolewski (1 9 8 8 ) oraz Studia historyczno-urbanistyczne miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Ustalenia wstępne (1 9 8 1 -1 9 8 6 ). PKZ -O d d z ia ł w Kielcach (maszynopisy).
• Rozprawa doktorska napisana w Instytucie Zabytkaznawstwa i Konserwatorstwa UMK w Toruniu Rozwoj przestrzenny Piotrkowa Trybunalskiego i jego problematyka konserwatorska. Toruń 1 9 8 4 (maszynopis).
• Zabudowa rynku w Piotrkowie Trybunalskim w świetle źrodeł archiwalnych. „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki" 1978, z. 4;
• Kościoł farny św. Jakuba w Piotrkowie Trybunalskim. Piotrkow 1980;
• Kościoł św. Franciszka Ksawerego i kolegia jezuickie w Piotrkowie Trybunalskim. Piotrkow 1982;
• Urbanistyka Piotrkowa Trybunalskiego. Piotrkow-Kielce 1984.
• Biblioteka Jagiellońska w Krakowie. Zbiory graficzne, sygn. IR 5090. Odrys widoku rynku piotrkowskiego sprzed pożaru miasta. Plansza datowana na ok. 1 8 0 0 r. ,
• Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. Zbior kartograficzny, sygn. 1. Plan sytuacyjny Miasta Obwodowego Piotrkowa wraz zJurydyką, Wielką Wsią i Żydowskim Miastem, sporządzony w Roku 1824 przez Jeometrę Przys. Paten. Wilhelm Bergemann.
• F. S. J e z i e r s k i , Niektore wyrazy porządkiem abecadła zebrane i stosownymi do rzeczy uwagami objaśnione. 1791. W: Wybor pism F. S. Jezierskiego. Warszawa 1952, ss. 2 3 6 -2 3 8 .
• J. G r o m n i c k i , Starowka - ale jaka? „Tygodnik Piotrkowski" 1988, nr 14.
• J. C w i e r t a k , E. C w i e r t a k . A. K o z a l s k i , Piotrkow Trybunalski. Wnioski konserwatorskie dotyczące I blоки zabudowy staromiejskiej w obrębie ulic: Konarskiego-Pijarskiej-Łaziennej Mokrej i Starego Rynku. PKZ - Oddział w Kielcach, 1988 (maszynopis, s. 2).
• J. C w i e r t a k , E. C w i e r t a k , Piotrkow Trybunalski. Wyn'ki badań archeologiczno-architektonicznych I blоки przyrynkowego. Badania z lat 1 98 5 -1 98 8 . PKZ - Oddział w Kielcach, 1989 (maszynopis).
• Archiwum Głowne Akt Dawnych w Warszawie. Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych. Akta miasta Piotrkowa Trybunalskiego, sygn. 1455. vol. XIX, k. 2 53 i n.
• Archiwum Państwowe w Piotrkowie. Zbior kartograficzny, sygn. 1. Plan sytuacyjny Miasta Obwodowego Piotrkowa wraz z Jurydyką, Wielką Wsią i Żydowskim Miastem - wykreślony w 182 4 r. przez Wilhelma F. Bergemanna; tamże, sygn. 4. Plan Sytuacyjny Miasta Obwodowego Piotrkowa wraz z Jurydyką, Wielką Wsią i Żydowskim Miastem - wykreślony w 1827 r. przez Konstantego Pelletiere; Archiwum Głowne Akt Dawnych w Warszawie. Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych. Akta miasta Piotrkowa Trybunalskiego, sygn. 1455, vol. XIX, k. 263. Plan środmieścia Piotrkowa - wykreślony w 1839 r. przez Ignacego Marczewskiego. 21 Problemy rewaloryzacji Piotrkowa Trybunalskiego..., op. cit., s. 9.
• J. J a s i ń s k a . Listy. „Tygodnik Piotrkowski" 1988, nr 14.
• J. C w i e r t a k (z zespołem). Projekt techniczny klatki schodowej w budynku przy ul. Szewskiej 3 w Piotrkowie Trybunalskim. PKZ-Od dział w Kielcach, 1987;
• J. Ć w i e r t a k (z zespołem). Projekt techniczny architektoniczno-konserwatorski - część budowlana kamienicy mieszkalnej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Szewska 2 - Łazienna Mokra 1. Opracowany na zlecenie miejskiego konserwatora zabytkow w Piotrkowie Trybunalskim. PKZ - Oddział w Kielcach, 1989. ”
• S. K o z a k i e w i c z , Piotrkow Trybunalski. Kamienice. W: Zabytki Sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny. IV. Powiat piotrkowski. Warszawa 1950, s. 245.
• J. Ć w i e r t a k (z zespołem). Projekt techniczny architektoniczno- konserwatorski - część budowlana kamienicy mieszkalnej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Szewska 2 - Łazienna Mokra 1. PKZ - Oddział w Kielcach, 1989, k. 1.
• Wokoł człowieka. Red. M. Szyszkowska. Seria „Logos” . Warszawa 1988.

Identifiers

ISSN

0029-8247