Wpływ dziedzictwa kulturowego na normy społeczne wobec edukacji na obszarze dawnej Galicji

• Authors: Magdalena Smak

Title variants

EN

The Impact of Cultural Heritage on Social Norms Towards Education in the Area of Former Galicia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia odpowiedź na pytanie, czy współczesne zróżnicowanie postaw wobec edukacji odzwierciedla podziały zaborowe. Odwołując się do teorii długiego trwania instytucji Douglasa Northa, teorii zmian w systemach edukacyjnych Margaret Archer oraz teorii postaw Alberto Simpsera, przedstawione są argumenty łączące dzisiejsze postawy wobec edukacji ze sposobem wprowadzania instytucji nowoczesnego państwa w XIX wieku. W artykule przeanalizowano obecne postawy wobec edukacji na obszarze dawnej Galicji, porównano je z wynikami z Prus i zaboru rosyjskiego. Na podstawie badań oraz dostępnej literatury można stwierdzić wpływ wzoru wdrażania elementów państwowości na modele mentalne mieszkańców społeczności lokalnej. Przeanalizowano sposób budowania instytucji, oparty na poszanowaniu społeczności lokalnej, angażujący nauczycieli w działalność społeczną, który przekłada się na satysfakcję z działania instytucji, a także katalizuje zaufanie między mieszkańcami danego regionu. Analiza opiera się na badaniach ilościowych i jakościowych przeprowadzonych w trzech miastach znajdujących się na terenach dawnych zaborów oraz na reprezentatywnym badaniu rodziców uczniów.

EN

The provides presents the answer to the question whether contemporary diversity of attitudes towards education reflects divisions from XIX century. Referring to North’s theory of the long duration of institution, Archer’s theory of changes in the educational systems of and Simpser’s theory of attitudes, it is agrned that today’s attitudes towards education and the pattern of introducing institutions of modern state in the nineteenth century are linked. The article analyses current attitudes towards education in former Galicia, comparing them with those in the area of former Prussia and Russia. The model of implementation of state elements is found to have impact on the mental models of inhabitants of the local community. The patterns of institutions building, based on respect for the local community, engaging teachers in social activities that generates satisfaction with the functioning of institutions as well as trust between the inhabitants of the region, are analyzed. The analysis is based on quantitative and qualitative research.

Keywords

PL

kapitał społeczny; normy społeczne wobec edukacji; długie trwanie instytucji; modele mentalne

EN

social capital; mental models; social norms towards education; long duration of institutions

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2018
• Issue: 4(231)
• Pages: 24-47

Contributors

author

Magdalena Smak

• Instytut Badań Edukacyjnych

References

• Akerlof, George, 2000.Near-rational wage and price setting and the long-run Phillips curve. „Brookings Papers on Economic Activity” 1: 1–60.
• Archer, Margaret. 1986. Social origins of educational systems. W: J.G. Richardson (red.). Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. New York: Greenwood Press, s.3–34.
• Bartkowski, Jerzy. 2003. Tradycja i polityka. Wpływ tradycji kulturowych polskich regionów na współczesne zachowania społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Bański, Jerzy, Mariusz Kowalski i Przemysław Śleszyński. 2002. Zarys problemów związanych z uwarunkowaniami zróżnicowań przestrzennych wyników sprawdzianu dla uczniów szkół podstawowych w 2002 r. Warszawa: CKE.
• Branch, Gregory. F., Eryk A. Hanushek i Steven. G. Rivkin. 2012. Estimating the Effect of Leaders on Public Sector Productivity: The Case of School Principals. NBER Working Paper 17803.
• Becker, Sascha O., i inni. 2011. The Empire Is Dead, Long Live the Empire! LongRun Persistence of Trust and Corruption in the Bureaucracy. IZA Discussion Paper.
• Bernstein, Basil. 1990. Odtwarzanie kultury. Tłum. Z. Bokszański i A. Piotrowski. Warszawa: PIW.
• Biernacka, Maria. 1984. Oświata w rozwoju kulturowym polskiej wsi. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Borzyszkowski, Józef. 1986. Inteligencja polska w Prusach Zachodnich 1848–1920. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
• Bourdieu, Pierre i Jean-Claude Passeron. 2006. Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania. Tłum. E. Neyman. Warszawa: WN PWN.
• Chetty, Raj, Nathaniel Hendren i Lawrence F. Katz 2016. The Effects of Exposure to Better Neighborhoods on Children: New Evidence from the Moving to Opportunity Experiment. „American Economic Review” 106(4): 855–902.
• Chłon-Domińczak, Agnieszka. 2011. Edukacja zawodowa w Polsce. W: Raport o stanie edukacji. Red. A. Chłoń-Domińczak, H. Dębowski, E. Drogosz-Zabłocka, M. Dybaś, A. Wojciuk. Warszawa: IBE, s.169–249.
• Coleman, James. 1990. Foundations of Social Theory. Cambridge: Harvard University Press. Collins, Randall. 1979. The Credential Society. An Historical Sociology of Education and Stratification. New York: Academic Press.
• Dolata, Roman. 2008. Szkoła – segregacje – nierówności. Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Domański, Henryk. 2010. Nowe ogniwa nierówności edukacyjnych w Polsce. „Studia Socjologiczne” 1(196): 7–33.
• Fryer, Roland i in. 2013. Racial Disparities in Job Finding and Offered Wages. „Journal of Law and Economics” 56 (August), s. 633–689.
• Gorzelak, Grzegorz i Bohdan Jałowiecki (red.). 1997. Koniunktura gospodarcza i mobilizacja społeczna w gminach. Warszawa: EUROREG, Uniwersytet Warszawski.
• Guiso, Luigi i in. 2014. Long-term Persistence. Working Papers. Kellogg School of Management, Northwestern University.
• Helliwell, John. i Robert D. Putnam. 2007. Education and social capital. „Eastern Economic Journal, Eastern Economic Association” vol. 33(1): 1–19.
• Herbst, Mikołaj. 2012. Edukacja jako czynnik i wynik rozwoju regionalnego. Doświadczenia Polski w perspektywie międzynarodowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Herbst, Mikołaj, 2015. Regionalne stopy zwrotu z inwestycji w edukację w kontekście migracji międzyregionalnych. „Studia Regionalne i Lokalne” (1): 5–22.
• Herbst, Mikołaj. 2004. Zróżnicowanie jakości kapitału ludzkiego w Polsce. Od czego zależą wyniki edukacyjne? „Studia Regionalne i Lokalne” 3: 89–104.
• Herbst, Mikołaj i Steven Rivkin 2013. Divergent historical experiences and inequality in academic achievement: The case of Poland. „Journal of Socio-Economics” (42): 1–12.
• Herczyński, Jan i Mikołaj Herbst. 2002. Pierwsza odsłona. Społeczne i terytorialne zróżnicowanie wyników sprawdzianu szóstoklasistów i egzaminu gimnazjalnego przeprowadzonych wiosną 2002 roku. Warszawa: Klub Obywatelski, Friedrich Nauman Stiftung.
• Herbst, Mikołaj i Anna Kaliszewska. 2017. Zabory a edukacja. Początki szkolnictwa na terytorium Polski w kontekście współczesnego zróżnicowania osiągnięć szkolnych. „Studia Regionalne i Lokalne” 2(68): 5–29.
• Herczyński, Jan i Aneta Sobotka. 2014. Diagnoza zmian w sieci szkół podstawowych i gimnazjów 2007– 2012. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• ISKK. 2017. Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia AD 2017. http://iskk.pl/badania/religijnosc. Dostęp 1.11.2018.
• Kramarz, Henryka. 1987. Nauczyciele gimnazjalni Galicji: 1867–1914. Studium historyczno-socjologiczne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
• Kwieciński, Zbigniew. 2000. Dostępność oświaty a mobilność społeczna. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Socjologia Wychowania”, t. XIV: 131–134.
• Levitas, Anthony i Jan Herczyński. 2002. Decentralization, Local Governments and Education Reform in Post Communist Poland. W: K. Davey (red.). Balancing National and Local Responsibilities. Education Management and Finance in Four Central European Countries. Budapest: Local Government and Public Service Reform Initiative and Society Foundation, s. 113–189.
• Lynn, Richard. 2010. In Italy, north-south differences in IQ predict differences in income, education, infant mortality, stature, and literacy. „Intelligence” 38(1): 93–100.
• Michalski, Stanisław. 1982. Dzieje szkolnictwa i oświaty na wsi polskiej do 1918 roku. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Mikiewicz, Piotr. 2016. Socjologia edukacji. Warszawa: WN PWN.
• North, Douglas. 1995. New Institutional Economic and Development. W: Reinventing the Commons. The Book of Abstracts. The International Assiciation for the Study of Common Property. Norwey: Bodo.
• Portes, Alejandro. 1998. Social capital: Its origins and applications in modern sociology. „Annual Review of sociology” 24: 1–24.
• Putnam, Robert i in. 1993. Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton: Princeton University Press.
• Sawiński, Zbigniew. 2015 Gimnazja wobec nierówności społecznych. „Edukacja” 135(4): 51–72.
• Simpser, Alberto. 2013. The intergenerational persistence of attitudes toward corruption, SSRN, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2241295.
• Smołalski, Antoni. 1996. Struktura zawodowa nauczycielstwa w Polsce do 1939 r. Opole: Uniwersytet Opolski.
• Szlendak, Tomasz. 2012. Dziedzictwo w akcji. Rekonstrukcja historyczna jako sposób uczestnictwa w kulturze. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Szczepański, Marek. 1999. Tożsamość regionalna – w kręgu pojęć podstawowych i metodologii badań. W: Badania nad tożsamością regionalną. Red. A. Matczak. Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury, Łódź-Ciechanów, s. 7–17.
• Zarycki, Tomasz. 1997. Nowa przestrzeń społeczno-polityczna Polski. Warszawa: EUROREG, Uniwersytet Warszawski.
• Zarycki, Tomasz. 2000. Politics in the Periphery: Political Cleavages in Poland Interpreted in Their Historical and International Context. „Europe-Asia Studies” 52(5): 851–873.
• Zahorska, Marta. 2002 Szkoła, między państwem, społeczeństwem a rynkiem. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.