Filmoznawcy wśród medioznawców. Kilka refleksji o marginalizowaniu kultury audiowizualnej w naukach o mediach i na studiach dziennikarskich

• Authors: Barbara Lena Gierszewska

Title variants

EN

Film Studies Researchers Among Media Studies Researchers. Some reflections on the marginalisation of audiovisual culture in media studies and journalism studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy udziału filmoznawców w badaniach mieszczących się w medioznawstwie kulturowym (medialnym kulturoznawstwie) rozumianym jako dynamicznie rozwijająca się wiedza o teoriach i praktykach audiowizualności. Autorka zastanawia się, dlaczego tak trudno przekonać medioznawców opcji społecznej do lektury, poparcia i popularyzacji cennych publikacji o mediach autorstwa filmoznawców i w ogóle badaczy o orientacji kulturoznawczej. Polscy komunikolodzy reprezentujący nauki społeczne, zajmując się mediami audiowizualnymi, skupiają się na analizowaniu funkcji i zawartości tych przekazów w różnych konfiguracjach, pomijając aspekt kulturowy. To humaniści – a szczególny wkład mają tu filmoznawcy – opracowali dzieje audiowizualności, piszą teorię oraz upowszechniają na polskim gruncie myśl zachodnioeuropejską i światową. A jednak ich wysiłku i spektakularnych osiągnięć jak dotąd nie docenili medioznawcy z obszaru nauk społecznych. W programach kształcenia ludzi mediów (na kierunkach dziennikarskich i pokrewnych) historia i teoria kultury audiowizualnej, choć cieszy się coraz większym zainteresowaniem studentów, wciąż zajmuje miejsce marginalne, dalekie za dziejami printmediów.

EN

The article deals with the participation of film studies experts in cultural media studies research, understood as a dynamically developing discipline dealing with theories and practices of audiovisual media. The author ponders why is it so difficult to convince social scientists among media studies researchers to read, promote and popularise valuable publications about media by film studies experts and cultural studies specialists. Polish media studies experts representing social sciences dealing with the audiovisual, focus on analysing the function and content of media transmissions, while ignoring their cultural dimension. It is the representatives of the humanities, and especially film studies experts, that developed the history of the audiovisual, create theories and popularise Western thought in Poland. However their work goes unappreciated by their media studies colleagues from the social sciences. Within media studies study programs history and theory of audiovisual culture is increasingly popular among students, yet highly marginal in relation the history of the printed media.

Keywords

PL

filmoznawstwo; medioznawstwo

EN

film studies; media studies

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2014
• Issue: 85
• Pages: 219-235

Contributors

author

Barbara Lena Gierszewska

• Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Adamowski, Janusz (red.). 2003. Rynek audiowizualny w Polsce: ocena i perspektywy. Warszawa
• Adamski, Andrzej, Aleksandra Gralczyk, Kamila Kwasik, Małgorzata Laskowska (red.). 2012. Media audiowizualne i cyfrowe wobec wyzwań współczesnego społeczeństwa. Warszawa
• Bajka, Zbigniew. 2008. Historia mediów. Kraków
• Bajka, Zbigniew. 2010. Zmediatyzowana polityka, spolityzowane media. rozm. przepr. S. Lejda. „Odra” 2
• Bauer, Zbigniew, Andrzej Wojnach. 2004. Kształcenie dziennikarzy czy edukacja medialna? Technologie – poznanie – komunikacja. „Studia Medioznawcze” 3
• Bauer, Zbigniew, Edward Chudziński (red.). 2004. Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków
• Castells, Manuel. 2003. Galaktyka Internetu. Tłum. T. Hornowski. Poznań
• Czy polska szkoła wychowuje analfabetów filmowych?. portal nowoczesnej edukacji edunews.pl, http://www.edunews.pl/badania-i-debaty/badania/2041-czy-polska-szkola-wychowuje-analfabetow-filmowych (dostęp: 15.12.2013).
• Chałubińska-Jentkiewicz, Katarzyna. 2011. Media audiowizualne. Konflikt regulacyjny w dobie cyfryzacji. Warszawa
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta. 2003. Oświata i wychowanie na łamach „Bluszczu” w latach 1918-1939. „Studia Bibliologiczne Akademii Świętokrzyskiej” 7
• Czyżewski, Stefan, Piotr Sitarski. 2001. Kamera – światło – montaż. Kraków
• Dąbała, Jacek. 2006. Horyzonty komunikacji medialnej. Lublin
• Dąbała, Jacek. 2009. O sensowności uznania nowej dziedziny nauki. „Studia Medioznawcze” 4.
• Dąbała, Jacek. 2010. Tajemnica i suspens w sztuce pisania: w kręgu retoryki dziennikarskiej i dramaturgii medialnej. Toruń
• Dąbała, Jacek. 2011. Warsztatowo-aksjologiczne mechanizmy tworzenia telewizji. Lublin
• Dróżdż, Michał. 2008. Konwergencja mediów – tendencje, modele i konsekwencje. „Studia Medioznawcze” 3.
• Habrajska, Grażyna, Joanna Mikosz (red.). 2010. Dziennikarstwo internetowe: teoria i praktyka. Łódź
• Goban-Klas, Tomasz. 2009. Emergencja nowej dyscypliny: nauki o mediach i komunikacji społecznej. „Studia Medioznawcze” 4.
• Godzic, Wiesław. 2001. Rozumieć telewizję. Kraków
• Godzic, Wiesław. 2004. Telewizja i jej gatunki po „Wielkim Bracie”. Kraków
• Gwóźdź, Andrzej, Piotr Zawojski (red.). 2002. Wiek ekranów. Kraków
• Gwóźdź, Andrzej. 2003. Obrazy i rzeczy. Film między mediami. Kraków
• Gwóźdź, Andrzej. 2008. O pewnym możliwym aliansie, czyli w stronę medioznawstwa jako kulturoznawstwa. „Kultura Współczesna” 2.
• Gwóźdź, Andrzej (red.). 2008. Ekrany piśmienności. Warszawa
• Gwóźdź, Andrzej (red.). 2010. Kino po kinie. Film w kulturze uczestnictwa. Warszawa
• Hirszfeld, Aleksandra. 2009. Cogito ergo video: wprowadzenie do „Histoire(s) du cinéma” Godarda. „Kwartalnik Filmowy” 67-68
• Hopfinger, Maryla. 2003. Doświadczenia audiowizualne. Warszawa
• Hopfinger, Maryla. 2010. Literatura i media po 1989 roku. Warszawa
• Hopfinger, Maryla. 2005. Wprowadzenie. W: M. Hopfinger (red.). Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku. Warszawa
• Jabłonowski, Marek, Tomasz Gackowski. 2012. Tożsamość nauk o mediach. Obszary, perspektywy, postulaty. „Studia Medioznawcze” 2
• Jakubowicz, Karol. 2008. Czy (i jaką) przyszłość ma komunikowanie masowe?. „Przyszłość” 1
• Jakubowska-Malicka, Luba, Aleksander Kobylarek, Martyna Pryszmont-Ciesielska (red.). 2009. Audiowizualność, cyberprzestrzeń, hipertekstualność: pononowoczesne konteksty edukacji. Wrocław
• Kluszczyński, Ryszard W. 2005. Od webstudies do antropologii nowej wizualności: współczesne badania nad cyberkulturą. „Kultura Współczesna” 1
• Kopecka-Piech, Katarzyna. 2011. Koncepcje konwergencji mediów. „Studia Medioznawcze” 3.
• Kulczycki, Emanuel. 2011. „Dziedzictwo Schramma” jako źródło specyfiki polskiej nauki o komunikacji. „Lingua ac Communitas” t. 21.
• Kulczycki, Emanuel. 2008. Status komunikologii – przyczynek do dyskusji. „Homo Communicativus” 1
• Levinson, Paul. 2010. Nowe nowe media. Tłum. M. Zawadzka. Kraków
• Loska, Krzysztof. 2001. Dziedzictwo McLuhana. Między nowoczesnością a ponowoczesnością. Kraków
• Loska, Krzysztof. 2006. Tożsamość i media: o filmach Atoma Egoyana. Kraków
• Manovich, Lev. 2009. Nowoczesne maszyny inwigilacji: perspektywa, radar, grafika trójwymiarowa i widzenie komputerowe. tłum. A. Piskorz. „Kultura Współczesna” 2
• Manovich, Lev. 2012. Software Takes Command. New York
• McLuhan, Marshall. 2011. Galaktyka Gutenberga. W: tegoż, Wybór tekstów. Tłum. E. Różalska, J.M. Stokłosa. Poznań
• Media audiowizualne. Podręcznik akademicki, red. W. Godzic, współpraca A. Drzał-Sierocka, Warszawa 2010.
• Miller J., Spór z McLuhanem, tłum. A.H. Bogucka, słowem wstępnym opatrzył K.T. Toeplitz, Warszawa 1974.
• Mirzoeff N., Podmiot kultury wizualnej, tłum. M. Bryl, „Artium Quaestiones” 2006, t. 17.
• Muraszkiewicz M., Zmiana paradygmatu: od systemu do sieci: mobilne społeczeństwo sieciowe, „Gutenberg” 2005, nr 1.
• Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku, red. M. Hopfinger, Warszawa 2005.
• Od przemysłów kultury do kreatywnej gospodarki, red. A. Gwóźdź, Warszawa 2010.
• Olszański L., Media i dziennikarstwo internetowe, Warszawa 2012.
• Oniszczuk, Zbigniew, Mirosława Wielopolska-Szymura (red.). 2012. Konwergencja mediów masowych i jej skutki dla współczesnego dziennikarstwa. Katowice
• Pabiś-Orzeszyna M., Wybudzanie z drzemki, „Kino” 2011, nr 5.
• Pogranicza audiowizualności. Parateksty kina, telewizji i nowych mediów, red. A. Gwóźdź, Kraków 2010.
• Polowczyk, Żaneta. 2010. Wirtualny wymiar kultury politycznej. W: . K. Wolny-Zmorzyński i in. (red.). Demokratyczne przemiany polskich mediów w latach 1989-2009. Toruń
• Porczak, Antoni. 2008. Rzeczywistość medialna. „Fragile” 2
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych. „Dziennik Ustaw” 2011, nr 176, poz. 1065.
• Sitarski, Piotr. 2002. Rozmowa z cyfrowym cieniem: model komunikacyjny rzeczywistości wirtualnej. Kraków
• Skowronek, Bogusław. 2011. Film w przestrzeni kultury audiowizualnej. Kraków
• Szkudlarek, Tomasz. 2009. Media: szkic z filozofii i pedagogiki dystansu. Kraków
• Toeplitz, Krzysztof Teodor. 2006. Dokąd prowadzą nas media. Warszawa
• Truchlińska, Bogumiła. 2009. Wieża Babel, czyli kilka uwag o dzisiejszym stanie nauk o kulturze. „Drohiczyński Przegląd Naukowy” 1
• Wendland, Michał. 2010. Czy optymistyczna ocena kondycji nauki o komunikacji w Polsce jest zasadna? „Lingua ac Communitas” t. 20.
• Wilk, Eugeniusz. 2008. Wstęp. W: E. Wilk, I. Kolasińska-Pasterczyk (red.). Nowa audiowizualność – nowy paradygmat kultury? Warszawa
• Wolny-Zmorzyński, Kazimierz, Andrzej Kaliszewski, Wojciech Furman. 2009. Gatunki dziennikarskie: teoria, praktyka, język. Warszawa
• Wolny-Zmorzyński, Kazimierz, Wojciech Furman (red.). 2010. Internetowe gatunki dziennikarskie. Warszawa
• Wolny-Zmorzyński, Kazimierz. 2013. Komunikacja wizualna w prasie i w mediach elektronicznych. Warszawa
• Zajdel, Jakub. 2002. Film w uniwersum światów możliwych. Kielce