Zaangażowanie w czytanie a osiągnięcia szkolne gimnazjalistów

• Authors: Zofia Zasacka , Krzysztof Bulkowski

Title variants

EN

Engagement in reading, gender, socio-cultural status and learning outcomes of pupils

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest znaczenie czytania dłuższych, złożonych tekstów oraz uznawanie przez gimnazjalistów tej czynności za atrakcyjną. Przedmiotem analiz podjętych w artykule są okoliczności towarzyszące zróżnicowaniu postaw czytelniczych młodzieży wynikające z ich płci oraz znaczenie, jakie dla owych różnic mają charakterystyki społecznej pozycji rodziny pochodzenia. Przeprowadzone analizy służą odpowiedzi na pytanie: Na ile czytanie książek i zaangażowanie w czytanie mogą przezwyciężyć negatywne efekty niskiego kapitału społeczno-kulturowego rodziny i płci na umiejętności czytania i interpretacji oraz osiągnięcia edukacyjne uczniów? W artykule przedstawiono analizę wyników trzech edycji ogólnopolskiego badania czytelnictwa gimnazjalistów przeprowadzonych w latach 2003, 2010, 2013 oraz dwóch edycji międzynarodowego badania PISA realizowanych w latach 2000 i 2009.

EN

The article focuses on the value of reading and the enjoyment of this activity by pupils of lower secondary schools. The subject of the analysis is the relationship of different factors on attitudes towards reading: gender and the social status of pupils’ families. The aim of the analysis is to find out if reading books and engagement in reading could overcome the negative influence of low social and cultural capital and gender on reading performance and educational outcomes. The study is based on the results of three editions of national surveys on reading among pupils of lower secondary schools conducted in 2003, 2010, 2013 and two editions of the PISA international survey from 2000 and 2009.

Keywords

PL

czytelnictwo; PISA; gimnazjum; postępy edukacyjne; umiejętności czytania i interpretacji; płeć kulturowa; kapitał społeczny i kulturowy; socjologia młodzieży; socjologia edukacji

EN

reading attitudes; engagement in reading PISA; lower secondary school; educational outcome; reading performance; gender; social and cultural capital; young adults; sociology of youth; sociology of education

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2015
• Issue: 4(135)
• Pages: 107–129

Dates

published

2015-12-31

Contributors

author

Zofia Zasacka

• Instytut Badań Edukacyjnych

author

Krzysztof Bulkowski

• Instytut Badań Edukacyjnych

References

• Alexander, P. A i Fox, E. (2011). Adolescents as readers. W: M. L. Kamil, P. D. Pearson. E. B. Moje i P. B. Afferbach (red.), Handbook of reading research (t. IV, s. 163–167). New York–London: Routledge.
• Alexander, P. A. i Fox, E. (2013). A historical perspective on reading, research and practice, redux. W: D. A. Alvermann, N. J. Unrau i R. B. Ruddal (red.), Theoretical models and process of reading (s. 3–47). Newark: International Reading Association.
• Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Przeł. J. Kowalczewska i J. Radzicki. Warszawa: PWN.
• Białecki, I. i Haman, J. (2003). Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów OECD/PISA. Wyniki polskie – raport z badań. Warszawa: Fundacja ResPublica–Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.
• Bourdieu, P. (2005). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przeł. P. Biłos. Warszawa: Scholar.
• Brozo, B., Shiel, G. i Topping, K. (2007/2008). Engagement in reading: lessons learned from three PISA countries. Journal of Adolescent and Adult Literacy, 51(4), 304–315.
• Brzezińska, A. (1987). Gotowość do czytania i pisania i jej rozwój w wieku przedszkolnym. W: A. Brzezińska (red.), Czytanie i pisanie – nowy język dziecka (s. 30–38). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Burton, D., Hamilton, M. i Ivanić, R. (red.). (2010). Situated literacies. Reading and writing in context. London–New York: Routledge.
• Bussey, K. i Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of gender development and differentiation. Psychological Review, 106(4), 676–713.
• Chomczyńska-Rubacha, M. (2011). Płeć i szkoła. Od edukacji rodzajowej do pedagogiki rodzaju. Warszawa: PWN.
• Clark, Ch. i Douglas, J. (2011). Young people’s reading and writing. An in-depth study focusing on enjoyment, behavior, attitudes and attainment. London: National Literacy Trust 2011.
• Clark, Ch. (2012). Children’s and young people’s reading today. Findings from the 2011 National Literacy Trust’s annual survey. Pobrano z www.literacytrust.org.uk/assets/0001/1393/Omnibus_reading_2010.pdf.
• Coles, M. i Hall, C. (2002). Gendered readings: learning from children reading choices. Journal of Research in Reading, 25(1), 96–108.
• Dolata, R., Jakubowski, M. i Pokropek, A. (2013). Polska świata w międzynarodowych badaniach umiejętności uczniów PISA OECD. Wyniki, trendy, kontekst i porównywalność. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Federowicz, M. (red.). (2010). Wyniki badania PISA 2009 w Polsce. Pobrano z http://www.ifispan.waw.pl/pliki/1_pisa_2009.pdf
• Federowicz, M. (red.). (2013). Wyniki badania PISA 2012 w Polsce. Pobrano z http://www.ifispan.waw.pl/pliki/pisa-2012-raport_09_07-best.pdf
• Gerrig, R. J. (1998). Experiencing narrative worlds. On the psychological activities of reading. New Haven–London: Westview Press.
• Guthrie, J. T. i Wigfield, A. (2000). Engagement and motivation in reading. W: M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson i R. Barr (red.), Handbook of reading research (t. III, s. 403–422). Mahwah: Lawrence Erlbaum.
• Hall, C. i Coles, M. (1999). Children’s reading choices. London: Routledge.
• Hamston, J. i Love, K. (2003). Reading relationships’: parents, boys, and reading as cultural practice. Australian Journal of Language and Literacy, 26(3), 44–58.
• Hamston, J. i Love, K. (2005). Voicing resistance: adolescent boys and the cultural practice of leisure reading. Discourse, 26(2), 183–202.
• Heath, S. B. (1984). Ways with words: language, life, and work in communities and classrooms. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hofstede, G. J. (2007). Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu. Przeł. M. Durska, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Kirsch, I., Long, J. D., Lafontaine, D., McQueen, J., Mendelovits, J. i Monseur, Ch. (2002). Reading for change: performance and engagement across countries. Paris: OECD Publishing.
• Kłoskowska, A. (1981). Socjologia kultury. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Knoester, M. (2009). Inquiry into urban adolescent independent reading habits: can Gee’s theory of discources provide insight? Journal of Adolescent & Adult Literacy, 52(8), 676–685.
• Koryś, I. i Dawidowicz-Chymkowska, O. (2012). Społeczny zasięg książki w Polsce w 2010 r. Bilans dwudziestolecia. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Krraykamp, G. (2003). Literary socialization and reading preference. Effects of parents, the library and the school. Poetics, 31(3–4), 235–258.
• Kress, G. (2003). Literacy in the new media age. New York: Routledge.
• OECD (2010a). PISA 2009 results: what students know and can do – student performance in reading, mathematics and science (t. I). Paris: OECD Publishing. doi: http://dx.doi.org/10.1787/9789264091450-en
• OECD (2010b). PISA 2009 results: overcoming social background – equity in learning opportunities and outcomes (t. II). Paris: OECD Publishing. doi: http://dx.doi.org/10.1787/9789264091504-en
• OECD (2010c). PISA 2009 Results: learning to learn – student engagement, strategies and practices (t. III). Paris: OECD Publishing. doi: http://dx.doi.org/10.1787/9789264083943-en
• OECD (2012). PISA 2009 technical report. Paris: OECD Publishing. doi: http://dx.doi.org/10.1787/9789264167872-en
• OECD (2014). PISA 2012 results: what students know and can do – student performance in mathematics, reading and science. Paris: OECD Publishing. doi: http://dx.doi.org/10.1787/9789264201118-en
• Leszczyński, G. (2010). Bunt czytelników. Proza inicjacyjna net generacji. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
• Livingstone, S. (2002). Young people and new media. Childhood and the changing media environment. London: SAGE.
• Logan, S. i Johnson, R. (2009). Gender differences in reading ability and attitudes: examining where these differences lie. Journal of Research in Reading, 32(2), 199–214.
• Love, K. i Hamston, J. (2003). Teenage boys’ leisure reading dispositions: juggling male youth culture and family cultural capital. Educational Review, 55(2), 162–177.
• Marinak, B. A. i Gambrell, L. B. (2010). Reading motivation: exploring the elementary gender gap. Literacy Research and Instruction, 49(2), 129–141.
• Millard, E. (1997). Differently literate: gender identity and the construction of the developing leader. Gender and Education, 9(1), 31–48.
• Myrdzik, B. i Latoch-Zielińska, M. (red.). (2006). Kultura popularna w szkole. Pobłażliwe przybliżenie czy autentyczny dialog. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Neilsen, L. (2006). Playing for real: texts and the performance of identity. W: D. Alvermann (red.), Reconceptualizing the literacies in adolescents’ lives. (wyd. 2, s. 47–63). Mahwah–London: Lawrence Erlbaum.
• Nell, V. (1988). Lost in a book. The psychology of reading for pleasure. New Haven–London: Yale University Press.
• Obuchowska, I. (1996). Drogi dorastania. Psychologia rozwojowa okresy dorastania. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Pecora, N. O. (1999). Identity by design: the corporate constructions of teen romance novels. W: S. Mazzarella, R. Sharon, R. i N. O. Pecora (red.), Growing up girls. Popular culture and the construction of identity (s. 49–86). New York: Peter Lang.
• Radway, J. A. (1991). Reading the romance. Women, patriarchy, and popular literature. Chapel Hill: The University of North Carolina Press.
• Rogoff, B. (1995). Observing sociocultural activity on three planes: participatory appropriation, guided participation, and apprenticeship. W: J. V. Wertsch, P. del Rio i A. Alvarez (red.), Sociocultural studies of mind (s. 139–164). Cambridge: University Press Cambridge.
• Schiefele, U., Schaffner, E., Möller. J. i Wigfield, A. (2012). Dimensions of Reading and their relation to reading behavior and competence. Reading Research Quarterly, 47(4), 427–463.
• Siekierski, S. (2000). Czytania Polaków w XX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Straus, G. (2002). Czytanie u progu liceum. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Swidler, A. (1986). Culture in action: symbols and strategies. American Sociological Review, 51(2), 273–286.
• Witkowski, L. (2000). Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji Ericka H. Eriksona. Toruń: Wit-Graf.
• Wiliams, B. T. (2006). Methamorphosis hurts: resistant students and myths of transformation. Journal of Adolescent and Adult Literacy, 50(2), 148–153.
• Wentzel, K. R. i Wigfield, A. (1998). Academic and social motivational influences on students’ academic performance. Educational Psychology Review, 10(2), 155–173.
• Wentzel, K. R. (1996). Social goals and social relationships as motivators of school adjustment. W: J. Juvonen i K. R. Wentzel (red.), Social motivation: understanding children’s school adjustment (s. 226–247). New York: Cambridge University Press.
• Wigfield, A. i Guthrie, J. T. (1997). Relations of children’s motivation for reading to the amount and breadth of their reading. Journal of Educational Psychology, 89(3), 420–432.
• Wigfield, A. (1997). Reading motivation: a domain-specific approach to motivation. Educational Psychologist, 32(2), 59–68.
• Zasacka, Z. (2008). Nastoletni czytelnicy. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
• Zasacka, Z. (2012). Nastolatki i książki – od czytania codziennego do unikania. Edukacja, 118(2), 20–35.
• Zasacka, Z. (2013). Nastolatki i ich przyjemności czytania książek. W: M. Antczak, A. Brzuska-Kępa i A. Walczak-Niewiadomska (red.), Kultura czytelnicza dzieci i młodzieży początku XXI wieku. Szkice bibliologiczne (s. 95–115). Łódź: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego.
• Zasacka, Z. (2014). Czytelnictwo dzieci i młodzieży. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Zunshine, L. (2006). Why we read fiction. Theory of mind and the novel. Columbus: The Ohio State University Press.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2015/4-6-zasacka-bulkowski-zaangazowanie-w-czytanie.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858