System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej w świetle aktualnych propozycji jego zmian

• Authors: Jaskiernia Jerzy

Title variants

EN

System of Government of the Republic of Poland in the light of the proposals of its changes

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej, ukształtowany przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., uważany jest za właściwy. Stworzył podstawę do stabilnych rządów i bezkonfliktowej alternacji władzy. Od czasu jego obowiązania nie odnotowano znaczących kryzysów rządowych. Pewne napięcia pomiędzy prezydentem a premierem odnotowane zostały jednak w okresie koabitacji prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Donalda Tuska (1997-2000). Spór kompetencyjny w kwestii reprezentacji RP na forum Rady Europejskiej został rozstrzygnięty przez Trybunał Konstytucyjny. Powstał natomiast problem, czy próg odrzucenia weta prezydenta (3/5) nie jest zbyt wysoki w sytuacji, gdy prezydent popiera opozycję i uniemożliwia rządowi przeprowadzenie fundamentalnych reform. Śmierć prezydenta Kaczyńskiego zamknęła okres koabitacji i uczyniła spór nieaktualnym. Przy ewentualnych zmianach konstytucji powstanie jednak okazja, by przemyśleć tę kwestię w kontekście racjonalności przyjętych tu rozwiązań.

EN

System of government of the Republic of Poland, based upon the Constitution of 2 April 1997, is considered as an appropriate. It created a base for the stable governments and alternation of power without conflicts. Since its introduction, not major government’s crisis was noted. Some tensions between President and the Premier Minister has occurred, however, during a cohabitation between President Lech Kaczyński and Premier Minister Donald Tusk (1997–2000). Controversies in the question of representation of the Republic of Poland in the European Council has been solved by the Constitutional Tribunal. It occurred however a problem, whether level of 3/5 to override presidential veto is not too high in situation, when President has backed an opposition and make impossible to fulfill the fundamental reforms introduced by the Committee of Ministers. The death of President Kaczyński make this controversies un-actual. When occasion of changes of Constitution may occurred, this problem should be analyzed in the context of rationalization of those regulation.

Keywords

PL

rząd; prezydent; system rządów

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2012
• Issue: 2 (10)
• Pages: 125-142

Dates

published

2012-06-30

Contributors

author

Jaskiernia Jerzy

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Balicki R., Uprawnienia Prezydenta w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – zagadnienia podstawowe, „Przegląd Prawa i Administracji” 1998, t. XL, AUW Nr 2079
• Banaszak B., Przesłanki zmiany Konstytucji RP z 1997 r., "Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach", "Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji", red. A. Bisztyga, Katowice 2007
• Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. K. Działocha, Warszawa 2005
• Bisztyga A., Czy potrzebne są zmiany w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej?, "Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach", "Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji", red. A. Bisztyga, Katowice 2007
• Bożyk S., Rzeczpospolita Polska [w:] Opozycja parlamentarna, red. E. Zwierzchowski, Warszawa 2000
• Buczkowski J., Uwagi na temat prób reformowania systemu wyborczego do Sejmu w kontekście konstytucyjnej zasady proporcjonalności wyborów, [w:] O potrzebie zmian Konstytucji Polski i Ukrainy. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Krasiczyn-Rzeszów 19-21 IX 2005 r., red. W. Skrzydło, W. Szapował, K. Eckhardt, Przemyśl 2006
• Chmielarz A., Funkcja prawna Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2011
• Ciapała J., Kilka uwag o potrzebie zmian w obowiązującej Konstytucji RO z 2 kwietnia 1997 r., "Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach", "Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji", red. A. Bisztyga, Katowice 2007
• Complak K., Opozycja parlamentarna w obowiązującej i przyszłej Konstytucji RP, „Przegląd Sejmowy” 1995, z. 2
• Czarny P., Czy Polsce potrzebna jest zmiana konstytucji?, "Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach", "Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji", red. A. Bisztyga, Katowice 2007
• Czy zmieniać konstytucję? Ustrojowo-konstytucyjne aspekty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, red. J. Barcz, Warszawa 2002
• Dudek D., Konstytucja RP: nowelizować czy non movere?, [w:] Zagadnienia prawa parlamentarnego. Materiały z XLVIII Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Serock, 1-3 czerwca 2006 r., red. M. Granat, Warszawa 2007
• Dziesięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. E. Gdulewicz, H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2007
• Eckhardt K., Uwagi na temat potrzeby zmian w Konstytucji RP – władza ustawodawcza, [w:] O potrzebie zmian Konstytucji Polski i Ukrainy. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Krasiczyn-Rzeszów 19-21 IX 2005 r., red. W. Skrzydło, W. Szapował, K. Eckhardt, Przemyśl 2006
• Glajcar R., Relacje Prezydenta z Radą Ministrów [w:] Prezydent w Polsce po 1989 r. Studium politologiczne, red. R. Glajcar, M. Migalski, Warszawa 2006
• Grzybowski M., Władza wykonawcza w Konstytucji RP. Stan obecny a propozycje zmian, [w:] O potrzebie zmian Konstytucji Polski i Ukrainy. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Krasiczyn-Rzeszów 19-21 IX 2005 r., red. W. Skrzydło, W. Szapował, K. Eckhardt, Przemyśl 2006
• Jaskiernia J., Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a problem nowelizacji Konstytucji RP, Warszawa 2004
• Jaskiernia J., Kierunki przekształceń systemu ustrojowego RP w świetle projektu zmian w Konstytucji przedłożonego przez posłów Platformy Obywatelskiej, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie, 2010, nr 3
• Jaskiernia J., Konstytucja RP jako efekt kompromisu politycznego, [w:] Stosowanie Konstytucji RP z 1997 r. – doświadczenia i perspektywy. Międzynarodowa konferencja naukowa, red. Z. Maciąg, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2006
• Jaskiernia J., Konstytucjonalizacja zasady państwa prawnego a proces konsolidacji politycznej w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, [w:] Demokratyczne państwo prawne w teorii i praktyce w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, red. K. Skotnicki, Łódź 2010
• Jaskiernia J., Konstytucyjna konstrukcja kompetencyjna organów władzy wykonawczej w obszarze bezpieczeństwa państwa a propozycje zmian polskiej ustawy zasadniczej, „Bezpieczeństwo i Ochrona” 2008, nr 1-2
• Jaskiernia J., Normalność czy kryzys – przesłanki aksjologiczne oceny funkcjonalności systemu politycznego RP [w:] Normalność czy kryzys: jedność czy różnorodność. Refleksje filozoficzno-prawne i ekonomiczno-społeczne w jęciu aksjologicznym, red. J. Oniszczuk, Warszawa 2010
• Jaskiernia J., Opozycja parlamentarna w świetle standardów Rady Europy [w:] Opozycja parlamentarna, red. E. Zwierzchowski, Warszawa 2000
• Jaskiernia J., Problem legitymizacji władzy sądowniczej w ustroju politycznym Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce. Materiały Jubileuszowego L Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Gdynia, 24-26 kwietnia 2008 r., red. A. Szmyt, Gdańsk 2008
• Jaskiernia J., Propozycje zmian w Konstytucji RP jako wyraz tendencji w zakresie rozwoju systemu politycznego Polski [w:] Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie, red. Janusz Jarosiński, Kielce 2010
• Jaskiernia J., Przesłanki numeracji faz rozwoju ustrojowego państwa a problem zasadności radykalnej zmiany systemu politycznego po dziesięciu latach obowiązywania Konstytucji RP, [w:] Idee ustrojowe a rzeczywistość „IV Rzeczypospolitej”, red. J. Kornaś, Kraków 2010
• Jaskiernia J., Przesłanki rozstrzygania przez Trybunał Konstytucyjny sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, „Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych” 2010, nr 2
• Jaskiernia J., Sejm i Senat [w:] Konstytucyjny system władz publicznych, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2009
• Jaskiernia J., Trybunał Konstytucyjny w systemie ustrojowym III Rzeczypospolitej – konstrukcja prawna i debata o racjonalności zastosowanego modelu, „Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych” 2009, nr 3-4
• Jaskiernia J., Uwarunkowania postulatów nowelizacji lub zmiany Konstytucji RP [w:] 10 lat obowiązywania Konstytucji RP – i co dalej?, red. W. J. Wołpiuk, Warszawa 2008
• Jaskiernia J., Wpływ kompromisu leżącego u podstaw Konstytucji RP na jej percepcję i propozycje zmian w latach 1997-2007, [w:] Porządek konstytucyjny w Polsce. Wybrane problemy, red. W. Jakubowski, T. Słomka, Warszawa-Pułtusk 2008
• Jaskiernia J., Współdziałanie Prezydenta i Rady Ministrów w sferze polityki zagranicznej, „Państwo i Prawo” 2010, z. 6
• Jaskiernia J., Wybór optymalnego modelu ustrojowego jako główny dylemat polskiej konstytucji [w:] Transformacja polska – oczekiwania i rzeczywistość, red. J. Dzwończyk, J. Kornaś, Kraków 2010
• Kierończyk P., Regulacja instytucji Prezydenta w nowej Konstytucji RP [w:] Wybrane zagadnienia nowej Konstytucji, red. A. Szmyt, „Gdańskie Studia Prawnicze” 1998, t. III
• Konstytucyjny system źródeł prawa w praktyce, red. A. Szmyt, Warszawa 2005
• Kucinski J., Legislatywa, egzekutywa, judykatywa: Konstytucyjne instytucje i mechanizmy służące równowadze władz w polskim systemie trójpodziału, Warszawa 2010
• Kuciński J., Demokracja przedstawicielska i bezpośrednia w Trzeciej Rzeczypospolitej, Warszawa 2007
• Leoński Z., Samorząd terytorialny w Polsce (ewolucja podstaw konstytucyjnych oraz zmiany ustawodawstwa zwykłego), [w:] O potrzebie zmian Konstytucji Polski i Ukrainy. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Krasiczyn-Rzeszów 19-21 IX 2005 r., red. W. Skrzydło, W. Szapował, K. Eckhardt, Przemyśl 2006
• Machelski Z., Ustrojowe znaczenie opozycji parlamentarnej, „Państwo i Prawo” 1997, z. 2
• Mojak R., Model prezydentury w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (regulacja konstytucyjna roli ustawodawczej Prezydenta RP a praktyka polityczno ustrojowa realizacji modelu ustrojowego prezydentury) [w:] System rządów Rzeczypospolitej Polskiej. Założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa, red. M. Grzybowski, Warszawa 2006
• Otwarcie konstytucji RP na prawo międzynarodowe i procesy integracyjne, red. K. Wójtowicz, Warszawa 2006
• Parlament, prezydent, rząd. Zagadnienia konstytucyjne na przykładach wybranych państw, red. T. Mołdawa, J. Szymanek, Warszawa 2008
• Parlament. Model konstytucyjny a praktyka ustrojowa, red. Z. Jarosz, Warszawa 2006
• Pastuszko G., Funkcjonowanie systemu ustrojowego III RP w okresie ko habitacji 2007-2010, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2010, nr 4
• Samorząd terytorialny. Zasady ustrojowe i praktyka, red. P. Sarnecki, Warszawa 2005
• Sądy i trybunały w konstytucji i w praktyce, red. W. Skrzydło, Warszawa 2005
• Skotnicki K., Czy potrzebna jest zmiana konstytucji?, "Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach", "Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji", red. A. Bisztyga, Katowice 2007
• Skrzydło W., Zmiana Konstytucji czy zmiany w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku?, [w:] O potrzebie zmian Konstytucji Polski i Ukrainy. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Krasiczyn-Rzeszów 19-21 IX 2005 r., red. W. Skrzydło, W. Szapował, K. Eckhardt, Przemyśl 2006
• Słomka T., Egzekutywa w III Rzeczypospolitej: Mechanizmy i wzajemne relacje (zarys problemu), „Społeczeństwo i Polityka” 2007, nr 1
• Sokolewicz W., The Influence of External Factors on the Consolidation of Liberal Democracy in Poland. The Constitutional Dimension, [w:] Democratic Consolidation – The International Dimension: Hungary, Poland and Spain, red. G. Mangott, H. Waldrauch, S. Day, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 2000
• System rządów Rzeczypospolitej Polskiej. Założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa, red. M. Grzybowski, Warszawa 2006
• Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. L. Garlicki, A. Szmyt, Warszawa 2003
• Tomaszewski W., Kompromis polityczny w procesie stanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej z kwietnia 1997 r., Pułtusk 2007
• Weiler J.J.H., The Reformation of European Constitutionalism, “Journal of Common Market Studies” 1997, nr 1
• Wiatr J. J., Odpowiedzialność konstytucyjna w teorii i praktyce III Rzeczypospolitej, „Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych” 2009, nr 3-4
• Witkowski Z., Zmieniać czy nie zmieniać – uwagi w sprawie nowelizacji Konstytucji RP z 1997 r., "Zeszyty Naukowe Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach", "Zeszyt Naukowy Katedry Prawa i Administracji", red. A. Bisztyga, Katowice 2007
• Wolności i prawa jednostki a ich gwarancje. Problemy prawa i praktyki, red. L. Wiśniewski, Warszawa 2006
• Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania konstytucji, red. C. Kosikowski, Warszawa 2005; Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP, red. S. Wronkowska, Warszawa 2006
• Zubik M., Projekt ustawy o zmianie Konstytucji RP posłów Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej (Druk nr 2989, Sejm VI kadencji), „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 3

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2012.02.07