Współzawodnictwo sportowe w ruchu spartakiadowym w Polsce na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku

• Authors: Barbara PĘDRASZEWSKA-SOŁTYS

Title variants

EN

Sports Competition in Spartakiad Movement on the Verge of the 60s and 70s of 20th Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W okresie PRL cechą charakterystyczną dla sportu była masowość. Ówczesne władze stosowały różnorakie zabiegi zmierzające do upowszechniania tej dziedziny wśród społeczeństwa. Pomimo wielu odgórnych rozporządzeń, czy też powszechnie głoszonych haseł, motywujących do uprawiania szeroko pojętej aktywności fizycznej, stawiano na sport wyczynowy, który stanowił doskonały nośnik dla informacji propagandowej, starającej się zakłamać ówczesną rzeczywistość. Osiągane rezultaty miały świadczyć o powszechnym uprawianiu kultury fizycznej. W celu upowszechniania sportu, turystyki i rekreacji stosowano wiele zabiegów zmierzających do propagowania tych dziedzin wśród całej populacji, niezależnie od wieku. Wydaje się, że najskuteczniejszym sposobem było organizowanie i werbowanie do uczestnictwa w imprezach sportowo-rekreacyjnych. Spośród wielu zawodów o charakterze lokalnym i ogólnopolskim czołowe miejsce zajmowały spartakiady. Stanowiły one największe masowe imprezy sportowe w Polsce. Według ówczesnych czołowych działaczy sportowych, spartakiada była ukoronowaniem rywalizacji w trzyletnim cyklu, nosząc miano „fundamentu sportu masowego”. Wiodącą ideą było usportowienie młodzieży na drodze rozwijania masowego ruchu spartakiadowego w różnych dyscyplinach. Program ruchu spartakiadowego obejmował następujące działania: działalność masową, sport kwalifikowany, szkolenie kadr, społeczne budownictwo infrastruktury sportowej. Szybko okazało się, że ruch spartakiadowy stał się podstawową formą upowszechniania kultury fizycznej nie tylko w szkołach, wyższych uczelniach, ale także w zakładach pracy.

EN

During PRL (Polish People’s Republic) period the distinctive feature of sport was its massive scale. The authorities of that time undertook various measures with the aim to spread this field within society. Despite many authoritative decrees or common slogans which motivated to take up broadly understood physical activity, competitive sport was a priority and it constituted a perfect carrier for propaganda information distorting the reality of that time. Achieved results were supposed to give evidence of physical education being practiced. In order to spread sport, tourism and recreation many measures were undertaken so as to promote these fields among the whole population regardless of age. It seems that the most effective way was organizing and urging people to participate in sports and recreation events. From among many jobs of local or nationwide character, Spartakiads (athletic meetings) enjoyed the leading position. They were the biggest mass sports events in Poland. According to prominent sports activists of that time, Spartakiad was the crowning of rivalry in a three-year cycle, bearing the name of „mass sport foundation”. The leading idea was to develop sporting activities among the youth by means of developing mass Spartakiad movement in various fields. The programme of Spartakiad movement for the nationwide competition within this scope included the following activities: activities on massive scale, qualified sport, personnel training, the construction of sports infrastructure. Soon enough it turned out that Spartakiad movement became the main way of physical education promotion not only in schools, universities but also at workplace.

Keywords

PL

sport; spartakiady młodzieży; historia

• Publisher: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Kultura Fizyczna
• Year: 2015
• Volume: 14
• Issue: 2
• Pages: 123–134

Contributors

author

Barbara PĘDRASZEWSKA-SOŁTYS

• Akademia Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego w Warszawie

References

• Chełmecki J., Wilk S., Wybór źródeł i materiałów do dziejów kultury fizycznej w Polsce w latach 1944–1984, Warszawa 1986.
• Gaj J. Kultura fizyczna w pierwszych latach Polski Ludowej, „Roczniki Naukowe WSWF w Gdańsku” 1975, t. 5.
• Gaj J., Wychowanie fizyczne i sport w Polsce Ludowej, Warszawa 1987.
• Gaj J., Hądzelek K., Dzieje kultury fizycznej w Polsce, Poznań 1997.
• Gaj J., Woltmann B., Zarys historii sportu w Polsce 1967–1997, Gorzów Wlkp. 1999.
• Godlewski P., Sport w służbie PRL, [w:] Gąsowski T., Bielański S. (red.), Sport i polityka w dwudziestowiecznych państwach totalitarnych i autorytarnych, Kraków 2009.
• Hanusz H., Akademicki Związek Sportowy w Polsce Ludowej, Poznań 2014.
• Ordyłowski M. (red.), Szkice z dziejów kultury fizycznej, Zielona Góra 2005.
• Ulatowski T., Praktyka sportu, t. 6, Warszawa 1996.
• Roszkowski W., Najnowsza historia Polski 1945–1980, Warszawa 2003.
• Winkiel W., Trybus W., Wychowanie fizyczne i sport w szkolnictwie w okresie 25--lecia Polski Ludowej oraz perspektywy ich dalszego rozwoju, Warszawa 1970.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.16926/kf.2015.14.20