Interwencja i autonomia (kontr)kultura na przykładzie działalności anarcho-feministycznej w Polsce

• Authors: Ramme Jennifer

Title variants

EN

Autonomy or Integration? (Counter)Culture as Seen in the Anarcha-feminist Movement in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Monolityczne postrzeganie feminizmu w Polsce przekłada się również na uniwersalizację domniemanych celów politycznych, tymczasem feminizm jest zjawiskiem zróżnicowanym. Dotyczy to między innymi tego, jakiego rodzaju relacje władzy są definiowane jako opresyjne, co przekłada się na zróżnicowane formy działalności. Anarchofeminizm często jest postrzegany jako podgatunek anarchizmu powstałego w latach 80. lub też jako forma feminizmu, który docelowo dąży do instytucjonalizacji. Jednak zjawisko anarchofeminizmu w Polsce było ściśle powiązane z ruchem punkowym i tzw. sceną niezależną lat 90. Artykuł jest próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, dlaczego powstanie anarchofeminizmu było możliwe właśnie w ramach anarchizującego ruchu punkowego. Analiza wskazuje na podobieństwa obu zjawisk. Istotną cechą są dążenia autonomiczne, które charakteryzują zarówno anarchistyczny punk, jak i anarchofeminizm. W takim kontekście widoczna staje się też różnica celów politycznych między anarchofeminizmem a feminizmami reprezentowanymi przez organizacje pozarządowe czy środowiska akademickie lub liberalne, nazywane na potrzeby tej analizy feminizmami integracyjnymi.

EN

Since the 90s the social-political sphere in Poland has been going trough a process of polarization. Within that division feminism is placed in a dichotomous opposition towards national-catholicism and perceived in a monolithic way. This has had an impact on feminism itself, as the polarization also comes with a universalization of assumed political goals. Feminism as a movement in such a setting will eventually, be thought of as liberal. But actually feminism, as a political mode of thinking or as a social practice is quite heterogeneous. Differences between feminist initiatives and thoughts can be shown quite well by examining the attitude towards different power relations: which are defined as either oppressive or not. Those differences result as well in different modes of operation, where some attempt institutionalization and integration into current social and political systems, while others are disintegrative, aiming for separation and autonomy. An example of disintegrative feminism is the anarcha-feminist movement, which developed in Poland at the beginning of the 1990s amongst anarchistic punk environments. The article focuses on the characteristics of anarchafeminism in Poland and places the phenomena within a broader context and tradition of social movements. Additionally, it attempts to answer the question, why it was possible for anarcha-feminist initiatives to appear and develop within the 1990s. Polish punk movement. Concepts of autonomy versus integration are key aspects in order to understand anarcha-feminist standpoints and practices.

Keywords

PL

ruchy społeczne; anarchofeminizm; punk; autonomia; instytucjonalizacja

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2014
• Issue: 2(7)
• Pages: 119-149

Contributors

author

Ramme Jennifer

• Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą; Wydział Kulturoznawstwa Europejskiego

References

• Andersen M., Jenkins M. 2006. Punk, DC. Dance of days. Washington-Hardcore von Minor Threat bis Bikini Kill, Ventil, Mainz.
• Antonów R. 2004. Pod czarnym sztandarem. Anarchizm w Polsce po 1980 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Berger G. 2010. Crass. Historia, tłum. M. Jachimowicz-Elliott, M. Hałabura, D. Domczyk, Jirafa Roja, Warszawa.
• Bobako M. 2010. Demokracja wobec różnicy. Multikulturalizm i feminizm w perspektywie polityki uznania, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Bourdieu P. 1987. Sozialer Sinn. Kritik der theoretischen Vernunft, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
• Bourdieu P. 2005. Die männliche Herrschaft, tłum. J. Bolder, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
• Chutnik S. 2009. Transformers, czyli przemiany w Polsce po 1989 roku w oczach trzydziestolatki, [w:] Kobiety w czasach przełomu 1989–2009. Polska, Czechy, Słowacja, Niemcy Wschodnie, Ukraina, red. A. Grzybek, Przedstawicielstwo Fundacji im. Heinricha Bölla, Warszawa, s. 37–51.
• Ciosmak D. 2001. Antologia Zinów 1989–2001, Wydawnictwo Liberation, Kielce.
• Cross R. 2010. „There Is No Authority But Yourself ”. The Individual and the Collective in British Anarcho-Punk, „Music & Politics”, nr 6-2. http://quod.lib.umich.edu; dostęp: 19.06.2014.
• Darska B. 2008. Czas Fem. Przewodnik po prasie i tematach kobiecych w czasopismach kulturalnych po 1989 roku, Portret, Olsztyn, s. 60–71.
• Debord G.-E. 1956. Methods of Détournement, „Les Lèvres Nues” May 1956, #8. http://library.nothingness.org/articles/SI/en/display/3;dostęp 13.06.2013.
• Debord G.-E. 1995. Rapport über die Konstruktion von Situationen und die Organisations- und Aktionsbedingungen der internationalen situationistischen Tendenz und andere Schriften, Edition Nautilus, Hamburg, s. 28–44.
• Debord G.-E. 2002. Guy Debord präsentiert Potlatch. 1954–1957. Informationsbulletin der Lettristischen Internationale; mit einem Dokumentenanhang, Ed. Tiamat, Berlin.
• Debord G.-E. 2006. Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu, tłum. M. Kwaterko, PIW, Warszawa.
• Doderer Y. P. i Kortendiek B. 2008. Frauenpolitische Projekte. Handlungs und Entwicklungsräume feministischer Frauenbewegungen, [w:] Handbuch Frauenund Geschlechterforschung, red. R. Becker, B. Kortendiek, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, s. 879–886.
• Downs J. 2007. Riot grrrl. the legacy and contemporary landscape of diy feminist cultural activism, [w:] Riot grrrl. revoluton girl style now!, red. N. Monem, Black Dog Publishing, London, s.12–59.
• „Emancypunx” 1999, nr 4.
• Freeman J. 1975. Political organization in the feminist movement, „Acta Sociologica”, vol. 18, nr 2–3, s. 222–244. http://www.jofreeman.com/ socialmovements/polorg.htm; dostęp 10.01.2014.
• Fundacja Kobieca „eFKa”. http://www.efka.org.pl; dostęp: 10.06.2014.
• Fuszara M. 2005. Kobiety w polityce, Trio, Warszawa.
• Gąsiorowska H. 2012. „Celem jest świat bez klatek”. O małżeństwie i związkach partnerskich z perspektywy (post)anarchistycznej, „Interalia” 2012, nr 7. http://www.interalia.org.pl; dostęp: 10.01.2014.
• Glasper, I. 2012. The Day The Country Died. History Of Anarcho Punk 1980–1984, Cherry Red Books, New York.
• Głowacki B. 2010. Prasa trzeciego obiegu w okresie przełomu, „Kultura – Media – Teologia” 2010, nr 3, s. 33–43.
• Grindon G. 2013. Prehistoria surrealizmu socjalistycznego od lat 60. do 80. – od Diggerów z San Francisco do Pomarańczowej Alternatywy, „Obieg”. http://www.obieg.pl/teksty/29293; dostęp: 21.01.2013.
• Hebdige D. 1999. Wie Subkulturen vereinahmt werden, [w:] Widerspenstige Kulturen. Cultural Studies als Herausforderung, red. K. H. Hörning, R. Winter, Suhrkamp, Frankfurt am Main, s. 379–393.
• Incydent poznański. 1999. Warszawa.
• KDP, „Vacula” 1994, nr 1.
• Kobiety przeciwko Dyskryminacji i Przemocy, „Liberation Zine” [1997], nr 1(9), s. 38–42.
• Kortendiek B. [b.t.], VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, s. 859–870.
• Lenz I., red. 2008. Die Neue Frauenbewegung in Deutschland. Abschied vom kleinen Unterschied. Eine Quellensammlung, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
• Lenz I. 2008. Frauenbewegungen: Zu den Anliegen und Verlaufsformen von Frauenbewegungen als sozialen Bewegungen, [w:] Handbuch Frauen- und Geschlechterforschung. Theorie Methoden, Empirie, red. R. Becker, B. Kortendiek, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, s. 28–34.
• Lohschelder S. 2000. AnarchaFeminismus. Auf den Spuren einer Utopie. Unrast Verlag, Münster.
• Lohschelder S. 2014. Anarchafeminismus Auf den Spuren einer Utopie. http://www.graswurzel.net/250/a-fem.shtml; dostęp: 17.01.2014.
• Löw M. 2001. Raumsoziologie, Suhrkamp, Frankfurt am Main.
• Marcowanie, „Marrrcowanie” [b.r.], nr 2.
• Monem N. K., red. 2007. Riot grrrl. Revolution girl style now!, Black Dog Publishing, London.
• Nave-Herz R. 1997. Die Geschichte der Frauenbewegung in Deutschland, Bundeszentrale für Politische Bildung, Bonn, s. 51.
• Neue Thesen zur Autonomen Bewegung ... 1981, „Radikal” 1981, nr 8(97) Extra. http://www.autonome-in-bewegung.de/archiv/auto/81_2.html; dostęp: 10.06.2014.
• Newman S. 2010. The politics of postanarchism, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• „Noc Walpurgii. Zine do trzeciej edycji festiwalu przeciwko seksizmowi i homofobii”. 30.04.2000.
• Pęczak M. 1992. Mały słownik subkultur młodzieżowych, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa, s. 96.
• Patriszka. [1999]. III Spotkanie grup feministycznych „Konstruowanie tożsamości kobiet. Poznań, 13–14.03.1999., „Bubamara” [1999], Warszawa, s. 7.
• Ramme J. 2004. Sztuka rewolucji. Praca licencjacka, Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu, Poznań, kps, przechowywany w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu.
• Ramones D. 1999. Revolution Grrrl Style Now!, „Biuletyn Ośka” 1999, nr 1.
• Rancière, J. 2006. Die Aufteilung des Sinnlichen. Die Politik der Kunst und ihre Paradoxien, b_books, Berlin.
• Rancière J. 2008. Zehn Thesen zur Politik, Diaphanes, Zürich/Berlin.
• Snochowska-Gonzales C. 2001. Młode? Gniewne?, „Zadra”, nr 1(6). http://pismozadra.pl/archiwum/zadra-6/424-mlode-gniewne; dostęp:11.06.2014.
• Situationistischen Internationale. Gesammelte Ausgaben des Organs der Situationistischen Internationale, Band 1: 1958–1969. 1995, Edition Nautilus, Hamburg.
• Teune S. 2008. Wie ein Fisch im Wasser der Zeichenwelt. Spaßguerilla seit den 1960er Jahren, „Psychologie & Gesellschaftskritik”, nr 4(32), s. 39–67.
• „Vacula” 1997, nr 2.
• Vaneigem R. 2004. Rewolucja życia codziennego, tłum. M. Kwaterko, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Vermorel J., Vermorel F. 1989. Sex Pistols. the inside story – From Situationism to Punk, Book Sales, London, s. 220–224.
• „Wiedźma” 2002, nr 4. Wiedźma. http://www.wiedzma.most.org.pl/; dostęp: 10.06.2014.
• Zawadzka A. 2012. Pułapki niehierarchiczności, „Inter/Alia: A Journal of Queer Studies” 2012, nr 7. http://www.interalia.org.pl/index_pdf.php?lang=en&klucz=&produkt=1353788669-174; dostęp: 11.06.2014.
• Zwierkowska J. 2005. Anarchofeminizm. Idea i organizacje działające w Polsce. Uniwersytet Warszawski, Warszawa, kps, przechowywany w archiwum Prac Dyplomowych Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie.
• Żuk P. 2001. Społeczeństwo w działaniu, Scholar, Warszawa.