Osobliwości spostrzegania wzrokowego osób z autyzmem

• Authors: Marzena Dycht

Title variants

EN

Peculiarities of Visual Perception in People with Autism

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Praca niniejsza stanowi kompendium najnowszej, polskiej i światowej, wiedzy empirycznej z zakresu percepcji wzrokowej osób z autyzmem. Autyzm w tym ujęciu analizowany jest w odniesieniu do teorii umysłu i rozpatrywany głównie jako zaburzenie procesów integracji sensorycznej. W artykule przedstawiającym specyfikę spostrzegania wzrokowego osób autystycznych, omówiono wystąpienie i przejawianie się podstawowych sprawności wzrokowych u autystów, podjęto próbę opisania występujących u nich zakłóceń w odbiorze i przetwarzaniu bodźców wizualnych. W oparciu o najnowsze informacje zaczerpnięte z literatury przedmiotu scharakteryzowano wielorakie symptomy zaburzeń percepcji wzrokowej w różnorodnym ich natężeniu. Badania tu przedstawione wyjaśniają zachowania społeczne osób autystycznych, nie zawsze interpretowane właściwie w stosunku do istoty problemu. Całości dopełnia prezentacja doświadczeń dotyczących osobistej percepcji wrażeń wzrokowych osób z autyzmem. Analiza tych doświadczeń może wspomóc proces diagnozy i terapii osób autystycznych. Artykuł zawiera również zalecenia konstruktywnej modyfikacji otoczenia, zachowań społecznych i sytuacji z udziałem osób, u których autyzm zakłóca pracę wzrokowego kanału sensorycznego.

EN

This paper attempts to present selected aspects of the visual perception and visual functioning of people with autism. The article, which presents the specificity of the visual perception of people with autism, discusses their basic visual abilities. It attempts to describe disorders in the reception and processing of visual stimuli in these people based on the knowledge of literature on autism, ophthalmology and typhlology. The article also includes some recommendations (that were only mentioned in the Polish and foreign literature) for constructive modifications of the environment, and of social behaviors and situations that take place with people with autism who have disorders in the visual sensory channel. It indicates the need to conduct deeper scientific analyses with reference to the presented content.

Keywords

PL

autyzm; podstawowe sprawności wzrokowe; percepcja wzrokowa; badania empiryczne.

EN

autism; visual perception; visual functioning; basic visual abilities

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2012
• Issue: 1(15)
• Pages: 29-41

Contributors

author

Marzena Dycht

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

References

• Ames, C., Jarrold, C. (2007). The problem with using eye-gaze to infer desire: a deficit of cue inference in children with autism spectrum disorder? Journal Autism Dev. Disord., 37, 1761–1775.
• Asperger, H. (2005). Psychopatia autystyczna okresu dzieciństwa. W: U. Frith (red.), Autyzm i zespół Aspergera. (s. 84–113). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Baird, G. i in. (2000). A screening instrument for autism at 18 months of age: A 6-year follow-up study. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39, 694–702.
• Baron-Cohen, S. i in. (1995). Are children with autism blind to the mentalistic significance of the eyes? Br J Develop Psychology, 13, 379–398.
• Baron-Cohen, S. i in. (1997). Do children with autism use Speaker’s Direction of Gaze (SDG) strategy to crack the code of language? Child Develop, 68, 48–57.
• Bobkowicz-Lewartowska, L. (2011). Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Bradford, C.A. (red.). (2006). Okulistyka. Podręcznik dla studentów, Wrocław: Elsevier Urban i Partner.
• Bragdon, A., Gamon, D. (2003). Kiedy mózg pracuje inaczej. Gdańsk: GWP.
• Chakrabarti, S., Fombonne, E. (2001). Pervasive developmental disorders in preschool children. Journal of the American Medical Association, 285, 3093–3099.
• Crick, F., Koch, C. (2003). Problem świadomości. Świat Nauki, 1, wyd. specjalne, 15.
• D’ Entremont, B., Yazbek, A. (2007). Imitation of intentional and accidental actions by children with autism. J Autism Dev Disord, 37, 1665–1678.
• Danielewicz, D., Pisula, E. (red.). (2003). Terapia i edukacja osób z autyzmem. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Dapretto, M. i in. (2006). Understanding emotions in others: mirror neuron dysfunction in children with autism spectrum disorders. Nature Neurosc, 9, 28–31.
• Delacato, C. (1995). Dziwne, niepojęte. Autystyczne dziecko. Warszawa: Fundacja Synapsis.
• Fan, X., Miles, J.H., Takahashi, N., Yao, G. (2009). Abnormal transient pupillary light reflex in individuals with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39 (11), 1499–1508.
• Frith, U. (2008). Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy. Gdańsk: GWP.
• Frith, U. (red.). (2005). Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Gross, T. (2008). Recognition of immaturity and emotional expressions in blended faces by children with autism and other developmental disabilities. J Autism Dev Disord, 38, 297–311.
• Gruna-Ożarowska, A. (2009). Umysł niewspółodczuwający. Neurobiologia autyzmu. W: B. Winczura (red.), Autyzm. Na granicy zrozumienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Jagielska, G. (2009). Etiologia zaburzeń autystycznych. W: J. Komender, G. Jagielska, A. Bryńska, Autyzm i Zespół Aspergera.. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• 40 Marzena Dycht
• Jagielska, G. (2010). One są wśród nas. Dziecko z Autyzmem i Zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji. http://bc.ore.edu.pl/Content/196/05ore_autyzm.pdf (data dostępu: 03.08.2011).
• Jaklewicz, H. (2004). Całościowe zaburzenia rozwojowe. W: I. Namysłowska (red.). Psychiatria dzieci i młodzieży.. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Johnson, Ch.P., Myers, S.M. (2007). Identification and evaluation of children with autism spectrum disorders. Clinical report. Pediatrics, 120 (5), 1183–1215.
• Kalin, N.H. (2003). Neurobiologiczne mechanizmy lęku. Świat Nauki, 1, wyd. specjalne, 86.
• Kański, J. (1997). Okulistyka kliniczna, Wrocław: Elsevier Urban i Partner.
• Kawakubo, Y. i in.. (2007). Electrophysiological abnormalities of spatial attention in adults with autism during the gap overlap task. Clinical Neurophysiology, 118 (7), 1464–1471.
• Kendall, Ph. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk: GWP.
• Komender, J., Jagielska, G., Bryńska, A. (2009). Autyzm i Zespół Aspergera. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Kossewska, J. (red.). (2009). Kompleksowe wspomaganie rozwoju uczniów z autyzmem i zaburzeniami pokrewnymi. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Landry, R., Bryson, S. (2004). Impaired disengagement of attention in young children with autism. The Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45 (6), 1115–1122.
• Maciarz, A., Biadasiewicz, M. (2000). Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Maurice, C. (red.). (2000). Modele zachowań oraz współpraca z dziećmi autystycznymi. Poradnik dla rodziców i osób profesjonalnie zajmujących się problemem. Warszawa: Twigger.
• Mazefsky, C., Oswald, D. (2007). Emotion perception in Asperger’s syndrome and high-functioning autism: the importance of diagnostics criteria and cue intensity. Journal Autism Dev. Disord., 37, 1086–1095.
• Niżankowska, H.M. (2008), Okulistyka. Podstawy kliniczne, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
• Olechnowicz, H. (2004). Wokół autyzmu, fakty, skojarzenia, refleksje, Warszawa: WSiP.
• Pisula, E. (2000). Teoria umysłu u osób z autyzmem. Psychologia–Etologia–Genetyka, t. 2.
• Pisula, E. (2004). Autyzm u dzieci. Diagnoza, klasyfikacja, etiologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pisula, E. (2010). Autyzm – przyczyny, symptomy, terapia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• Randall, P., Parker, J. (2010). Autyzm – jak pomóc rodzinie. Gdańsk: GWP.
• Raport. (2000). Ocena stanu pomocy dzieciom i osobom dorosłym z autyzmem oraz ich rodzinom w Polsce. Warszawa: Fundacja Synapsis. http://www.synapsis.waw.pl/_synapsis_1/images/stories/poradnictwo/raport-synapsis.pdf (data dostępu: 18.07.2011).
• Rodier, P. (2000). Początki autyzmu. Świat Nauki, 5, 56–57.
• Sałacki, B. (2003). Jak pomóc dziecku z autyzmem. Lublin: Krajowe Towarzystwo Autyzmu.
• Sekułowicz, M. (2005). Metoda Integracji Sensorycznej w diagnozie i terapii dzieci z autyzmem. W: J.J. Błeszyński (red.). Terapie wspomagające rozwój osób z autyzmem. (s. 49–56). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Talarowska, M. i in. (2010). Odczytywanie komunikatów nadawanych za pośrednictwem oczu. W: T. Pietras (red.), Autyzm – epidemiologia, diagnoza, terapia. (s. 107). Wrocław: Wydawnictwo „Continuo”.
• Tardif, C. i in. (2007). Slowing down presentation of facial movements and vocal sounds enhances facial expression recognition and induces facial-vocal imitation in children with autism. J Autism Dev Disord, 37, 1469–1484.
• Walsh, K. (2000). Neuropsychologia kliniczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Walthes, R. (2007). Tyflopedagogika. Gdańsk: GWP.
• Wawrzyn, K. (2011). Zaburzenia percepcji i przetwarzania informacji u osób z autyzmem w kontekście teorii umysłu. Impuls Krakowski, 46, (64), 36–37.
• Osobliwości spostrzegania wzrokowego osób z autyzmem 41
• Wciórka, J. (red. wyd. pol.). (2008). Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Wrocław: Elsevier Urban i Partner.
• Winczura, B. (2008). Dziecko z autyzmem. Terapia deficytów poznawczych a teoria umysłu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Winczura, B. (red.). (2009). Autyzm. Na granicy zrozumienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Zwaigenbaum, L., Rogers, T. i in. (2005). Behavioral manifestations of autism in the first year of life. International Journal of Developmental Neuroscience, 23 (2–3), 143–152.