„Dziecięcy zwrot” w socjologii i polityce społecznej

• Authors: Miś Lucjan , Ornacka Katarzyna

Title variants

EN

„Children’s turn” in sociology and social policy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Coraz częściej badania społeczne poświęcone są kwestii wieku, ze szczególnym uwzględnieniem skrajnych etapów życia ludzkiego, to jest dzieciństwa i starości. Socjologowie w ostatnich latach wiele prac poświęcili starzeniu się i starości (Mucha, Krzyżewski). Powoli problematyka dzieciństwa uzyskuje podobne znaczenie. W naszym artykule interesują nas głębokie przemiany, jakie zaszły w dyskursie naukowym i polityce publicznej wobec dzieci i młodzieży. Kryzys demograficzny przyczynił się do uwydatnienia znaczenia najmłodszego pokolenia dla stabilnego i zrównoważonego rozwoju społecznego. Dokumentujemy przemiany, jakie zaszły w Polsce w kontekście problemów społecznych i zmian psychologicznych w okresie dzieciństwa. Wnioskujemy, że obszerne badania i liczne raporty stanowią dobrą podstawę do dalszych prac nad przeformułowaniem polityki społecznej wobec dzieci i dzieciństwa w kierunku zgodnym z aktualnymi tendencjami demograficznymi.

EN

Increasingly, social research is devoted to the issue of age, with particular emphasis on the extreme stages of human life, i.e. childhood and old age. While sociologists in recent years have elaborated many works dedicated to aging and old age (Mucha, Krzyżewski), the issue of childhood is slowly achieving a similar meaning. In our article we examine the profound changes that have taken place in the scientific discourse and public policy towards children and young people. The demographic crisis has contributed to the emphasis on the importance of the younger generation for a stable and sustainable social development. We document the changes which have taken place in Poland in the context of social problems and psychological changes during childhood. We conclude that the growing and extensive research and numerous reports provide a good basis for further work toward reformulating social policy towards children and childhood taking into consideration current demographic trends.

Keywords

PL

dzieciństwo; zmiany ustawodawcze; rozwój psychospołeczny dzieci; Polska

EN

childhood; legal changes; psychosocial development of children; Poland

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2016
• Volume: LXV (65)
• Issue: 2
• Pages: 33-56

Dates

published

2016

Contributors

author

Miś Lucjan

• Zakład Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, Uniwersytet Jagielloński

author

Ornacka Katarzyna

• Zakład Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, Uniwersytet Jagielloński

References

• „Dobry klimat dla rodziny” Program Polityki Prorodzinnej Prezydenta RP. 2013. Warszawa.
• Adamson Peter. 2010. ‘The children left behind: A league table of inequality in child well-being in the world’s rich countries’. Innocenti Report Card 9. UNICEF Innocenti Research Centre. Florence.
• Adamson Peter. 2013. Warunki i jakość życia dzieci w krajach rozwiniętych. Analiza porównawcza, Innocenti Report Card 11. UNICEF Office of Research. Florencja.
• Adamson Peter. 2012. Ubóstwo Dzieci: Najnowsze dane dotyczące ubóstwa dzieci w krajach rozwiniętych. Innocenti Report Card 10. UNICEF Innocenti Research Centre. Florencja.
• Bakiera Lucyna.2009. Generatywność rodziców jako wartość rozwojowa rodziny. W: Rodzina jako wartość w rozwoju człowieka. B. Harwas-Napierała (red.), 59–90. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Beckett K. 1996. “Culture and the Politics of Signification: The Case of Child Sexual Abuse”. Social Problems 43(1): 57–76.
• Brzezińska Anna, J. Janiszewska-Rain. 2005. W poszukiwaniu złotego środka. Rozmowy o rozwoju człowieka. Kraków: Znak. Kraków.
• Brzezińska Anna. 2007. Społeczna psychologia rozwoju. Seria „Wykłady z psychologii”. J. Brzeziński (red.). Warszawa: Scholar.
• Cahill S. 1990. “Childhood and Public Life: Reaffirming Biographical Divisions”. Social Problems 37(3): 390–402.
• Casas F. 2000. Quality of Life and the Life Experience of Children. International Interdisciplinary Course on Children’s Rights. Ghent.
• Coltrane S., N. Hickman. 1992. “The Rhetoric of Rights and Needs: Moral Discourse in the Reform of Child Custody and Child Support Law”. Social Problems 39: 400–420.
• Eliasz Andrzej. 1993. Psychologia ekologiczna. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
• Erikson Erik. 2000. Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Falkowska E., A. Telusiewicz-Pacak (red.). 2013. Dzieci w Polsce. Dane, liczby, statystyki. Polski Komitet Narodowy UNICEF. Warszawa.
• Garrett E., Ch. Galley, N. Shelton, R. Woods. 2006. Infant Mortality: A Social Problem? W: Infant Mortality. A Continuing Social Problem. E. Garrett, Ch. Galley, N. Shelton, R. Woods (red.), 191–210. Aldershot: AShgate
• Graniewska Danuta. 1999. Kapitał ludzki jako cel strategiczny polityki społecznej. Warszawa.
• Komisja Europejska//EACEA/Eurydice. 2014. Key Data on Early Childhood Education and Care in Europe – 2014 Edition. Eurydice Report (Kluczowe dane dotyczące wczesnej edukacji i opieki w Europie, 2014). Raport Eurydice. Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej [dostęp: 22.04.2015].
• Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2012. Rozwój regionalny i lokalny. United Nations Development Programme. Warszawa.
• Kwak Anna. 2012. Rodzicielstwo – inwestycja w przyszłość. Czy zawsze udana? W: Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych. J. Brągiel, B. Górnicka (red.), 23–39. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Kwak Anna. 2015. Rodzina i społeczeństwo. W: Kwestia społeczna u progu XXI wieku. E.Giermanowska, M.Racław, M.Rymsza (red.), 67–76. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Lepperhoff Julia. 2014. „Familienpolitik in Deutschland”. Zeszyty Pracy Socjalnej 19(2): 55–63.
• Lewin Kurt. 1997. “Resolving Social Conflicts and Field Theory in Social Science”. American Psychological Association. Washington.
• Małe Dziecko w Polsce – Raport o sytuacji edukacji elementarnej. 2006. Fundacja Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego. Warszawa. http://www.frd.org.pl/en/publications [dostęp: 22.02.2015].
• Miś Lucjan, Katarzyna Ornacka. „Podmiotowość dziecka w rodzinie i w sferze publicznej”. Problemy Polityki Społecznej 28(1): 63–82.
• Miś Lucjan. 2007. Problemy społeczne. Teoria, metodologia, badanie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ornacka Katarzyna, Hubert Kaszyński. 2014. „Eugenika w kontekście społeczno-kulturowym pracy socjalnej z rodziną”. Zeszyty Pracy Socjalnej. 19(2): 11–30.
• Ornacka Katarzyna. 2013. Od socjologii do pracy socjalnej. Społeczny fenomen dzieciństwa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Podstawowe dane demograficzne o dzieciach w Polsce. Główny Urząd Statystyczny. Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy (Wydziały: Statystyki Ludności oraz Analiz i Prognoz Demograficznych) [dostęp: 30.05.2014].
• Przetacznik-Gierowska Maria, Maria Tyszkowa. 1996. Psychologia rozwoju człowieka. T. 1. Zagadnienia ogólne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Przetacznik-Gierowska Maria, Grażyna Makiełło-Jarża. 1985. Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Racław Mariola, Marek Rymsza (red.). 2015. Kwestia społeczna u progu XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Raport roczny UNICEF POLSKA. 2013. [dostęp również na: http://www.unicef.pl].
• Rogers W.S. 2008. Promocja lepszego dzieciństwa: Konstrukcje troski o dziecko. W: M.J. Kehily. Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. 173–191. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Roguska B. 2016. Analiza motywów zwolenników i przeciwników obecnej władzy. Komunikat z badań 103/2016. Warszawa: Centrum Badania Opinii Publicznej.
• Saraceno Ch. 1984. “The social construction of childhood: Child care and education policies in Italy and the United States”, Social Problems 31(3): 351–363.
• Segiet Katarzyna. 2011. Dziecko i jego dzieciństwo w perspektywie naukowego poznania i doświadczania rzeczywistości. Studium pedagogiczno-społeczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Shelton N. 2006. Conclusion: The social dimension of infant well-being. W: Infant mortality. A continuing social problem. E. Garrett, Ch. Galley, N. Shelton, R. Woods (red.), 249–260. Aldershot: Ashgate.
• Szczepska-Pustkowska Maria. 2011. Od filozofii dzieciństwa do dziecięcej filozofii życia. Casus władzy (i demokracji). Kraków: Impuls.
• Szuman Stefan. 1985. Studia nad rozwojem psychicznym dziecka. Dzieła wybrane. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Tkaczyk Maria. 2003. „Polityka prorodzinna w Polsce i Europie (założenia)”. Studia nad Rodziną 7 nr 2(13): 119–132.
• UNICEF Office of Research. 2013. Warunki i jakość życia dzieci w krajach rozwiniętych. Analiza porównawcza, Innocenti Report Card 11, Florencja: UNICEF Office of Research, [dostęp: 22.04.2015].
• Warzywoda-Kruszyńska Wielisława. 2015. Bieda, wykluczenie społeczne, deprywacja materialna i mieszkaniowa wśród dzieci i młodzieży w Polsce (w dziesięciolecie przynależności do Unii Europejskiej) W: Kwestia społeczna u progu XXI wieku. E. Giermanowska, M. Racław, M. Rymsza, 184–196. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Netografia:
• http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/WZ_ubostwo_w_polsce_2011.pdf, [dostęp: 30.01.2013].
• http://www.mpips.gov.pl/wsparcie-dla-rodzin-z-dziecmi/karta-duzej-rodziny/czym-jest-karta-duzej-rodziny/
• http://www.zlobki.mpips.gov.pl/rejestr-instytucji-opieki-nad-dzieckiem-do-lat-3/
• NIK o polityce prorodzinnej – informacje szczegółowe. https://www.nik.gov.pl/plik/id,8853, vp,11001.pdf [dostęp: 14.07.2015].

Identifiers

ISSN

0033-2356