O książce w prasie polskiej. Diachronia i synchronia pola badawczego

• Authors: Przybysz-Stawska Magdalena

Title variants

EN

About the Book in the Polish Press. Diachrony and Synchrony of the Research Field

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Związki książki i prasy są znane badaczom od dawna. Jednak nie od początku w takim samym stopniu wykorzystywano te same formy, nie zawsze sięgano po te same gatunki dziennikarskie. Postać, rola, zadania i funkcje przekazu związanego z literaturą były zależne od wielu czynników. Pewne formy (jak na przykład recenzja) na przestrzeni wieków ulegały wyraźnym przeobrażeniom pod względem merytorycznym, wewnętrzny charakter innych (jak choćby reklam wydawniczych) zmieniał się stosunkowo niewiele, co było efektem rozmaitych czynników. Celem artykułu będzie próba odpowiedzi na pytanie, czy o formach promocji książki na łamach prasy można mówić w ujęciu diachronicznym (czy można wyodrębnić wyraźne fazy ich rozwoju w poszczególnych okresach rozwoju prasy)? Czy może jest to zjawisko przede wszystkim synchroniczne? Mamy do czynienia z pewnym równoczesnym porządkiem, tym, co się dzieje tu i teraz, czy może z przeszłością oraz zapowiedzią przyszłych stanów? A może tę problematykę należy analizować z obydwu punktów widzenia? W pierwszej części artykułu omówiono zmieniającą się funkcję i zadania prasy na przestrzeni dziejów, w drugiej prześledzono rozwój recenzji jako reprezentatywnej dla podjętego tematu formy informacji o książce, zamieszczanej na łamach gazet i czasopism.

EN

Connections between the book and the press have been known to scientists for a long time. However not from the beginning different forms were used at the same stage, not always similar journalistic types were applied. The character, role, advantages and functions of the transfer of information connected with literature were dependent on many factors. Over the centuries, some forms (like review) were clearly transformed in substantive terms, but internal character of other forms (like editorial advertising) did not change so much, which was an effect of different factors. The aim of the paper will be an attempt to answer a question – is it possible to talk about the form of book promotion in the press in diachronic terms (can you distinguish distinct phases in each period of press development)? Perhaps this is mainly a synchronic phenomenon? Maybe we are dealing with some simultaneous order, something that is going on here and now, or maybe with the past and predictions of future states? In the first part of the paper, there were discussed the changing function and tasks of the press throughout history, in the second investigated the development of the review as a representative of the subject matter of the form of book information has been reviewed, published in newspapers and magazines.

Keywords

PL

Prasa; Książka; Diachronia; Synchronia; Gatunek dziennikarski; Recenzja; Ogłoszenie wydawnicze; Reklama

EN

Press; Book; Diachrony; Synchrony; Journalistic genre; Review; Editorial publishing; Advertising

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Folia Bibliologica
• Year: 2017
• Volume: 59
• Pages: 17-35

Dates

published

2018-07-18

Contributors

author

Przybysz-Stawska Magdalena

• Wydział Filologiczny (Uniwersytet Łódzki

References

• Bauer Z., Wywiad prasowy. Gatunek i metoda, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Wyd. Universitas, Kraków 2004.
• Braun J., Potęga czwartej władzy, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2005.
• Burek T., Krytyka literacka i „duch dziejów”: upadek, odrodzenie i zagłada krytyki, [w:] Literatura polska 1918–1975, t. 2, Instytut Badań Literackich, Warszawa 1993.
• Encyklopedia wiedzy o prasie, red. J. Maślanka, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1976.
• Czarnik O.S., Proza artystyczna a prasa codzienna (1918–1926), Wyd. Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1982.
• Dzieje prasy polskiej, red. J. Łojek, J. Myśliński, W. Władyka, Wyd. Interpress, Warszawa 1988.
• Goban-Klas T., Niepokorna orkiestra medialna. Dyrygenci i wykonawcy polityki informacyjnej w Polsce po 1944 roku, Instytut Dziennikarstwa UW, Warszawa 2004.
• Gomulicki J. W., Dwieście lat recenzji literackiej, „Nowe Książki” 1959, nr 24.
• Habielski R., Dwudziestolecie międzywojenne, [w:] Prasa, radio, telewizja w Polsce. Zarys dziejów, red. D. Grzelewska et al., Wyd. Elipsa, Warszawa 2001.
• Habielski R., Prasa w okresie II wojny światowej. Prasa emigracyjna po 1945 roku, [w:] Prasa, radio, telewizja w Polsce. Zarys dziejów, red. D. Grzelewska et al., Wyd. Elipsa, Warszawa 2001.
• Jarniewicz J., Recenzent w kontredansie, [w:] Biblia dziennikarstwa, red. A. Skworz, A. Niziołek, Wyd. Znak, Kraków 2010.
• Jarowiecki J., Myśliński J., Prasa polska 1939–1945, Wyd. PWN, Warszawa 1980.
• Klimowicz M., Oświecenie, Wyd. PWN, Warszawa 1980.
• Kmiecik Z., Prasa warszawska w latach 1886–1904, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1989.
• Lubiński J., Najważniejsze zasady i cele polityki PZPR w dziedzinie komunikowania w latach 1948–1971, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1991, nr 2.
• Mielczarek T., Monopol, pluralizm, koncentracja. Środki komunikowania masowego w Polsce w latach 1989–2006, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
• Osica J., Prasa lat zaborowej niewoli, [w:] Prasa, radio, telewizja w Polsce. Zarys dziejów, red. D. Grzelewska et al., Wyd. Elipsa, Warszawa 2001.
• Media w Polsce. Pierwsza władza IV RP?, red. M. Sokołowski, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.
• Paczkowski A., Prasa polska w latach 1918–1939, Wyd. PWN, Warszawa 1980.
• Piwońska-Pykało L., Prasa polska do 1795 roku, [w:] Prasa, radio, telewizja w Polsce. Zarys dziejów, red. D. Grzelewska et al., Wyd. Elipsa, Warszawa 2001.
• Przybysz-Stawska M., Książka na łamach wybranych polskich czasopism w Polsce u progu XXI wieku, Wyd. UŁ, Łódź 2013.
• Przybysz-Stawska M., „To się czyta”: promocja książki w dodatkach do wybranych polskich gazet codziennych w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, Wyd. UŁ, Łódź 2006.
• Rzadkowolska M., Recenzje powieści w wybranych tytułach katolickich czasopism kulturalnych w okresie II Rzeczypospolitej, „Zeszyty Prasoznawcze” 2001, nr 3–4.
• Wojtak M., Gatunki prasowe, [w:] Słownik wiedzy o mediach, red. E. Chudziński, Wyd. PWN, Warszawa–Bielsko-Biała 2007.
• Wolny-Zmorzyński K., Reportaż, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Wyd. Universitas, Kraków 2004.
• Zawadzki K., Początki prasy polskiej. Gazety ulotne i seryjne XVI–XVIII wieku, Biblioteka Narodowa, Warszawa 2002.

Identifiers

DOI

10.17951/fb.2017.1.17