Dorosła „troska”, dziecięce „potrzeby”, społeczne sposoby zarządzania dziecięcą seksualnością

• Authors: Jamrozowicz Barbara

Title variants

EN

Adult “Care”, Children’s “Needs”, Social Ways of Managing Child Sexuality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W przeważającej większości społeczeństw seks to praktyka przypisywana osobom dorosłym, jednak za stały obiekt społecznego niepokoju uznaje się płciowość dzieci. Analizy odnoszące się do dziecięcej seksualności wymagają czegoś więcej niż stwierdzenia obecności zróżnicowanych sposobów rozumienia tego, co służy najlepiej pojętemu interesowi dzieci. Przyjęłam za M. Stainton Rogers, że niezbędne jest tu eksplorowanie dyskursu, które pozwoli dociec, skąd się wzięły wartości fundujące konstrukcje dziecięcej płciowości. Punktem odniesienia dla tych eksploracji stał się kształtujący zachodnią politykę i praktykę społeczną dyskurs potrzeb. W jego ramach pojawiają się dążenia do identyfikacji podstawowych „potrzeb” dzieci i odnalezienia rozwiązań „problemów” wiążących się z realizacją tych „potrzeb”. W niniejszym tekście dyskurs potrzeb służy jako punkt wyjścia dla interpretacji historycznych oraz współczesnych sposobów „tworzenia” dziecięcej płciowości. W swoich rozważaniach zidentyfikowałam elementy dyskursu „potrzeb” i „problemów” dzieci wiążących się z płciowością. Nie pominęłam dyskursu nowych zagrożeń generowanych szczególnie w przestrzeni publicznej, w której funkcjonują dzieci. Następnie przyjrzałam się działaniom łączącym się z rozwiązaniem „problemów” dziecięcej seksualności (w tym praktykom ich normalizacji). Rozważaniom tym towarzyszyła analiza konstrukcji dzieci i ich seksualności, które znajdują się w centrum konkretnych „zagrożeń”. Odnosząc się do „potrzeb” i „problemów” dziecięcej płciowości, znaczenie nadałam również generowanym w odniesieniu do nich napięciom.

EN

In the majority of societies, sex is a practice attributed to adults, however, the sexuality of children is considered a permanent object of social anxiety. Analyzes related to child sexuality require more than the presence of diverse ways of understanding what serves the best interests of children. Following M. Stainton Rogers, I assumed that it is necessary to explore the discourse which will allow to find out where the values found in the construction of child sexuality came from. The point of reference for these explorations has become the discourse shaping the western policy and social practice. Within it, there are strivings to identify the basic “needs” of children and find solutions to the “problems” associated with the implementation of these “needs”. In this text, the discourse of needs serves as a starting point for historical interpretations and contemporary ways of “creating” childlike sexuality. In my deliberations, I identified the elements of the discourse of “needs” and “problems” of children associated with sexuality. I have not omitted the discourse of new threats generated especially in the public space in which children function. Next, I looked at the activities connected with solving the “problems” of child sexuality (including the practices of their normalization). These considerations were accompanied by an analysis of the structure of children and their sexuality, which are at the center of specific “threats”. Referring to the “needs” and “problems” of childhood sexuality, I also paid attention to the tensions generated in relation to them.

Keywords

PL

seksualność; dzieci; dyskurs potrzeb; panika moralna

EN

sexuality; children; discourse needs; moral panic

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2019
• Volume: 14
• Issue: 1(51)
• Pages: 57-70

Contributors

author

Jamrozowicz Barbara

References

• APA Task Force on Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation, Report of the Task Force on Appropriate Therapeutic Responses to Sexual Orientation (2009). Washington: American Psychological Association.
• Aries P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, Gdańsk: Wydawnictwo „Marabut”, s. 104-106; 111-119.
• Bartos E. (2013). Skiroławki. O powieści erotycznej Zbigniewa Nienackiego, Katowice: Wydaw-nictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Baudrillard J. (2005). O uwodzeniu, Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Beals F. (2008). Reading Between the Lines: Representations and Constructions of Youth and Crime in Aotearoa/New Zealand, Saarbrucken, Germany: VdmVerlag.
• Beisert M. (1991). Seks twojego dziecka, Poznań: Dom Wydawniczy K. Domke.
• Beisert M. (2006a). Rozwojowa norma seksuologiczna jako kryterium oceny zachowań seksualnych dzieci i młodzieży, „Dziecko Krzywdzone” nr 16.
• Beisert M (2006b). Trud dorastania seksualnego [w:] M. Beisert (red. nauk.), Seksualność w cyklu życia człowieka, Warszawa: PWN.
• Beisert M. (2006c). W poszukiwaniu modelu seksualności człowieka [w:] M. Beisert (red. nauk.), Seksualność w cyklu życia człowieka, Warszawa: PWN.
• Bromberg D.S., O’Donohue W.T. (2013). Research Strategies: How Do We Know What We Know? [w:] D.S. Bromberg, W.T O’Donohue (red.), Handbook of Child and Adolescent Sexuality. Developmental and Forensic Psychology, London: Elsevier.
• Brzezińska A.I. (red.) (2010). Droga do samodzielności. Jak wspomagać rozwój dzieci i młodzieży z ograniczeniami sprawności, Gdańsk: GWP.
• Cohen S. (1972). Folk Devils and Moral Panics: The Creation of the Mods and Rockers, London: Paladin.
• Dąbkowska M. (2013). Zachowania seksualne dzieci i młodzieży z dysfunkcjami poznawczymi, emocjonalnymi i behawioralnymi. Pedagog w obliczu problemów dziecka i rodziców, Toruń: Adam Marszałek.
• Dąbkowski M., Dąbkowska M. (2014). Badanie zachowań seksualnych dzieci i młodzieży – problemy etyczne i metodologiczne, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” 2014 t. 14, 2: 106-111.
• Durham M.G. (2010). Efekt Lolity. Wizerunek nastolatek we współczesnych mediach i jak sobie z nim radzić, Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Foucault M. (1979). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, New York: Random House.
• Foucault M. (1995). Historia seksualności, Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
• Freud Z. (1987). Psychopatologia życia seksualnego, Warszawa: PWN.
• Freud Z. (1990). Życie seksualne człowieka, Warszawa: „Sfinks“.
• Freud Z. (1999). Życie seksualne, Warszawa: KR.
• Freud Z. (2009). Charakter a erotyka, Warszawa: KR. Friedrich W.N., Fisher J., Broughton D., Houston M., Shafran C.R. (2012). Normatywne zachowania seksualne u dzieci – ustalenia ba-dawcze, tłum. A. Nowak, „Dziecko Krzywdzone’’ nr 4 (41), 51-52.
• Friedrich W.N., Grambsch P., Broughton D., Kuiper J., Bielke R. (1991). Normative ­Sexual Behavior in Children, „Pediatrics”, vol. 1991, vol. 88, 456-464.
• Giddens A. (2006). Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społe-czeństwach, tłum. A. Szulżycka,Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Grzelak S. (2006). Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży. Aktualny stan badań na świecie i w Polsce. Wydanie drugie rozszerzone, Kraków: Wydawnictwo Rubikon.
• Harari S.E., Vinovskis M.A. (1993). Adolescent Sexuality, Pregnancy, and Childbearing in the Past [w:] A. Lawson, D. L. Rhode (Eds.), The Politics of Pregnancy: Adolescent Sexuality and Public Policy, New Haven and London: Yale University Press.
• Izdebski Z. (2001). Zachowania seksualne młodzieży, „Remedium” nr 6.
• Kehily M.J., Montgomery H. (2008). Niewinność i doświadczenie: historyczne podejście do dzieciństwa i seksualności, [w:] M.J. Kehily (oprac.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, tłum. M. Kościelniak, Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Kościańska A. (2012). Antropologiczne badania seksualności i ich zastosowanie, [w:] A. Kościańska, Antropologia seksualności, Warszawa: WUW.
• Kozakiewicz M. (1973). O miłości prawie wszystko, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydaw-nicza.
• Laquer T.W. (2006). Samotny seks. Kulturowa historia masturbacji, Kraków: Universitas.
• Majchrzak P. (2010). Psychospołeczne skutki użytkowania Internetu [w:] N. Ogińska-Bulik (red.), Zachowania ryzykowne i szkodliwe dla zdrowia, Łódź: Wydawnictwo Akademii Humani-styczno – Ekonomicznej, 83.
• Mandal E. (2003). Kobiecość i męskość. Popularne opinie a badania naukowe, Warszawa: Wydaw-nictwo Akademickie „Żak”.
• Marzec-Holka K. (2011). Przemoc seksualna wobec dziecka. Studium pedagogiczno-kryminologiczne, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• McKay A. (1998). Sexual Ideology and Schooling: Towards Democratic Sexuality Education, London: Althouse Press.
• McNair B. (2004). Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, tłum. E. Klekot, Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Moran J.P. (2000). Teaching Sex: The Shaping of Adolescence in the 20th Century, London: Harvard University Press.
• Nijakowski L.M. (2010). Pornografia. Historia, znaczenie, gatunki, Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
• Obuchowska I., Jaczewski A. (1992). Rozwój erotyczny, Warszawa: WSiP.
• Rouyer M. (2004). Seksualność u dziecka, Kraków: Wydawnictwo eSPe.
• Rubin G. (1984). Thinking Sex. Notes for a Radical Theory of the Politics of Sexuality [w:] C.S. Vance (red.), Pleasure and Danger: Exploring Female Sexuality, Boston: Routledge and Kegan Paul.
• Sajkowska M. (2002). Wykorzystywanie seksualne dzieci. Ustalenia terminologiczne, skala zjawiska, oblicza problemu społecznego, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 1(1), 2-9.
• Skierkowska M. (2014). Edukacyjne programy profilaktyki wykorzystania seksualnego dzieci, „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” Vol. 13 Nr 1.
• Smoter B. (2016). Modele wychowania seksualnego w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, nie-publikowana praca doktorska.
• Smoter B. (2017). Konstrukcje seksualności nie-dorosłych jako uzasadnienie normalizacyjnych praktyk wychowania seksualnego, „Societas / Communitas” nr 1 (23).
• Soin M. (2011). Fakty, wartości i panika moralna, „Studia Socjologiczne”, nr 2 (201).
• Stadnik K., Wójtewicz A. (2009). Anielice czy diablice? Dziewczęta w szponach seksualizacji i agresji w perspektywie socjologicznej, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Stainton Rogers W. (2008). Promocja lepszego dzieciństwa: konstrukcje troski o dziecko, [w:] M.J. Kehily (red.) Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem, Kraków: WAM, 175.
• Szlendak T. (2005). Leniwe maskotki, rekiny na smyczy. W co kultura konsumpcyjna przemieniła mężczyzn i kobiety, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
• Szpakowska M. (2004). Seks i władza, „PolskaSztukaLudowa – Konteksty” t. 58 z. 1-2, 118-119.
• Szymanik A. (2011). Zjawisko kompresji wiekowej we współczesnych rodzinach: „dorosłe” stroje „niedorosłych” dziewcząt, [w:] red. H. Liberska, A. Malina, Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin, Warszawa: Wydawnictwo Difin SA, 17.
• Tannahill R. (2013). Historia seksu, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Thorne B., Luria Z. (1986). Sexuality and Gender in Children’s Daily Worlds, „Social Problems” nr 33 (3), 177.
• Wargacki S. (2009). Zjawisko paniki moralnej jako wyznacznik granic moralności, „Pedagogika” XVIII.
• Waszyńska K., Zielona-Jenek M. (2016). Zjawisko seksualizacji jako wyzwanie dla współczesnej edukacji, „Studia Edukacyjne” nr 39.
• Weeks J. (1986). Sexuality, London: Travistock.
• Weeks J. (1998). The Sexual Citizen, „Theory, Culture and Society” 15 (3-4).
• Wildlocher D. (1969). Płciowość dziecięca, [w:] Natura kultura płeć. Historia. Etnografia. Socjologia. Psychoanaliza. Filozofia., Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
• Willis P., Jones S., Canaan J., Hurd G. (1990). Common Culture: Symbolic work at Play In the Everyday Cultures of the Young, Milton Keynes: Open University Press.
• Wójtewicz A. (2008). Dziewczęta w pułapce seksualizacji. Gimnazjalna codzienność z perspektywy badacza, albo o niemożności nawiązania dialogu z młodzieżą, [w:] J. Kurzępa, A. Lisowska, A. Pierzchalska (red.), Współczesna młodzież pomiędzy eros a thanatos, Wrocław: Agencja Wydawnicza „ARGI” s.c.
• Wołosik A. (2011). Napastowanie seksualne. Głupia zabawa czy poważna sprawa?, Warszawa: Difin SA.
• Wyn J., White R. (1997). Rethinking Youth, London: SAGE Publications Ltd.
• Kampania „Gadki”, http://gadki.fdds.pl/ [dostęp: 20.12.2018].
• Kampania „Zły dotyk”, http://zlydotyk.pl/ [dostęp: 20.12.2018].
• Ziobro Z. (2018). Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, https://www.ms.gov.pl/pl/informacje/news,10232,dane-najgrozniejszych-pedofilow-i-gwalcicieli-juz.html [dostęp: 20.12.2018].

Identifiers

DOI

10.35765/eetp.2019.1451.04