PL
W artykule próbuje się wskazać, że podstawą ludzkich społeczeństw jest podzielanie wspólnej wiedzy (w technicznym sensie teorii common knowledge), która jest warunkiem koordynacji działań w ciągłym procesie tworzenia i odtwarzania ładu społecznego. W społecznościach tradycyjnych, a także współcześnie w różnego rodzaju społecznościach lokalnych, uwspólnianie wiedzy dokonuje się w ramach bezpośrednich, gęstych interakcji. We współczesnych, masowych społeczeństwach coraz większą rolę odgrywają media i symboliczni pośrednicy, przejmujący inicjatywę syntetyzowania i propagowania wiedzy. Na tym de pojawia się zjawisko zbiorowej niewiedzy, czyli rozdźwięku między wiedzą lokalną (opartą na realnych doświadczeniach) a wiedzą wspólną (kształtowaną przez ośrodki centralne). To z kolei stanowi zagrożenie dla więzi społecznej: coraz więcej jednostek ma bowiem przeświadczenie, że nie należy do "tego społeczeństwa".
EN
The key thesis put forward in the paper is that it is common knowledge (in the technical meaning proposed by Robert Aumann) that forms the basis of the specifically human society and coordinates individual actions into social units (figurations), in the constant process of producing and reproducing society. Creating and maintaining common knowledge means different things in various social settings. In traditional societies and various local communities, building 'knowledge about other peoples' knowledge' can be based on dense interactions and face-to-face communication. In contemporary mass societies 'knowledge about other peoples' knowledge' is increasingly amassed by mass media and the symbolic middle men, who take over the initiative to synthesize and propagate content. Thus, a discrepancy appears between the local, experience-based knowledge, and the common knowledge shaped by centres (media, institutions etc.). This discrepancy, known as 'pluralistic ignorance', tends to weaken and dilute social ties, as more and more individuals do not recognize their experience, convictions and attitudes in the generalized 'social opinions'.