Rola ojca w procesie „przedłużonego dorastania” dzieci

• Authors: Mariola Bieńko

Title variants

EN

Father Involvement and Prolonged Transition to Adulthoodof Children

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Współczesna rodzina w kulturze euroamerykańskiej podlega znacznym przeobrażeniom w zakresie struktury, charakteru więzi, podejmowanych przez jej członków ról oraz pełnionych funkcji. Demokratyzacja życia społecznego, a także proces indywidualizacji jednostki spowodowały zanik tradycyjnego, jednolitego modelu rodzicielstwa, ściśle wyznaczonego przez normy panujące w danym kręgu społecznym. W kulturze zachodniej rodzina funkcjonuje według nowego wzorca wewnątrzrodzinnych zależności, w którym kwestionuje się nienaruszalną dawniej władzę rodzicielską. Przemiany cywilizacyjne w sferze norm wyznaczających styl życia, wpłynęły na zmianę w postrzeganiu roli ojca. Ojcowie, którzy w większości społeczeństw odgrywali rolę niekwestionowanego w przeszłości autorytetu, nie występują już jako przewodnicy w dawnym tego słowa znaczeniu. Pozbawieni są rozstrzygającego wpływu w procesie przekazu kultury i zmuszeni są uznać niezależność, inicjatywę oraz nowatorskie tendencje w rozwoju swoich dorastających dzieci. Ojcostwo to „praktyka społeczna” uwikłana obecnie w mity, stereotypy, sprzeczne oczekiwania i oceny. W artykule przedstawiono psychospołeczne i ekonomiczne uwarunkowania odraczania dorosłości z perspektywy relacji dziecka z ojcem, ujęte we wnioskach z wywiadów przeprowadzonych z 42 młodymi dorosłymi w wieku od 27 do 38 lat, zamieszkującymi wspólnie z rodzicami.

EN

The modern family in European and American culture is undergoing significant transformations in terms of structure, the types of relations, the roles and functions taken by its members. The democratization of social life, as well as the process of further individualization has led to fading traditional, unified models of parenting strictly determined by the norms of a given social circle. In western culture the family functions according to a new model of internal family relations, where the formerly inviolable rule of parents is questioned. Civilizational changes in the area of norms which determine life style have influenced a change in perception of the father’s role. Fathers, who in most societies played the role of a formerly unquestionable authority, no longer stand as guides in the old sense of the word. They have no decisive influence in the process of passing on culture and are forced to recognize the independence, initiative and innovative tendencies in development of their maturing children. Fatherhood is a “social practice” currently tied to myths, stereotypes, contradictory judgments and evaluations. This article displays the psychosocial and economic determinants of postponing adulthood in the perspective of a father-child relationship, formulated in the conclusions from interviews with 42 young adults, ages 27-38, living with their parents.

Keywords

PL

ojcostwo; rodzina; autonomia; dojrzałość; dorosłość; młodzi dorośli

EN

fatherhood; family; autonomy; maturity; adulthood; young adults

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2018
• Volume: 10(46)
• Issue: 2
• Pages: 29-49

Contributors

author

Mariola Bieńko

• Uniwersytet Warszawski

References

• Amato P.R., Father-child relations, mother-child relations and offspring Psychological well-being in adulthood, „Journal of Marriage and the Family” 56(1994), s. 1031-1042.
• Badinter E., Historia miłości macierzyńskiej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen 1998.
• Beck U., Beck-Gernsheim E., Miłość na odległość. Modele życia w epoce globalnej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2013.
• Biddulph S., Męskość, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis 2011.
• Bieńko M., Kwak A., Rosochacka-Gmitrzak M., Wciąż jeszcze w rodzinnym gnieździe? Socjologiczne spojrzenie na młodych dorosłych, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej 2017.
• Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar” 2005.
• Brizendine L., Mózg mężczyzny, Gdańsk: VM Media Group 2010.
• Byrnes P., Supertata na macierzyńskim. Kochać, wychowywać i dobrze się bawić, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal 2014.
• Cabrera N., Tamis-LeMonda C., Bradley R., Hofferth S.S., Lamb M., Fatherhood in the 21st century, „Child Development” 71(2000), nr 1, s. 127-136.
• Clover A., Tata rządzi, czyli 63 zasady szczęśliwego ojca, Warszawa: Świat Książki 2014.
• Collier R., Sheldon S., Fragmenting Fatherhood: A socio-legal study, Oxford: Hart 2008.
• Dermott E., Intimate Fatherhood: a sociological analysis, London: Routledge 2008.
• Dudak A., Samotne ojcostwo, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2006.
• Faircloth Ch., Intensive Fatherhood? The (Un)involved Dad, w: Parenting Culture Studies, red. E. Lee, J. Bristow, Ch. Faircloth, J. Macvarish, New York: Palgrave Macmillan 2014, s. 184-199.
• Falkowska M., Wychowanie dzieci w rodzinie i opieka nad nimi, Komunikat z badań CBOS, BS/168/168/98, Warszawa 1998.
• Fingerman K.L., Pillemer K.A., Silverstein M., Suitor J.J., The Baby Boomers’ Intergenerational Relationships, „Gerontologist” 52(2012), nr 2, s. 199-209.
• Fingerman K.L., Dolbin-MacNab M., The baby boomers and their parents: Cohort influences and intergenerational ties, w: The baby boomers grow up: Contemporary perspectives on midlife, red. S.K. Whitbourne, S.L. Willis, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates 2006, s. 237-259.
• Gębka M., Trzy pytania o kryzys ojcostwa, „Roczniki Socjologii Rodziny”. Studia Socjologiczne oraz Interdyscyplinarne 2006, t. 17, s. 117-139.
• Giddens A., Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2006.
• Glover D., Kaplan C., Genders. The New Critical Idiom, London and New York: Routledge 2000.
• Golombok S., Modern Families: Parents and children in new family forms, Cambridge: Cambridge University Press, University Printing House 2015.
• Grzelak Sz., Rola ojca w zapobieganiu zachowaniom ryzykownym oraz problemom dzieci i młodzieży. Wyniki badań i rekomendacje, w: Rola ojca i postawy Polaków wobec ojcostwa w świetle badań społecznych. Opinie i ekspertyzy, red. A. Dragan, Warszawa: Biuro Analiz i Dokumentacji Kancelarii Sejmu 2013, s. 4-13.
• Harwas-Napierała B., Wzór osobowy ojca w rozwoju dziecka, w: Postawy rodzicielskie współczesnych ojców, red. M. Kujawska, L. Huber, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa 2010, s. 26-33.
• Henwood K., Procter J., The ‘good father’: Reading men’s accounts of paternal involvement during the transition to first-time fatherhood, „British Journal of Social Psychology” 2003, nr 42, s. 337-355, 340.
• Hipsz N., O mamie i tacie – kilka wspomnień z dzieciństwa, Komunikat z badań CBOS, BS/69/2013, Warszawa 2013.
• Hurstel F., Słabości rodzaju męskiego?, w: Uwarunkowania polityki rodzinnej we Francji w ujęciu historycznym, prawnym i politycznym, red. M. Chauviére, M. Sassier, B. Bouquet, R. Allard, B. Ribes, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP 2010, s. 247-262.
• Jaworowska A., Specyfika roli ojca. Różnice między matką a ojcem w zakresie funkcjonowania w rolach rodzicielskich (przegląd badań), „Psychologia Wychowawcza” 1986, nr 1, s. 69-81.
• Kluczyńska U., Mężczyźni w pielęgniarstwie. W stronę męskości opiekuńczej, Poznań: Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego 2017.
• La Cecla F., Szorstkim być. Antropologia mężczyzny, Warszawa: Wydawnictwo Sic! 2014.
• Lamb M.E., The history of research on father involvement: An overview, „Marriage and Family Review” 29(2000), nr 2-3, s. 23-42.
• Lamb M.E., The role of the father in child development, New York: Wiley 1981.
• Lee E., Pathologising fatherhood: The case of male of postnatal depression in Britain, w: Men, Masculinities and Health: Critical Perspective, red. S. Robertson, B. Gough, Basingstoke: Palgrave 2010, s. 161-177.
• Lindgren J.R., Taub N., The law of sex discrimination, Minneapolis: West Publishing Company 1993.
• Lupton D., Barclay L., Constructing Fatherhood: Discourses and experiences, London: Sage Publications 1997.
• Parsons T., Struktura społeczna a osobowość, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne 1969.
• Pleck J.H., Parental involvement: Levels, sources, and consequences, w: The role of the father in child development, red. M.E. Lamb, wyd. III, New York: Wiley 1997, s. 66-103.
• Ribbens McCarthy J., Edwards R., Key Concepts in Family Studies, London: Sage 2014.
• Rosenberg J., Wilcox W.B., The Importance of Fathers in the Healthy Development of Children, Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services Administration for Children and Families Administration on Children, Youth and Families Children’s Bureau Office on Child Abuse and Neglect 2006, s. 10-13.
• Saracho O.N., Spodek B., Fathers: the ‘invisible’ parents, w: Men in the Lives of Young Children: An international perspective, red. D. Jones, R. Evans, New York: Routledge 2009, s.156-171.
• Schaffer H.R., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2006.
• Schon L., Synowie i ojcowie. Tęsknota za nieobecnym ojcem, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2002.
• Schoppe-Sullivan S., Brown G., Cannon E., Mangelsdorf S., Sokolowski M., Maternal gatekeeping, coparenting quality, and fathering behavior in families with infants, „Journal of Family Psychology” 22(2008), nr 12, s. 389-398.
• Sitarczyk M., Międzypokoleniowa transmisja postaw wychowawczych ojców, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2002.
• Snarey J., How Fathers Care for the Next Generation, Cambridge: Harvard University Press 1993.
• Sterling Honig A., Supporting men as fathers, caregivers and educators, w: Men in the Lives of Young Children: An international perspective, red. D. Jones, R. Evans, New York: Routledge 2009, s. 7-29.
• Taylor B.A., Giarrusso R., Feng D., Bengston V.L., Portraits of paternity: Middle-aged and elderly paternity: Middle-aged elderly father’s involvement with adult children, w: Men in relationships: A new look from a life course perspective, red. V.H. Bedford, B.F. Turner, New York: Springer Publishing 2006, s. 127-145.
• Veyne P., Cesarstwo Rzymskie, w: tenże, Historia życia prywatnego, t. I: Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1998, s. 16-221.

Identifiers

DOI

10.18290/rns.2018.46.2-2