Rola edukacji finansowej w racjonalizowaniu zachowań konsumentów

• Authors: Anna Knehans-Olejnik

Title variants

EN

The Role of Financial Education in Rationalising Consumers’Behaviour

RU

Роль финансового обучения в рационализировании поведения потребителей

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem rozważań jest ukazanie stanu wiedzy oraz potrzeby podjęcia edukacji polskich konsumentów w zakresie finansów na rynku usług bankowych w Polsce. Edukacja finansowa daje konsumentom możliwość prawidłowej identyfikacji szans i zagrożeń, które stwarzają nie tylko podstawowe produkty finansowe, ale zwłaszcza te nowoczesne, o wysokim stopniu skomplikowania. Dla osiągnięcia założonego celu posłużono się metodą analizy literatury przedmiotu oraz przedstawiono wyniki badań wtórnych i badania pierwotnego. W lipcu i sierpniu 2012 Autorka za pośrednictwem profesjonalnej firmy badawczej przeprowadziła badanie ilościowe składające się z dwóch części. W części pierwszej przeprowadzono wywiady przy wykorzystaniu ustrukturyzowanego kwestionariusza techniką wywiadu bezpośredniego. Podmiotem badania byli celowo dobrani dorośli Polacy, mężczyźni i kobiety, o różnym wykształceniu, posiadający kredyt hipoteczny i przynajmniej jeden kredyt konsumpcyjny. Celem przeprowadzonego badania było dokonanie diagnozy rodzaju posiadanej przez konsumentów wiedzy na temat praw przysługujących im na rynku usług bankowych. Badanie przeprowadzono w 5 miastach wojewódzkich Polski: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku i Poznaniu. Wielkość próby wyniosła 430 osób. Badanie zostało uzupełnione ankietą on-line, w której wzięło udział 77 respondentów. Jak wynika z pozyskanych danych, polskie społeczeństwo zmierza w kierunku stworzenia cywilizacji osób wyedukowanych finansowo, ubankowionych na coraz wyższym poziomie, świadomych swoich praw na rynku bankowym, które będą w stanie osiągnąć bieżącą stabilizację finansową i zabezpieczyć własną przyszłość. Artykuł ma charakter badawczy.

EN

An aim of the author’s considerations is to show the state of knowledge and the need to undertake education of Polish consumers as regards finance in the market for banking services in Poland. Financial education provides consumers with an ability to correctly identify opportunities and threats posed by financial products, not only by the basic ones but particularly by those up-to-date, with a high degree of complication. In order to achieve the assumed goal the author used the method of review of the subject literature and presented findings of secondary surveys and primary research. In July and August 2012, the author carried out, through a professional research company, a quantitative survey comprised of two parts. In the first part, there were carried out interviews with the use of a structured questionnaire by the technique of face-to-face interview. A subject of the research was purposely selected adult Poles, men and women, with different education, having mortgage credit and at least one consumer credit. An aim of the varied out research was to diagnose the type of knowledge possessed by consumers on the rights they are entitled to in the market of banking services. The research was carried out on 5 voivodeship cities of Poland: Warsaw, Krakow, Wroclaw, Gdansk and Poznan. The sample size amounted to 430 individuals. The research was supplemented by the method of on-line survey with 77 respondents. As the findings show, the Polish society aims at formation of the civilisation of individuals financially educated, having access to and using banking services at a higher and higher level, aware of their rights in the market for banking services, who will be able to achieve their current financial stabilisation and to secure their future. The article is of the research nature.

RU

Цель рассуждений автора статьи – указать состояние знаний и необходимость заняться обучением польских потребителей в области финансов на рынке банковских услуг в Польше. Финансовое обучение предоставляет потребителям возможность правильно выявить шансы и угрозы, какие создают финансовые продукты, не только основные но в особенности те современные, с высокой степенью осложнения. Для достижения поставленной цели использовали метод анализа литературы по предмету и представили результаты вторичных исследований и первичного исследования. В июле и августе 2012 г. автор посредством профессиональной исследовательской фирмы провела количественное обследование, состоящее из двух частей. В первой части про- вели интервью с использованием структурированного опросника по методу непосредственного интервью. Субъектом исследования были целесообразно подобранные взрослые поляки, мужчины и женщины, с разным уровнем образования, имеющие ипотечный кредит и по крайней мере один потреби- тельский кредит. Цель проведенного обследования – провести диагноз вида имеющихся у потребителей знаний о правах, полагающихся им на рынке банковских услуг. Обследование провели в 5 воеводских городах Польши: в Варшаве, Кракове, Вроцлаве, Гданьске и Познани. Объем выборки составил 430 лиц. Обследование дополнили техникой анкеты он-лайн, в которой приняли участие 77 респондентов. Как показали полученные данные, польское население идет по направлению к созданию цивилизации лиц, обученных в финансовoм отношении, имеющих доступ и пользующихся банковскими услугами на все более высоком уровне, осознающих свои права на рынке банковских услуг, которые смогут достичь текущей финансовой стабилизации и обеспечить свое будущее. Статья имеет исследовательский характер.

Keywords

PL

analfabetyzm finansowy; edukacja finansowa; nadmierne zadłużenie; ubankowienie; wykluczenie finansowe

EN

poor financial literacy; financial education; excessive indebtedness; use and access to banking services; financial divide

RU

финансовая неграмотность финансовое обучение; чрезмерная задолженность,; пользование и доступ к банковским услугам; финансовое отчуждение

• Publisher: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur
• Journal: Handel Wewnętrzny
• Year: 2014
• Issue: 3 (350)
• Pages: 255-273

Dates

published

2014-05-2014-06

Contributors

author

Anna Knehans-Olejnik

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

References

• Appleyard L. (2011), Community development Finance Institutions (CDFIs): Geographies of financial inclusion in the US and UK, “Geoforum”, Vol. 42, Issue 2. Białowolski P. (2012), Rynek firm pożyczkowych w Polsce: Charakterystyka Sektora i Profil Klienta, Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Warszawa, http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k8/komisje/2012/kbfp/materialy/47pospozy.pdf [dostęp: 10.09.2013]. Cohen M, Lee J. (2008), No customer left behind: financial education for long term adoption for branchless banking, “Microfinance Insight”, Vol. 8, Sept/Oct, http://www.globalfinancialeducation.org/documents/Microfinance_Insights_No_Customer_Left_Behind.pdf [dostęp: 11.03.2012]. Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków. Raport, Czapiński J., Panek T. (red.),http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2011.pdf [dostęp: maj 2014]. Financial Education Initiatives for the Poor (2011),, Report, Taking Stock, The MasterCard Foundation, Canada, http://microfinanceopportunities.org/wp-content/uploads/2011/08/MasterCard-Foundation-Report_RevJan11.pdf [dostęp: 17.09.2012]. Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion (2008), Directorate - General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Inclusion, Social Policy Aspects of Migration, Streamlining of Social Policies, European Commission. Fundacja Kronenberga (2014), Edukacja finansowa, http://www.citibank.pl/poland/kronenberg/polski/6557.htm [dostęp: maj 2014]. Golec M.M. (2011), Usługi bankowe podstawowe zagadnienia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań. Hipsz N. (2012), Korzystanie i zadowolenie z usług bankowych, CBOS, Warszawa. Improving consumer education and awareness on credit and finance (2008), “Official Journal of the European Union”, P6_TA 0539. ING International Consumer Resourcefulness Study (2010), ING Group, Corporate Communications, https://cz.ingfondy.eu/download/14097/2011%20Summary%20ING%20consumer%20resourcefulness%20study.pdf [dostęp:17.09.2012]. Improving Financial Literacy: Analysis of Issues and Policies (2005), OECD Publishing, http://www.oecd-ilibrary.org/content/book/9789264012578-en [dostęp: 15.03.2013]. Iwanicz-Drozdowska M., Błędowski P. (2010), Społeczno-ekonomiczne aspekty nadmiernego zadłużenia, „Bezpieczny Bank”, nr 3(43). Iwanicz-Drozdowska M., Nowak A. K. (2011), Rola i znaczenie edukacji finansowej, (w:) Iwanicz-Drozdowska M. (red.), Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa. Kisiel M. (2014a), Czy da się przeżyć bez portfela?, http://michalkisiel.blogbank.pl/2012/07/20/czy-da-sie-przezyc-bez-portfela/ [dostęp: 23.09.2012]. Kisiel M. (2014b), Dzień pierwszy: co zamiast portfela?, http://michalkisiel.blogbank.pl/2012/07/23/co-zamiast-portfela/ [dostęp: 23.09.2012]. Komisja propaguje dostęp do podstawowych i tanich kont bankowych dla wszystkich obywateli (2011), Komisja Europejska – Komunikat prasowy, IP/11/897, http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/897&format=HTML&aged=1&language=PL&guiLanguage=en [dostęp: 27.09.2012]. Koźliński T. (2009), Porównanie wyników badań ubankowienia Polaków przeprowadzonych przez NBP w 2006 i 2009 r., NBP,http://www.nccert.com.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/ubankowienie_polakow.pdf [dostęp: 30.04.2011]. Koźliński T. (2013), Zwyczaje płatnicze Polaków, NBP Departament Systemu Płatniczego, Warszawa, http://pbs.pl/repository/files/Wyniki/zwyczaje_platnicze_Polakow.pdf [dostęp: 18.07.2014]. Kto w Polsce nie korzysta z usług bankowych? (2012), Ipsos, http://www.ipsos.pl/node/1125 [dostęp:05.04.2013]. Lusardi A., Mitchell O.S. (2007), Financial Literacy and Retirement Preparedness: Evidence and Implications for Financial Education, “Business Economics”, Vol. 42, No. 1. Łukasiewicz-Kamińska A. (2012), Po co nam edukacja finansowa?, „Gazeta Bankowa”, nr 6. Nasze długi (2009), Centrum Badań nad Zachowaniami Ekonomicznymi,http://www.strefabiznesu.pomorska.pl/sites/default/files/Raport_naszedlugi.pdf [dostęp: 05.07.2012]. Quantitive Research on Financial Literacy Levels in Singapore (2005), Singapore Monetary Authority of Singapore, Singapore.
• Appleyard L. (2011), Community development Finance Institutions (CDFIs): Geographies of financial inclusion in the US and UK, “Geoforum”, Vol. 42, Issue 2.
• Białowolski P. (2012), Rynek firm pożyczkowych w Polsce: Charakterystyka Sektora i Profil Klienta, Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Warszawa, http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k8/komisje/2012/kbfp/materialy/47pospozy.pdf [dostęp: 10.09.2013].
• Cohen M, Lee J. (2008), No customer left behind: financial education for long term adoption for branchless banking, “Microfinance Insight”, Vol. 8, Sept/Oct, http://www.globalfinancialeducation.org/documents/Microfinance_Insights_No_Customer_Left_Behind.pdf [dostęp: 11.03.2012].
• Diagnoza Społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków. Raport, Czapiński J., Panek T. (red.),http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2011.pdf [dostęp: maj 2014].
• Financial Education Initiatives for the Poor (2011),, Report, Taking Stock, The MasterCard Foundation, Canada, http://microfinanceopportunities.org/wp-content/uploads/2011/08/MasterCard-Foundation-Report_RevJan11.pdf [dostęp: 17.09.2012].
• Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion (2008), Directorate - General for Employment, Social Affairs and Equal Opportunities Inclusion, Social Policy Aspects of Migration, Streamlining of Social Policies, European Commission.
• Fundacja Kronenberga (2014), Edukacja finansowa, http://www.citibank.pl/poland/kronenberg/polski/6557.htm [dostęp: maj 2014].
• Golec M.M. (2011), Usługi bankowe podstawowe zagadnienia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań.
• Hipsz N. (2012), Korzystanie i zadowolenie z usług bankowych, CBOS, Warszawa.
• Improving consumer education and awareness on credit and finance (2008), “Official Journal of the European Union”, P6_TA 0539.
• ING International Consumer Resourcefulness Study (2010), ING Group, Corporate Communications, https://cz.ingfondy.eu/download/14097/2011%20Summary%20ING%20consumer%20resourcefulness%20study.pdf [dostęp:17.09.2012].
• Improving Financial Literacy: Analysis of Issues and Policies (2005), OECD Publishing, http://www.oecd-ilibrary.org/content/book/9789264012578-en [dostęp: 15.03.2013].
• Iwanicz-Drozdowska M., Błędowski P. (2010), Społeczno-ekonomiczne aspekty nadmiernego zadłużenia, „Bezpieczny Bank”, nr 3(43).
• Iwanicz-Drozdowska M., Nowak A. K. (2011), Rola i znaczenie edukacji finansowej, (w:) Iwanicz-Drozdowska M. (red.), Edukacja i świadomość finansowa. Doświadczenia i perspektywy, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa.
• Kisiel M. (2014a), Czy da się przeżyć bez portfela?, http://michalkisiel.blogbank.pl/2012/07/20/czy-da-sie-przezyc-bez-portfela/ [dostęp: 23.09.2012].
• Kisiel M. (2014b), Dzień pierwszy: co zamiast portfela?, http://michalkisiel.blogbank.pl/2012/07/23/co-zamiast-portfela/ [dostęp: 23.09.2012].
• Komisja propaguje dostęp do podstawowych i tanich kont bankowych dla wszystkich obywateli (2011), Komisja Europejska – Komunikat prasowy, IP/11/897, http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/11/897&format=HTML&aged=1&language=PL&guiLanguage=en [dostęp: 27.09.2012].
• Koźliński T. (2009), Porównanie wyników badań ubankowienia Polaków przeprowadzonych przez NBP w 2006 i 2009 r., NBP,http://www.nccert.com.pl/systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/ubankowienie_polakow.pdf [dostęp: 30.04.2011].
• Koźliński T. (2013), Zwyczaje płatnicze Polaków, NBP Departament Systemu Płatniczego, Warszawa, http://pbs.pl/repository/files/Wyniki/zwyczaje_platnicze_Polakow.pdf [dostęp: 18.07.2014].
• Kto w Polsce nie korzysta z usług bankowych? (2012), Ipsos, http://www.ipsos.pl/node/1125 [dostęp:05.04.2013].
• Lusardi A., Mitchell O.S. (2007), Financial Literacy and Retirement Preparedness: Evidence and Implications for Financial Education, “Business Economics”, Vol. 42, No. 1.
• Łukasiewicz-Kamińska A. (2012), Po co nam edukacja finansowa?, „Gazeta Bankowa”, nr 6.
• Nasze długi (2009), Centrum Badań nad Zachowaniami Ekonomicznymi,http://www.strefabiznesu.pomorska.pl/sites/default/files/Raport_naszedlugi.pdf [dostęp: 05.07.2012].
• Quantitive Research on Financial Literacy Levels in Singapore (2005), Singapore Monetary Authority of Singapore, Singapore.

Identifiers

ISSN

0438-5403