Rodzina von Stentsch – właściciele Przytoku w XVI-XIX wieku

• Authors: Konopnicka Małgorzata

Title variants

EN

Von Stentsch family – the owners of Przytok in 16th-19th centuries

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Leżąca w weichbildzie zielonogórskim mała miejscowość Przytok wkroczyła w okres wczesnonowożytny początkowo jako własność rodziny von Burgsdorff, następnie von Tschammer, a w 1591 r . została sprzedana Joachimowi von Stentsch . Z dziejami tej rodziny historia tej wsi była związana do początku XIX w . Do najważniejszych postaci rodziny z pewnością należeli: pierwszy właściciel Przytoku wspomniany Joachim, jego następca Johann Georg, który założył folwark Jany oraz wybudował kościół w Przytoku, pełnił on też funkcje publiczne asesora królewskiego sądu manów księstwa głogowskiego . Ważną postacią w historii rodziny i omawianej miejscowości był również Maximilian Adolph von Stentsch, który do 1783 r . przez wiele lat sprawował urząd landrata powiatu zielonogórskiego i to z dużym powodzeniem, skoro zaliczał się do trzech „ulubionych śląskich landratów” Fryderyka II . Był ponadto inicjatorem budowy nowego kościoła ewangelickiego, który mógł pomieścić 600 wiernych .

EN

At the beginning of the early modern period the village of Przytok, located in Zielona Góra weichbild, was owned by von Burgsdorff family, then von Tschammer family, and in 1591 it was sold to Joachim von Stentsch . The history of this village was connected with the history of the family until the beginning of the 19th century . The most important members of the family included: the aforementioned first owner of Przytok, Joachim, and his successor, Johann Georg, who established a folwark village – Jany and founded a church in Przytok . He also held public offices in the court system of the Duchy of Głogów . An important person in the history of the family and the discussed village was also Maximilian Adolph von Stentsch, who was Landrat of Zielona Góra County for many years (till 1783) and he apparently was really successful as he was considered to be one of “three favourite Silesian Landrats” of Frederick II . Moreover, he was also the sponsor of a new evangelical church, which was able to accommodate up to 600 people .

Keywords

PL

historia regionu; Śląsk; szlachta śląska; von Stentsch

EN

local history; Silesia; Silesian nobility; von Stentsch

• Publisher: Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką
• Year: 2018
• Volume: 12
• Pages: 121-131

Dates

published

2018

Contributors

author

Konopnicka Małgorzata

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Allgemeines historisches Lexicon, Bd . 5, Leipzig 1740 .
• Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Akta miasta Zielona Góra, sygn . 211-212, 233, 237 .
• Bey ansehnlicher Beerdigung Des Weyland Wohlgebohrnen Herrn, Herrn Maximilian Rudolph von Stentzsch, Erb-Herren auff Prittag [et]c. http://gdz .sub .uni-goettingen .de [dostęp 01 .05 .2017]
• Codex diplomaticus Silesiae, t . 24, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Die Kreise Grünberg und Freystadt, bearb . v . K . Wutke, Breslau 1908 .
• Förster G ., Analecta Freystadiensia, Oder Freystädtische Chronic, Lissa 1751 .
• Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem, I HA, Rep . 46 B, nr 345 .
• König V ., Genealogisch historische Beschreibung der von Heßler, [w:] Genealogische Adels-Historie oder Geschlechts-Beschreibung, Leipzig 1727, Bd 2 .
• Schlesische Instantien-Notitz. Oder: das itzt lebende Schlesien, des 1780sten Jahres: zum Gebrauch der Hohen und Niederen, in zwey Theilen abgetheilet ..., Breslau 1780 .
• Sinapius J ., Des schlesischen Adels, anderer Theil, oder Fortsetzung Schlesischer Curiositäten , Leipzig Breslau 1728 .
• Stentsch H . G .v ., Glaubensbekenntnis und Lebenslauf des Hans George von Stentsch, geb. am Tage Michaelis 1588 zu Stentsch Kr. Züllichau, bm 1650 .
• Zedler J .H ., Grosses vollständiges Universal Lexicon aller Wissenschaften und Künste, Berlin 1743 .
• Dolański D ., Najspokojniejszy Kościół. Reformacja XVI w. w księstwie głogowskim, Zielona Góra 1998 .
• Ehrhardt, S .J ., Presbyterologie des Evangelischen Schlesiens, Bd . 3, Liegnitz 1783 .
• Förster A ., Geschichtliches von den Dörfern des Grünberger Kreises, Grünberg 1904 .
• Frühbuss O ., Geschichte der Parochie Prittag, Grünberg 1841 .
• Gerlach K ., Die Freimaurer im Alten Preussen 1738-1806: die Logen in Pommern, Preussen und Schlesien, Berlin 2009 .
• Heyne J ., Denkwürdigkeiten aus der katholischen Kirche Schlesiens: von der ersten Hälfte des 15. bis in die Mitte des 17. Jahrhunderts (1418-1648), Breslau 1868 .
• Jubileusz 50-lecia parafii p.w. św. Anny w Szczańcu , red . M . Nowacki, Świebodzin 2001 .
• Karczewska J, Dzieje Przytoku w średniowieczu, w druku .
• Knie J ., Alphabetisch-statistisch-topograph. Übersicht der Dörfer, Flecken der königl. Preußischen Provinz Schlesien, Grass 1845 .
• Konopnicka M ., Social Mobility of Silesian Nobility in Frederician Times (1740-1806) – Selected Aspects of Clerical Career, [w:] Nations of the Self : the search for identity in the East Central Europe in the 18th century, eds . D . Dolański, A . Pufelska, Zielona Góra-Potsdam 2012 .
• Kuczer J ., Szlachta w życiu społeczno-gospodarczym księstwa głogowskiego w epoce habsburskiej 1526-1740, Zielona Góra 2007 .
• Nowacki M ., Koniec rodu von Stentsch ze Szczańca, [w:] Powiat Świebodziński. Szkice historyczne, Świebodzin 2002 .
• Pfeiffer E ., Die Revuereisen Friedrichs des Groβen besonders die Schlesien nach 1763 und der Zustand Schlesiens von 1763-1786, Berlin 1904 .
• Schultz U ., Die schlesischen Landräte unter Friedrich dem Groβen, Jahrbuch der schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau 1973, 18, Berlin 1973 .
• Urban W ., Z dziejów duszpasterstwa katolickiego w archidiakonacie opolskim i głogowskim w czasach nowożytnych, t . II: Archidiakonat głogowski, Warszawa 1975 .
• Visitationsberichte der Diözese Breslau, hrsg .v . J . Jungnitz, Th .1: Archidiakonat Glogau, Breslau 1907 .
• Wedekind E .L ., Neue Chronik der Stadt Züllichau von den ersten Zeiten ihrer Entstehung bis auf die gegenwärtige Zeit, Züllichau 1846 .
• Wolff O ., Geschichte der Stadt Grünberg in Niederschlesien von ihrer Entstehung bis zur Einführung der Reformation, Grünberg 1848 .
• Zedlitz- Neukirch L ., Neues Preussisches Adels-Lexicon, Bd .4, Leipzig 1837 .