Autonomia w prawie rodzinnym - sprawy o rozwód

• Authors: Andrzejewski Marek

Title variants

EN

Autonomy in family law - divorce proceedings?

DE

Die Autonomie im Familienrecht - Scheidungsklagen

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is a voice in the discussion on the so-called out-of-court divorces. The Ministry of Justice, which wants to introduce them in Poland, has the support of the notary corporation, which believes that divorce may become a notarial act in the future. The author disputes this view. He argues against the thesis that divorce carried out based on consensual declarations of the will of the spouses is the realiza-tion of the idea of autonomy of the parties (spouses). He stresses that the concept of autonomy in family law should be understood differently than in contract law. In particular, it is necessary to consider such divorces where one spouse was harmed in marriage, blackmailed, or victimized. Such a person under pressure from their spouse will make the requested statement, which then will be a result of submission to blackmail or violence, not the result of an autonomous will. The mistake of the drafters is to triviali-ze marriage by treating it as a contract and, therefore, downplaying the family context.

Keywords

PL

małżeństwo; rozwód; autonomia woli; swoboda umów; prawo rodzinne; prawo zobowiązań; no-tariat

EN

marriage; divorce; autonomy of the will; freedom of contract; family law; contract law; notary public

• Publisher: Stowarzyszenie Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej
• Journal: Rejent
• Year: 2024
• Issue: 11 (403)
• Pages: 62-78

Contributors

author

Andrzejewski Marek

• prof. Instytutu Nauk Prawnych PAN; ORCID: 0000-0002-6838-8414

References

• M.Andrzejewski, O potrzebie zmian w prawie rozwodowym, „Studia Prawnicze INP PAN” 2016, z. 3
• M.Andrzejewski, O roli nauk pomocniczych prawoznawstwa w orzekaniu w sprawach rodzinnych, [w:] Wokół problematyki małżeństwa w aspekcie materialnym i procesowym, red. J.M. Łukasie-wicz, A.M. Arkuszewska, A. Kościółek, Toruń 2017
• M.Baranowski, „Społeczeństwo otwarte” jako konsekwencja stanowiska krytycznego racjonali-zmu, „Kultura i Społeczeństwo” 2009, nr 1
• M.Beisert, Rozwód – proces radzenia sobie z kryzysem, Poznań 2000
• A.Bieranowski, Rozłączenie małżonków rozważania na temat notarialnego rozwodu i separacji, Re-jent 2024, nr 2
• M.Błażek, Rozwód jako sytuacja kryzysowa w rodzinie, [w:] Psychologia rodziny, red. I. Janicka, H. Liberska, Warszawa 2014
• J.Brągiel, Postmodernistyczne przemiany w rodzinie, „Roczniki Pedagogiczne” 2018, t. 10, nr 4
• A.Cherlin, The Deinstitutionalizatin of American Marriage, „Journal of Marriage and Family” 2004, t. 66, nr 4
• A.Gronkiewicz, Rodzina a obowiązek szkolny, [w:] Rodzina w prawie administracyjnym, red. A. Ziółkowska, A. Gronkiewicz, Katowice 2015
• S.Grzybowski, Prawo rodzinne – zarys wykładu, Warszawa 1980
• J.Haberko, Administracyjnoprawny obowiązek szczepienia dzieci a zgoda przedstawiciela ustawo-wego na badania kwalifikacyjne, „Studia Prawa Publicznego” 2017
• E.Holewińska-Łapińska, Samodzielność kodeksowa prawa rodzinnego, [w:] Prawo cywilne – sta-nowienie, wykładnia i stosowanie. Księga pamiątkowa dla uczczenia setnej rocznicy urodzin Profe-sora Jerzego Ignatowicza, red. M. Nazar, Lublin 2015
• J.Ignatowicz, M.Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2016
• M.Jadczak-Żebrowska, Prawa i obowiązki małżonków, Warszawa 2017
• G.Jędrejek, Intercyzy. Pojęcie. Treść. Dochodzenie roszczeń, Warszawa 2010
• T.Król, A.Bodnar, Rozwody od ręki i bez sędziego. Notariusz albo rozwód w USC. Bez orzekania o winie, „Infor” 18.06.2024; https://www.infor.pl/prawo/rozwody/6631417min-sprawiedliwosci-a-bodnar-rozwody-od-reki-i-bez-sedziego-notariusz-albo-rozwod-w-usc-bez-orzekania-o-winie.html (dostęp: 30.07.2024 r.)
• M.Łączkowska-Porawska, Heteroseksualność i monogamiczność małżeństwa jako stosunku praw-nego, Warszawa 2019
• J.Mazurkiewicz, „Rozwodzić” jest przeciwieństwem „zwodzić”, czyli o potrzebie zasadniczej refor-my prawa rozwodowego, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa pry-watnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana prof. B. Gawlikowi, red. J. Pisuliń-ski, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa 2012
• K.Pietrzykowski, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2023
• K.Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. I, Urok Platona, tłum. H. Krahelska, Warsza-wa 1993
• C.Porębski, Człowiek w społeczeństwie całkowicie otwartym, [w:] Poznać człowieka. Księga jubile-uszowa na siedemdziesiąte urodziny Profesora Adama Węgrzeckiego, red. J. Filek, K. Sosenko, Kra-ków 2007
• I.Przybył, Wokół procesu (de)instytucjonalizacji małżeństwa w Polsce, [w:] Oblicza małżeństwa, red. A. Kotlarska-Michalska „Roczniki Socjologii Rodziny. Studia socjologiczne oraz interdyscypli-narne. Wydawnictwo Naukowe UAM” 2012, t. XXII
• Z.Radwański, A.Olejniczak, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2023
• Z.Radwański, A.Olejniczak, Prawo cywilne..., s. 19; A.Bierć, Zarys prawa prywatnego – część ogól-na, Warszawa 2018
• Z.Radwański, Rzeczywista wola stron jako priorytetowa reguła wykładni oświadczeń woli składa-nych innej osobie, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2002
• M.Safjan, Pojęcie i systematyka prawa prywatnego, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, M. Safjan, Warszawa 2007
• M.Safjan, Prawo prywatne a prawo publiczne, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, M. Safjan, Warszawa 2007
• T.Smyczyński, Prawo rodzinne i stosunki rodzinnoprawne, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. Z. Radwański, T. Smyczyński, Warszawa 2014
• T.Smyczyński, Prawa i obowiązki małżonków, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11, Prawo ro-dzinne i opiekuńcze, red. Z. Radwański, T. Smyczyński, Warszawa 2014
• T.Smyczyński, M.Andrzejewski, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2022
• P.Sobolewski, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, red. K. Osajda, Warszawa 2013
• T.Sokołowski, Swoboda intercyzy. Zakres modyfikacji małżeńskich ustrojów majątkowych, War-szawa 2013
• T.Sokołowski, Ochrona praw ze stosunków prawnorodzinnych, [w:] Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr, red. J. Pisuliński, J. Zawadzka, Warszawa 2020
• A.Stelmachowski, Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1984, s. 110-113, 119-120; tenże, Zasada autonomiczności stron, [w:] Tendencje rozwoju prawa cywilnego, red. E. Łętowska, Wro-cław 1983
• A.Szymański, Rozwód u notariusza? Kulturalnie i bez adwokata, „Prawo.pl” z 13.07.2014 r., https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/rozwod-u-notariusza-bez-adwokata-i-sedziego,527916.html (dostęp: 20.09.2024 r.).
• P.Szymianiak, Szybkie rozwody? Każde przyspieszenie ma granice, Legalis 19.06.2024 r., https://legalis.pl/szybkie-rozwody-kazde-przyspieszenie-ma-granice (dostęp: 30.07.2024 r
• B.Walaszek, Zarys prawa rodzinnego i opiekuńczego, Warszawa 1971
• K.Wieczorek, Rodzina jako środowisko wychowawcze w świetle poglądów polskich filozofów spo-tkania, „Family Forum” 2014, t. 4
• A.Zieliński, Prawo cywilne i metoda cywilistyczna w systemie prawa, [w:] Dziedziny prawa, dyscy-pliny i metody prawnicze, red. T. Giaro, Warszawa 2013
• A.Zielonacki, Zawarcie małżeństwa, Wrocław 1982
• Z.Ziembiński, Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980