Zajęcie, kariera, powołanie – typowa czy specyficzna orientacja zawodowa pracowników z niepełnosprawnością?

• Authors: Elżbieta Kasprzak , Maciej Michalak;

Title variants

EN

Job, career, calling – A typical or specific work orientation in employees with disabilities

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Praca zawodowa odgrywa bardzo istotną rolę w życiu każdego człowieka. Szczególną funkcję pełni w życiu osób z niepełnosprawnością. Przyjmuje się, że oprócz funkcji dochodowej, zapewniającej większe poczucie niezależności, praca pełni także funkcję rehabilitacyjną, a zwłaszcza – społecznej integracji. Badania przeprowadzone zostały z wykorzystaniem koncepcji job-career‑calling. Zakłada się, że ludzie różnią się w swoim stosunku do pracy, w postaci orientacji na zajęcie, karierę lub powołanie. W przypadku orientacji na zajęcie praca staje się głównie środkiem do zaspokajania potrzeb ekonomicznych. Orientacja na karierę oznacza możliwość realizowania siebie poprzez awansowanie i rozwijanie się w pracy. Powołanie natomiast jest relacją do pracy polegającą na poszukiwaniu w niej sensu, takiej organizacji zadań i kanalizacji aktywności zgodnie z celami powołania, które służą innym ludziom. Celem badania było porównanie charakterystyki stylów orientacji zawodowej osób z niepełnosprawnością oraz pełnosprawnych. Przebadano 111 osób z niepełnosprawnością pracujących w ramach trzech form zatrudnienia: warsztatów terapii zajęciowej, zakładów aktywności zawodowej oraz na otwartym rynku pracy, a także 94 osoby pełnosprawne zatrudnione na otwartym rynku pracy. Zastosowano Skalę Stylów Orientacji Zawodowej (Kasprzak, 2012). Stwierdzono, że osoby z niepełnosprawnością częściej w porównaniu do osób pełnosprawnych przejawiają orientację na powołanie w pracy. Uzyskane wyniki wpisują się w teoretyczne założenia znaczenia pracy dla osób z niepełnosprawnością.

EN

Work is of great importance in every human’s life. It plays a special part in the life of people with disabilities. It is assumed that apart from its profit-making function, which provides people with disabilities with a greater sense of independence, work also has a rehabilitation function, and in particular – a social integration function. The study was conducted with the use of the job-career-calling concept. It is assumed that people differ in terms of their attitude to work: some are job-oriented, some are career-oriented, and some are calling-oriented. In the case of a job orientation, work is mainly a means of satisfying one’s financial needs. A career orientation refers to the opportunity for self-fulfillment through promotions and development at work. And a calling orientation is a work attitude that consists in searching for meaning at work, organizing one’s tasks and channeling one’s activities in a way that is in line with the goals of the calling that serve other people. The study aimed to compare the characteristics of work orientation styles in people with disabilities and non-disabled ones. It included 111 people with disabilities working in three types of employment settings: occupational therapy workshops, vocational rehabilitation facilities and the open labor market, as well as 94 non-disabled people working in the open labor market. The Work Orientation Style Scale was used (Kasprzak, 2012). The study showed that the people with disabilities had a calling work orientation more frequently as compared to the non-disabled people. The findings fit in with theoretical assumptions relating to the importance of work for people with disabilities.

Keywords

PL

pracownicy z niepełnosprawnością orientacja zawodowa; praca; kariera; powołanie

EN

employees with disabilities; work orientation; work; career; calling

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2016
• Issue: 2(32)
• Pages: 67-85

Contributors

author

Elżbieta Kasprzak

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Psychologii, ul. Staffa 1; 85-867 Bydgoszcz; tel. [phone]

author

Maciej Michalak;

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Psychologii, ul. Staffa 1; 85-867 Bydgoszcz; tel. [phone]

References

• Bańka, A. (red.). (1992). Bezrobocie. Podręcznik pomocy psychologicznej. Poznań: Print-B.
• Bańka, A. (1995). Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy. Psychologiczne metody i strategie pomocy bezrobotnym. Poznań: Print-B.
• Dik, B.J., Duffy, R.D. (2009). Calling and vocation at work: Definitions and prospects for research and practice. The Counseling Psychologist, 37, 424–450.
• Dik, B.J., Eldridge, B.M., Steger, M.F., Duffy, R.D. (2012). Development and validation of the Calling and Vocation Questionnaire (CVQ) and Brief Calling Scale (BCS). Journal of Career Assessment, 20(3), 242–263.
• Dobrowolska, D. (1974). Studia nad znaczeniem pracy dla człowieka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
• Freud, Z. (1975). Poza zasadą przyjemności. Warszawa: PWN.
• Fromm, E. (1996). Zdrowe społeczeństwo. Warszawa: PIW.
• Holland, J.L. (1996). Exploring careers with a typology. American Psychologist, 4, 397–406.
• Jahoda, M. (1982). Employment and Unemployment: A Social-psychological Analysis. London: Cambridge University Press.
• Kasprzak, E. (2006). Sukces i porażka bezrobotnych na rynku pracy. Poznań: Wydawnictwo Stowarzyszenie Psychologia i Architektura.
• Kasprzak, E. (2012a). Style orientacji zawodowej – podstawy teoretyczne i narzędzie pomiaru. Czasopismo Psychologiczne, 1, 95–106.
• Kasprzak, E. (2012b). People’s relations to their work and job satisfaction. Prezentacja 6. European Conference on Positive Psychology, 26–29.06.2012, Moskwa, Rosja.
• Kasprzak, E. (2013). Poczucie jakości życia pracowników realizujących różne wzory kariery zawodowej. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
• King, B.M., Minium, E.W. (2009). Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kluczyńska, J., Sienicka, A. (2008). Zakład Aktywności Zawodowej jako przedsiębiorstwo społeczne. Ekonomia Społeczna Teksty, 1, 4–13.
• Kowalik, S. (2007). Psychologia rehabilitacji. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Kotarbiński, T. (1986). Drogi dociekań własnych. Warszawa: PWN.
• Maj, K. (2007). O potrzebie badań nad aktywnością zawodową osób z ograniczoną sprawnością. W: A. Brzezińska, Z. Woźniak, K. Maj, Osoby z ograniczoną sprawnością na rynku pracy (s. 13–21). Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
• Maslow, A.H. (2004). W stronę psychologii istnienia. Poznań: Rebis.
• Ossowski, R. (1999). Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
• Ossowski, R. (2004). Jakość życia – efektywne pełnienie ról rodzinnych i zawodowych jako wskaźnik udanej rehabilitacji. W: M. Kościelska, B. Aouil (red.), Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca (s. 21–35). Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
• Saunders, S.L., Nedelec, B. (2014). What work means to people with work disability: A scoping review. Journal of Occupational Rehabilitation, 24(1), 100–110.
• Szczupał, B. (2004). Bezrobocie osób niepełnosprawnych jako zjawisko społeczne. W: G. Dryżałowska, H. Żuraw, Integracja społeczna osób niepełnosprawnych (s. 158–169). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Treadgold, R. (1999). Transcendent vocations: Their relationship to stress, depression, and clarity of self-concept. Journal of Humanistic Psychology, 39, 81–106.
• Wrzesniewski, A. (2002). “It’s not just a job”: Shifting meanings of work in the wake of 9/11. Journal of Management Inquiry, 11(2), 230–234.
• Wrzesniewski, A., McCauley, C., Rozin, P., Schwartz, B. (1997). Jobs, careers, and callings: People’s relations to their work. Journal of Research in Personality, 31, 21–33.
• http://www.niepelnosprawni.gov.pl/p,81,bael (dostęp: 10.02.2016).
• http://www.niepelnosprawni.gov.pl/index.php?c=page&id=80&print=1 (dostęp: 10.02.2016).
• http://www.niepelnosprawni.gov.pl/rehabilitacja-spoleczna/warsztaty-terapii-zajeciowej/ (dostęp: 15.02.2015).
• http://www.niepelnosprawni.gov.pl/zatrudnienie-osob-niepelnospraw-/zaklady-aktywnosci-zawodowej (dostęp: 15.02.2015).

Identifiers

DOI

10.5604/17345537.1224355