Problematyka wolności słowa w kontekście uregulowań prawnych dotyczących cenzury w latach 1944-1981 w Polsce

• Authors: Bagieńska-Masiota Aleksandra Bagieńska-Masiota

Title variants

EN

Issues arising from Freedom of Expression in the context of censorship regulation in the years 1944-1981 in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The author’s focus in this article is an analysis of institutional censorship arising from legally binding decrees such as 1944 and 1946 with their amendments. The article consists of two main sections: The first section outlines the bases of the topic and its genesis, The second section describes the development of censorship during the Communist period. The analysis comes to the following conclusions: Institutional-wide censorship consists in the perception of the system where both people and institutions formally and informally cooperate thus in effect removing the authorities from the legal system. In essence the authorities restrict freedom of speech thus making the manner and scope of the act contrary to the Rule of Law. Since the establishment of Communism, the government announced various acts of censorship in the mass media. However these acts were at best, vague. The Legislature has delegated authority in the form of collective or single institutions and is governed by acts of non-enforceable rules of law such as statutes.

Keywords

EN

censorship; censorship in Poland in the period 1944-1981; freedom of speech; press control; acts of censorship

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2013
• Issue: 3(25)
• Pages: 329-343

Contributors

author

Bagieńska-Masiota Aleksandra Bagieńska-Masiota

• Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Wydział Zamiejscowy w Poznaniu

References

• Bafia J., Prawo o cenzurze, Warszawa 1983, Interpretacje – Książka i Wiedza.
• Czyżniewski M., Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce w 1944-1956, Toruń 2006.
• Drygalski J., Kwaśniewski J., (Nie)realny socjalizm, Warszawa 1982.
• Encyklopedia wiedzy politycznej, red. M. Chmaj, J. Marszałek-Kawa, W. Sokół, Toruń 2004.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2002.
• Główny Urząd Kontroli Prasy. 1945‑1949, oprac. D. Nałęcz, Warszawa 1994, Dokumenty do Dziejów PRL, z. 6.
• Jachimczyk A., Niektóre aspekty działalności wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk w Kielcach w latach 1945‑1975, [w:] Polska 1944/45‑1989. Studia i materiały, t. 4, Warszawa 1999.
• Kisielewski S., Wołanie na puszczy, Warszawa 1997.
• Kozieł A., Prasa w latach 1944‑1989, [w:] D. Grzelewska [i in.], Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów, Warszawa 2001.
• Makiłła D., Historia prawa w Polsce, Warszawa 2008.
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, [online] http://pl.wikisource.org/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Pakt_Praw_Obywatelskich_i_Politycznych#Artyku.C5.82_19, 6 VIII 2012.
• Nowińska E., Wolność wypowiedzi prasowej, Warszawa 2007, Monografie – Wolters Kluwer Polska.
• Opałek K., Podstawowe prawa i obowiązki obywatelskie w świetle Konstytucji PRL, Warszawa 1995, Monografie Popularnonaukowe – Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Prawo.
• Pawlicki A., Kompletna szarość. Cenzura w latach 1965‑1972.
• Instytucje i ludzie, Warszawa 2001.
• Pepliński W., Cenzura jako instrument propagandy PRL, [w:] Propaganda PRL. Wybrane problemy, red. P. Semków, Gdańsk 2004, Konferencje IPN, t. 18.
• Popularna encyklopedia mass mediów, red. J. Skrzypczak, Poznań 1999.
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948), [online] http://pl.wikisource.org/wiki/
• Powszechna_Deklaracja_Praw_Człowieka, 10 VII 2012.
• Romek Z., Kilka uwag o aktach cenzury jako źródle historycznym, [w:] Warsztat badawczy, red. M. Głowiński [i in.], Warszawa 2004, s. 194, Polska 1944/45‑1989. Studia i materiały, 6.
• Sobczak J., Dzieje prawa prasowego na ziemiach polskich, Poznań 2009.
• Sobczak J., Prawo prasowe, Warszawa 2000, Themis.
• Świstak M., Niepolityczne PRL czyli o cenzurze obyczajowej lat 80., [w:] Przeskoczyć tę studnię strachu. Autor i dzieło a cenzura PRL, red. E. Skorupa, Kraków 2010.
• Urbaniak M., Liberalna doktryna wolności słowa a swoboda wypowiedzi historycznej, Poznań 2009.
• Wacławczyk W., Wolność słowa. Wybrane zagadnienia, Toruń 2009.
• Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 21 listopada 1938 r. Prawo prasowe, Dz. U. 1938, nr 89, poz. 608.
• Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o zakresie działania i organizacji Resortu Informacji i Propagandy, Dz. U. 1944, nr 4, poz. 20.
• Rozporządzenie Ministra Informacji i Propagandy z dnia 1 marca 1945 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej o utworzeniu organów Ministerstwa Informacji i Propagandy I i II instancji, Dz. U. 1945, nr 7, poz. 32.
• Dekret z dnia 5 lipca 1946 r., o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli prasy, Publikacji i widowisk, Dz. U. 1946, nr 34, poz. 210.
• Dekret z dnia 28 lipca 1948 r., o częściowej zmianie dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Dz. U. 1948, nr 36, poz. 255‑257.
• Dekret z dnia 22 kwietnia 1952 r., o częściowej zmianie dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Dz. U. 1952, nr 19, poz. 114.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 22 lipca 1952 r. Przepisy wprowadzające Konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz. U. 1952, nr 33, poz. 233.
• Dekret z dnia 11 listopada 1953 r. o zmianie dekretu o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Dz. U. 1953, nr 49, poz. 239.
• Ustawa z dnia 31 lipca 1981 r. o kontroli publikacji i widowisk, Dz. U. 1981, nr 20, poz. 99.
• Dekret z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym, Dz. U. 1981, nr 29, poz. 154.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe, Dz. U. 1984, nr 5, poz. 24.

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.10.2013.25.20