Kobieta w męskim świecie – konflikt czy spójność ról? Studium socjologiczne kobiet uprawiających "męskie" sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych.

• Authors: Aleksandra Dzik

Title variants

EN

Woman In The Male World – Conflict Or Cohesion Of Roles? Examples of mountaineering, skimountaineering and adventure racing

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problematykę relacji pomiędzy rolami kobiecymi a rolami sportowymi na przykładzie zbiorowości kobiet, uprawiających wyczynowo dyscypliny, kojarzone w społeczeństwie raczej z męskością niż z kobiecością: wspinaczkę wysokogórską, narciarstwo wysokogórskie (skialpinizm) oraz ekstremalne rajdy przygodowe (Adventure Racing, AR). Sport wyczynowy tradycyjnie, a w pewnym wymiarze także współcześnie, związany jest z rolami męskimi. Zdaniem wielu autorów jego wymagania nie dają się pogodzić z wymogami, formułowanymi przez społeczeństwo wobec kobiet, stawiając sportsmenki w sytuacji konfliktu ról, zaś problem ten szczególnie wyrazisty jest w tych dyscyplinach, które do dziś zachowały swój "męski" charakter. Przedstawione tu badanie miało na celu ukazanie kwestii konfliktu bądź spójności pomiędzy kobiecością a sportem wyczynowym z perspektywy samych kobiet, zaangażowanych w omawiane tu "męskie" dyscypliny.

EN

The article raises the topic of the relation between female roles and sports roles on the example of the collectivity of women who professionally do sports that are commonly associated rather with masculinity than with femininity: mountaineering, skimountaineering and adventure racing. Traditionally, and to some extent also nowadays, professional sport is connected with male roles. Many autors claim that demands of sports are incompatible with demands of socially defined female roles. As a result female athletes face the role conflict which is exceptionally strong in disciplines which maintained their “male” character until now. The aim of the research described in this article was to show the issue of conflict or cohesion between femininity and professional sport from the perspective of women active in “male” sports mentioned above. The research was based on the methodology of grounded theory. As a result author intended to show the topic “from inside”, referring to the humanistic factor and showing the complexity of the problem. Various types of material were used in the research: opinions of female athletes themselves, referringo to whether it is possible to accomodate being a woman and alpinist, skialpinist or adventure racer, and, on the other side, their own biographies and personal experiences referring to this issue.

Keywords

PL

Kobieta; sport; "męskie" sporty; wspinaczka wysokogórska wysokogórskie (skialpinizm) ekstremalne rajdy przygodowe

EN

woman; sport; „male” sports; mountaineering; skialpinism; adventure racing

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2008
• Volume: 4
• Issue: 1
• Pages: 116-135

Contributors

author

Aleksandra Dzik

• Uniwersytet Jagielloński, Polska

References

• Beisser, A (1970) “Modern Man & Sports.” S. 238-338 w Sport & American Society: Selected Readings, (Red.) G. H. Sage: Masachusettes: Adison Wesley Publishing Company.
• Calhoun, Donald W. (1987) Sport, Culture and Personality. Champaign: Human Kinetics Publishers, Inc.
• Colley, A, Nash J. i L.O’Donnell i L.Restorick (1987): “Attitude towards female sex role and sex typing of physical activities.” International Journal of Sport Psychology, 18: 18 29.
• Cooper-Chen, Anne (2003) „Światowe zawody, rozrywka i czas wolny. Kobiety przed telewizorem.” S. 211-228 w Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
• Dzik, Aleksandra (2007) „Kobieta w męskim świecie. Socjologiczne studium kobiet, uprawiających „męskie” sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych.” Niepublikowana praca magisterska, Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Gajewski, Antoni, redaktor (1998) Kobieta, sport, zdrowie. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet.
• Gwóźdź, Andrzej, redaktor (2003) Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury. Kraków: Universitas.
• Hartmann, Douglas (2003) “What can we learn from sport if we take sport seriously as a racial force? Lessons from C. L. R. James’s »Beyond a Boundary«.” Ethnic and Racial Studies. 26 (3): 451-483.
• Heinemann, K. (1990) Wprowadzenie do socjologii sportu. Warszawa: COM.
• Kłodecka – Różalska, Jadwiga, redaktor (2003) Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
• Konecki, Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mikołajczyk, Maria (1998) „Psychologiczne przejawy zróżnicowania płci” S. 56-77 w Kobieta, sport, zdrowie, (Red.) Antoni Gajewski. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet.
• Mikołajczyk, Maria (2003) „Czy sport musi mieć płeć?” S. 24-35 w Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet, (Red.) Jadwiga Kłodecka – Różalska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
• Mokrzycki, Edmund (1971) Założenia socjologii humanistycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Morse, Margaret (2003) „Sport w telewizji. Powtórka i przedstawienie na ekranie.” S. 21-56 w Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
• Nowak, Piotr (2006-2007) „Socjologia sportu.” Cykl wykładów w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, październik 2006 – luty 2007, Kraków, Polska.
• Rose, Ava i James Frieman (2003) „Sport telewizyjny jako zmas(s)kulinizowany kult dystrakcji.” S. 57-78 w Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
• Sage, G. H. (1970) Sport & American Society: Selected Readings. Masachusettes: Adison Wesley Publishing Company.
• Schneider, Manfred (2003) „Erotyka sportu telewizyjnego” S. 79-94 w Media – eros – przemoc. Sport w czasach popkultury, (Red.) Andrzej Gwóźdź. Kraków: Universitas.
• Skuła-Kwaśniewicz, Halina (1991) Sport zawodniczy a style życia. Studium socjologiczne kobiet czynnych w sporcie. Kraków: Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie.
• Starosta, Włodzimierz (2003) „W poszukiwaniu uzasadnień dla podziału dyscyplin sportu na męskie i żeńskie” S. 207-213 w Sportsmenka – kobietą sukcesu. Korzyści i bariery aktywności sportowej kobiet, (Red.) Jadwiga Kłodecka-Różalska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Instytut Sportu w Warszawie.
• Sztompka, Piotr (2006) „Sociology of Everyday Life.” Cykl wykładów w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, luty – czerwiec 2006, Kraków, Polska.
• Veblen, Thorstein (1971) Teoria klasy próżniaczej. Przełożyli J. i K. Zagórscy. Warszawa: PWN.
• Weinberg R. S. i D. Gould (1995) Foundations of Sport and Exercises Psychology. Champaign: Human Kinetics Publishers, Inc.
• Wyżnikiewicz-Kopp, Zdzisława (1995) „Image sportu kobiet.” w Sport w życiu kobiety, red. Zofia Żukowska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
• Zachara, Krzysztof (1995) „Kulturowe znaczenie sportu kobiet” w Sport w życiu kobiety, red. Zofia Żukowska. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.
• Znaniecki, Florian (1988) Wstęp do socjologii. Warszawa: PWN.
• Znaniecki, Florian (2001) Socjologia wychowania. Warszawa: PWN.
• Żukowska, Zofia, redaktor (1995) Sport w życiu kobiety. Warszawa: Polskie Stowarzyszenie Sportu Kobiet i Katedra Nauk Humanistycznych Akademii Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego.