Katolicka nauka społeczna jako dyscyplina wiedzy na studiach teologicznych

• Authors: Zowczak Jan

Title variants

EN

Catholic social teaching as a discipline of knowledge in theological studies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Katolicka nauka społeczna jest jedną z dyscyplin wiedzy wykładanej w wyższych seminariach duchownych oraz innych uczelniach teologicznych. Tak zwana „kwestia społeczna” stała się przedmiotem nauczania moralnego Kościoła dopiero pod koniec XIX wieku, wraz z pierwszą encykliką Leona XIII Rerum novarum, wydaną w 1891 roku. Studium społecznej nauki Kościoła prowadzi do poznania jej natury, celu oraz istotnych elementami tej dyscypliny naukowej. Uzasadnienie konieczności studium nauki społecznej Kościoła w seminariach duchownych i na katolickich fakultetach teologicznych znajdujemy między innymi w encyklice Jana XIII Mater et magistra. Program nauczania i treści wykładowe katolickiej nauki społecznej są ściśle wpisane w oczekiwania Kościoła dotyczące formacji alumnów w seminariach duchownych, jako powołanych do kapłaństwa w Kościele. Katolicka nauka społeczna, jako dyscyplina wiedzy posiada przede wszystkim charakter teologiczny. Literatura z zakresu katolickiej nauki społecznej jest dziś dość obszerna. Interdyscyplinarny charakter nauczania społecznego ujawnia szczególne związki tej dyscypliny wiedzy z socjologią. Rozwój katolickiej nauki społecznej jako dyscypliny wiedzy teologicznej miał niemały wpływ na przemiany społeczne i polityczne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym także Polski, należących do niedawna do bloku państw komunistycznych. Kadrę wykładowców w Wyższym Seminarium Duchownym w Janowie Podlaskim i w Siedlcach, stanowili księża o dużych kwalifkacjach zarówno naukowych jak i wychowawczych, cieszący się wielkim autorytetem.

EN

Catholic social teaching as a discipline of knowledge in theological studies Catholic social teaching is one of the disciplines of knowledge taught in the semina-ries and other theological universities. Te so-called “social issue” became the subject of the Churchs moral teaching only at the end of the 19th century with the frst encyclical of Pope Leo XIII, Rerum novarum, published in 1891. Te study of the Churchs social teachings leads to an understanding of its nature, purpose and essential elements of this scientifc discipline. Te justifcation for the need to study the Churchs social teachings in the seminaries and in Catholic theological faculties can be found, among others, in the encyclical of Pope John XIII, Mater et magistra. Te curriculum and teaching content of Catholic social teaching are closely embedded in the Church’s expectations for the for-mation of alumni in seminaries as those called to the priesthood in the Church. Catholic social teaching, as a discipline of knowledge, is frst of all of a theological nature. Today, the literature on Catholic social teaching is quite extensive. Te interdisciplinary nature of social teaching reveals the particular links between this discipline of knowledge and sociology. Te development of Catholic social science as a discipline of theological know-ledge had a signifcant impact on social and political transformations in the countries of Central and Eastern Europe, including Poland, which until recently belonged to the block of communist countries. Te lecturing staf at the Major Seminary in Janów Podlaski and Siedlce was comprised of priests with high qualifcations, both scientifc and educational, who enjoyed great authority among the alumni.

Keywords

PL

Katolicka nauka społeczna; studia teologiczne; status katolickiej nauki społecznej; przemiana życia społecznego

EN

Catholic Social Teaching; Teological Studies; Te Status of Catholic Social Teaching; Transformation of Social Life

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
• Journal: Teologiczne Studia Siedleckie
• Year: 2018
• Issue: XV/15
• Pages: 240-272

Dates

published

2018-12-31

Contributors

author

Zowczak Jan

References

• Balawajder, E. (2012). Chrześcijańska doktryna społeczna, Roczniki nauk społecznych, Tom 4(40), nr 1 2012. s. 115-117.
• Benedykt, XVI. (2009). Encyklika Caritas in veritate. O integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie..
• Borutka, T. Mazur, J. Zwoliński, A. (2004). Katolicka Nauka Społeczna, Częstochowa: Paulinianum.
• Burdziej, S. (2010). Socjologia postsekularna, Studia Socjologiczne, nr 2 (197), s. 89-107.
• Ciżewska, E. (2009–2010). Religijność Solidarności okiem socjologa, Teologia Polityczna, nr 5, s. 189–196.
• Czekalski, R. (2011). Rozwój katolickiej nauki społecznej po Soborze Watykańskim II ze szczególnym uwzględnieniem pontyfkatu Jana Pawła II, Warszawskie Studia Teologiczne XXIVIII 2011, s. 45-62.
• Dziuba, A. (2011) Kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Polski a „Solidarność”, Studia Prymasowskie 5 (2011), s. 155-203.
• Encyklopedia Nauczania Społecznego Jana Pawła II (2003) red. A. Zwoliński, Radom: Wydawnictwo Polwen.
• Fel, S. Kupny, J. red. (2007). Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego, Katowice: Księgarnia Św. Jacka.
• Fel, S. Oswalda von Nell-Breuninga koncepcja ładu społeczno-gospodarczego, Lublin 2007: Wydawnictwo KUL.
• Fontana, S. (1997). Nauka społeczna Kościoła w Europie. Kongres w Rzymie, 19–21 czerwca. Społeczeństwo, nr 4, s. 655–656.
• Franciszek. (2015). Encyklika Laudato si’.
• Gowin, J. (2002). Kościół a „Solidarność”, w: Lekcja Sierpnia. Dziedzictwo „Solidarności” po dwudziestu latach, red. D. Gawin, Warszawa, s. 13–38.: Warszawa Wydawnictwo IFiS PAN.
• Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego. (2017). Postawy katolików praktykujących i odbiór duszpasterstwa parafalnego w Diecezji Siedleckiej. Diagnoza socjologiczna i postulaty pastoralne, red. W. Sadłoń, M. Tutak, T. Wielebski, J. Zowczak. Warszawa-Siedlce: Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej Unitas.
• Jan Paweł II. (1983). Laborem exercens. Powołany do pracy. Komentarz, red. J. Krucina, Wrocław 1983,
• Jan Paweł II. (1998). Centesimus annus. Tekst i komentarze, red. F. Kampka, C. Ritter, Lublin 1998.
• Jan Paweł II. (1987). Encyklika „Sollicitudo rei socialis” .
• Jan Paweł II. (2005). Encyklopedia nauczania społecznego. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, 2005.
• Jan Paweł II, Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1998.
• Jan XXIII. (1961) EncyklikaMater et Magistra.
• Jasiukiewicz, M. (1993). Kościół katolicki w polskim życiu politycznym 1945-1989. Podstawowe uwarunkowania, w: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Seria: Monografe i Opracowania (nr 100), s. 145-146.
• Juros, H. (1998). Spór o metodologię nauki społecznej Kościoła, w: Jan Paweł II, Centesimus annus. Tekst i komentarze, red.: F. Kampka, C. Ritter, Lublin, s. 349-372, Wydawnictwo KUL.
• Juros, H. (2003). Katolicka nauka społeczna contra teologia (moralna) społeczna. Uwagi metodologiczne do Orędzia Jana Pawła II na Międzynarodowy Dzień Pokoju 1998, w: Europejskie dylematy i paradygmaty, s. 23-38. Warszawa: Wydaw. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Studium Generale Europa.
• Karcz, R.(2014). O nauczaniu społecznym Jana Pawła II, Studia Socialia Cracoviensis 6(2014), nr 1 (10), s. 237-239.
• Katechizm Kościoła Katolickiego (1994), Poznań: Pallotinum..
• Kongregacja do spraw Duchowieństwa (2016). Dar powołania do kapłaństwa. Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis. L’Osservatore Romano, Watykan, 8 grudnia 2016 roku, nr 163, 172.
• Kongregacja do spraw Wychowania Katolickiego (1992). Nauczanie społeczne Ko-ścioła, Wrocław 1992, nr 4.
• Kongregacja Wychowania Katolickiego (1988). Wskazania Dotyczące studiów i na¬uczania doktryny społecznej Kościoła w ramach formacji kapłańskiej z 30 XII 1988r., nr 1.
• Kowalczyk, S. (1997). Podstawowe elementy nauczania społecznego Jana Pawła II, Roczniki Nauk Społecznych, Tom XXV, zeszyt 1, 1997, s. 85-100.
• Kupny, J. (2004) Katolicka nauka społeczna w wyższych seminariach duchownych i fakultetach teologicznych, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 2004, t. 37, z. 1, s. 75–85.
• Kusyk, K. Wykłady w Wyższym Seminarium Duchownym Benedykta XV. na podsta¬wie protokołów z sesji profesorskich. Siedlce (maszynopis).
• Leon XIII. (1890-1891). Encyklika Rerum novarum, nr 641-670;
• Łuczak, M. (2008). Socjologia religii jako ancilla theologiae pastoralis, Studia Pastoralne 2008, nr 1, s. 35-44.
• Majka, J. (1982). Nauczanie społeczne prymasa Polski, Rocznik Nauk Społecznych, T X, 1982, s. 243.
• Mazurek, F. (1999). Personalistyczno-integralne ujęcie katolickiej nauki społecznej w eksplikacji Stefana kardynała Wyszyńskiego, Lublin 1999, Lublin: Wydawnictwo Polihymnia.
• Mazurek, F. (2007). Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia spo¬łecznego i politycznego, red. S. Fel ks., J. Kupny, bp., Katowice 2007: Księgarnia Św. Jacka.
• Micewski, A., (1987). Kościół wobec „Solidarności” i stanu wojennego, Paryż:Wydaw-nictwo Dialogue.Seria wydawnicza „Znaki Czasu”.
• Nitecki, P. (2007). Ksiądz Stefan Wyszyński jako profesor katolickiej nauki społecznej we Włocławku (1931-1939) Studia Prymasowskie 1, s. 215-239.
• Raina, P.(1985). Kościół w Polsce 1981–1984, Londyn: Katolicki Ośr. Wydaw. Veritas.
• Raina P., (2008). Kościół w stanie wojennym. Wybór dokumentów z Archiwum Akt Nowych. Wybór dokumentów i opr. redakcyjne T. Krawczak, C. Wilanowski, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Papieska Rada Justitia et Pax (2003). Kompedium społecznej nauki Kościoła, Kielce: Wydawnictwo Jedność.
• Pastewski, P. (2015). Czym charakteryzuje się powołanie kapłańskie w rozumieniu Św. Jana Pawła II, w: Civitas et Lex 2015, 4(8), s. 79-85.
• Paweł VI. (1967), Encyklika Populorum progressio.
• Paweł VI. (1975). Adhortacja apostolska Evangelii Nuntiandi o ewangelizacji w świecie współczesnym, nr 31, 53.
• Piątkowski, W. (2012). Rozważania Jana Pawła II o istocie nauki społecznej Kościoła, w: „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 2012, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, vol. 15, s. 33-40 .
• Pius XI. (1931). Encyklika Quadragesimo Anno, nr 40.
• Pius XII. (1953). Przemówienie do Senatu i alumnów Papieskiego Uniwersytetu Gre¬goriańskiego „Animus noster”, AAS, nr 45(1953), s. 687.
• Piwowarski, W. (1996). Socjologia religii, Lublin 1996: Wydawnictwo Naukowe KUL.
• Prüfer, P. (2011). Katolicka nauka społeczna a socjologia. Interdyscyplinarne sprzęże¬nie, Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytet Zielonogórski.
• Rada Naukowa Konferencji Episkopatu Polski (2002). Struktury i kadra naukowo--dydaktyczna na wydziałach nauk kościelnych w Polsce, Płock 2004: Płockie Wydawnictwo Diecezjalne.
• Ratio studiorum. Program studiów w wyższych seminariach duchownych w Polsce, (1999), w: Zasady formacji kapłańskiej w Polsce, red. K. Klauza, Częstochowa w: Biblioteka „Niedzieli” Tom 78, s. 137-150.
• Selejdak, R. (2017). Formacja kandydatów do kapłaństwa w świetle nowego Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis, Collectanea Teologica, 87(2017), nr 3, s. 121.
• Skrzydlewski, W. (1991). Wpływ katolickiej nauki społecznej na przemiany społeczne i polityczne w Polsce i w innych krajach bloku komunistycznego. Tekst odczytu wygłoszone¬go w języku francuskim w Instytucie Teologii Moralnej Uniwersytetu we Fryburgu Szwaj¬carskim 6 II 1991 r., Lublin, Wydawnictwo Naukowe KUL, s. 182-190.
• Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska w Kościele w świecie współczesnym, nr 63.
• Stopniak, P. (1939). Ocena kapitalizmu w „Rerum Novarum” i „Quadragesimo Anno” w: Korporacjonizm – praca zbiorowa, Lublin, Tom 49, 1939, s. 1-25.
• Strzeszewski, Cz. (1981). Rozwój chrześcijańskiej myśli społecznej w niepodległej Pol¬sce, w: Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832-1938, Warszawa: PWN.
• Strzeszewski, Cz. (1981). Współczesne kierunki rozwoju katolickiej nauki społecz-nej, Ateneum Kapłańskie 1981, t. 58, s. 154-156.
• Strzeszewski, Cz. (1994). Katolicka nauka społeczna, Lublin: Wydawnictwo Nauko¬we KUL.
• Sztompka, P. (2003). Socjologia. Analiza społeczeństwa,. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Weber, M. (1933). Der Sinn der ‹‹Wertfreiheit›› der soziologischen und okono-mischen Wissenschafen, Logos. Internationale Zeitschrif fur Philosophie der Kultur 1933, t. VII, s. 40-88.
• Wielka encyklopedia nauczania Jana Pawła II, (2014). Wydanie zebrane i poprawio¬ne, Radom: POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
• Wyrwich, M. (2006). Kapelani „Solidarności” 1980–1989, Warszawa: Rytm Ofcyna Wydawnicza.
• Wyrwich, M. (2007). Kapelani „Solidarności” 1980–1989 t. II: Warszawa: Rytm Oficyna Wydawnicza.
• Wyrwich, M. (2009), Kapelani „Solidarności” 1980–1989, t. III, (2009). Warszawa: Rytm Ofcyna Wydawnicza.
• Wysocki, J. W. red. (2004). Kościół i społeczeństwo wobec stanu wojennego, Warszawa: Ofcyna Wydawnicza RYTM.
• Zowczak, J.(2018) , Diecezja siedlecka w świetle badań socjologicznych, Siedlce: Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej Unitas.
• Zwoliński, A. (2008). Sekty w internecie, Kraków: Wydawnictwo Salwator.
• Zwoliński, A. (2017). Wojna o pracę. Wyzwania współczesnego rynku pracy, Kraków: Wydawnictwo PETRUS, Kraków 2017.
• Zwoliński, A. Dylematy demokracji, (2010). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Żaryn, J. (2013). Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), s. 65–83; s. 419– 471. Warszawa: Wydawnictwo: Neriton.
• Żaryn, J. (2005). Błogosławię was i wasze godziwe poczynania czyli Kościół wobec NSZZ „Solidarność” (1980–1981), w: Droga do Niepodległości. „Solidarność” 1980–2005, red. A. Borowski, Warszawa: Ofcyna Wydawnicza Volumen i Komisja Krajowa NSZZ Solidarność.
• Żaryn, J. Kościół katolicki a „Solidarność” w latach 1980–1981, Komentarze hi-storyczne.,http://www.polska1918-89.pl/pdf/kosciol-katolicki-a-solidarnosc-w-la-tach-19801981,3002.pdf (dostęp: 14.09.2018).

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.2572832