Jak socjologowie mogą skorzystać na praktyce medytacji?

• Authors: Krzysztof Konecki

Title variants

EN

How Can Sociologists Make Use of Meditation?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przybliżenie problematyki medytacji jako narzędzia pomocnego w pracy badawczej i analitycznej socjologa. Przyjęta w artykule forma medytacji pochodzi z tradycji buddyzmu zen. Sama technika medytacyjna wnosi pewne inspiracje natury epistemologicznej i metodologicznej wywodzące się z tradycji filozofii buddyjskiej. W artykule opisano podstawowe założenia i praktykę medytacji buddyjskiej (zen). Ponadto odniesiono je do niektórych pojęć socjologicznych i metodologii badań socjologicznych. Wprowadzono temat dekonstrukcji pojęć przy pomocy praktyki medytacyjnej oraz problematykę rozwijania kompetencji intuicyjnych w arsenale podręcznych narzędzi wspomagających badacza/analityka jakościowego w jego przedsięwzięciach. Na koniec pokazano metody jakościowe, w których pomocna może okazać się medytacja ‒ jako część procesu badawczego i analitycznego.

EN

The aim of the article is to introduce the issue of meditation as a tool of assisting in the research and sociological analysis. The form of meditation adopted in the article comes from the tradition of Zen Buddhism. The meditation technique itself brings some epistemological and methodological inspirations that are derived from the tradition of Buddhist philosophy. The article describes the basic principles and practice of Buddhist meditation (Zen). In addition, these are referenced to some sociological concepts and methodology of sociological research. There is introduced the topic of deconstruction of concepts with the help of meditation practice and the development of intuition to support investigator / qualitative analyst in his/hers endeavors. At the end, qualitative methods to which meditation may be useful as part of research and data analysis have been shown.

Keywords

PL

medytacja; epistemologia; buddyzm zen; metody jakościowe; autoetnografia; etnografia; uważna teoria ugruntowana empatyczna introspekcja; socjologia kontemplacyjna; uważność

EN

Meditation; Epistemology; Buddhism Zen; Qualitative Methods; Autoetnography; Ethnography; Mindful Grounded Theory Sympathetic Introspection Contemplative Sociology Mindfulness

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2015
• Volume: 11
• Issue: 4
• Pages: 52-86

Contributors

author

Krzysztof Konecki

• Uniwersytet Łódzki

References

• Anderson Leon (2006) Analytic Autoethnography. „Journal of Contemporary Ethnography”, vol. 35, no. 4, s. 373‒395.
• Balzac de Honoré (b.d.) Facino Cane [dostęp 8 stycznia 2015 r.]. Dostępny w Internecie: ‹http://www.gutenberg.org/files/1737/1737-h/1737-h.htm›.
• Battersby David (1981) The Use Of Ethnography And Grounded Theory In Educational Research. „McGill Journal of Education / Revue des sciences de l’éducation de McGill”, vol. 16, no. 1, s. 91–98.
• Bell Inge (1979) Buddhist Sociology: Some Thoughts on the Convergence of Sociology and the Eastern Paths of Liberation [w:] Scott G. McNall, ed., Theoretical Perspectives in Sociology. New York: St. Martin’s Press, s. 53–68.
• Benedict Gerald (2011) The Five-Minute Philosopher. 80 Unquestionably Good Answers to 80 Unanswerable Big Questions. London: Watkins Publishing.
• Bergson Henri (1963) Myśl i ruch. Wstęp do metafizyki. Intuicja filozoficzna. Postrzeżenie zmiany. Dusza i ciało. Przełożyli Paweł Bylin, Kazimierz Błeszyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Bong Wu (1990) Only Keep “Don’t Know” Mind [dostęp 7 grudnia 2015 r.]. Dostępny w Internecie ‹http://www.kwanumzen.org/?teaching=only-keep-dont-know-mind›.
• Charmaz Kathy, Mitchell Richard (2001) Grounded Theory in Ethnography [w:] Paul Atkinson i in., eds., Handbook of Ethnography. London: Sage, s. 161‒174.
• Chuang Rueyling, Chen Guo-Ming (2003) Buddhist Perspectives and Human Communication. „Intercultural Communication Studies”, vol. 12, no. 4, s. 65‒80.
• Cicourel Aaron (1974) Cognitive Sociology: Language and Meaning in Social Interaction. New York: Free Press.
• Cooley Charles H. (1909) Social Organization. Study of Larger Mind. New York: Schocken Books.
• Davis Christine Salkin, Breede Deborah C. (2015) Holistic Ethnography: Embodiment, Emotion, Contemplation, and Dialogue in Ethnographic Fieldwork. „The Journal of Contemplative Inquiry”, vol. 2, no. 1 [dostęp 1 października 2015 r.]. Dostępny w Internecie ‹http://journal.contemplativeinquiry.org/index.php/joci/article/view/34›.
• Ellis Carolyn, Adams Tony E., Bochner Arthur P. (2011) Autoethnography: An Overview. „Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research”, vol. 12, no. 1, art. 10 [dostęp 9 stycznia 2015 r.]. Dostępny w Internecie: ‹http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0114-fqs1101108›.
• Engler Barbara (2009) Personality Theories. Wadsworth: Cengage Learning.
• Garfinkel Harold (2007) Studia z etnometodologii. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Glaser Barney (1978) Theoretical Sensitivity. San Francisco: Sociology Press.
• Glaser Barney, Strauss Anselm L. (1967) The Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research. Chicago: Aldine de Gruyter.
• Goffman Erving (1956) The Presentation of Self in Everyday Life. Edinburgh: University of Edinburgh Social Sciences Research Centre.
• Goffman Erving (1963) Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. New York: Shuster and Shuster.
• Goode David (1994) A World Without Words. The Social Construction of Children Born Deaf or Blind. Philadelphia: Temple University Press.
• Griffiths Paul J. (2010) Buddhism [w:] Charles Taliaferro, Paul Draper, Philip L. Quinn, eds., A Companion to the Philosophy of Religion. Malden: Wiley-Blackwell, s. 13‒22.
• Hooper Carl (2007) Koan Zen and Wittgenstein’s Only Correct Method in Philosophy. „Asian Philosophy”, vol. 17, no. 3, s. 283–292.
• Immergut Matthew, Kaufman Peter (2014) A Sociology of No-Self: Applying Buddhist Social Theory to Symbolic Interaction. „Symbolic Interaction”, vol. 37, no. 2, s. 264‒282.
• Kacperczyk Anna (2014) Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 32–74 [dostęp 6 września 2014 r.]. Dostępny w Internecie: ‹www.przegladsocjologiijakosciowej.org›.
• Kapleau Roshi P. (1967) The Three Pillars of Zen: Teaching, Practice, and Enlightenment. Boston: Beacon Press.
• Konecki Krzysztof T. (2010) Procesy tożsamościowe a dialogiczność jaźni – problem anamnezis [w:] Krzysztof T. Konecki, Anna Kacperczyk, red., Procesy tożsamościowe. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 331‒339.
• Konecki Krzysztof T. (2011) Visual Grounded Theory: A Methodological Outline and Examples from Empirical Work. „Revija za sociologiju”, vol. 41, no. 2, s. 131‒160.
• Kossakowski Radosław (2009) Diamentowa droga. Wspólnota religijna w świecie duchowości refleksyjnej. Kraków: Nomos.
• Kossakowski Radosław (2011) Budda w kulturze konsumpcji. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Loy David (2003) A Great Awakening. A Buddhist Social Theory. Somerville: Wisdom Publication.
• Loy David (2008) Money, Sex, War, Karma. Notes for a Buddhist Revolution. Somerville: Wisdom Publications.
• Manis Jerome G., Meltzer Bernard N. (1978) Symbolic Interaction. A Reader in Social Psychology. Boston: Allyn and Bacon.
• McGrane Bernard (1993a) Zen Sociology: Don’t Just Do Something, Stand There! „Teaching Sociology”, vol. 21, no. 1, s. 79–84.
• McGrane Bernard (1993b) Zen Sociology: The Un-TV Experiment. „Teaching Sociology”, vol. 21, no. 1, s. 85–89.
• Mead George H. (1934) Mind, Self, and Society. Chicago: University of Chicago Press.
• Mills Wright C. (1940) Situated Actions and Vocabularies of Motive. „American Sociological Review”, vol. 5, no. 6, s. 904‒913.
• Moore Robert J. (1995) Dereification in Zen Buddhism. „The Sociological Quarterly”, vol. 36, no. 4, s. 699–723.
• Nagarjuna Arya (2014) Daśabhumika-vibhasa. Traktat o Dziesięciu Stopniach [dostęp 20 sierpnia 2014 r.]. Dostępny w Internecie: ‹http://mahajana.net/teksty/nagarjuna_10st.html›.
• Nhat Hanh Thich (1976) The Miracle of Mindfulness: An Introduction to the Practice of Meditation. Boston: Beacon Press.
• Nhat Hanh Thich (1999a) The Heart of the Buddha’s Teaching. London: Rider.
• Nhat Hanh Thich (1999b) Interbeing: Fourteen Guidelines for Engaged Buddhism. Berkeley: Parallax Press.
• Nhat Hanh Thich (2006) Understanding Our Mind. Berkeley: Parallax Press.
• Nhat Hanh Thich (2012) Awakening of the Heart. Essential Buddhist Sutras and Commentaries. Berkeley: Unified Buddhist Church.
• Pagis Michal (2010) From Abstract Concepts to Experiential Knowledge: Embodying Enlightenment in a Meditation Center. „Qualitative Sociology”, vol. 33, no. 3, s. 469–489.
• Petitmengin-Peugeot Claire (2002) The Intuitive Experience [w:] Francisco Varela, Jonathan Shear, eds., The View From Within. First-Person Approaches To The Study Of Consciousness. Thorverton: Imprint Academic, s. 43‒78.
• Prus Robert (1996) Symbolic Interaction and Ethnographic Research: Intersubjectivity and the Study of Human Lived Experience. Albany: State University of New York Press.
• Purser Ronald E., Milillo Joseph (2014) Mindfulness Revisited: A Buddhist-Based Conceptualization. „Journal of Management Inquiry”, vol. 24, no 1, s. 3‒24.
• Reason Peter, Rowan John, eds., (1981) Human Inquiry: A Sourcebook of New Paradigm Research. Chichester: John Wiley.
• Rorty Richard (1989) Contingency, Irony, Solidarity. Cambridge: Cambridge University Press.
• Sahn Seung (1976) Dropping Ashes on the Buddha. New York: Grove Press.
• Sahn Seung (1982) Only Don’t Know: Selected Teaching Letters of Zen Master Seung Sahn. Boston: Shambhala Publications.
• Scheff Thomas (1990) Microsociology. Discourse, Emotion, and Social Structure. Chicago: University of Chicago Press.
• Scheff Thomas (2012) Homage to Pascal. „New English Review” [dostęp 13 listopada 2014 r.]. Dostępny w Internecie: ‹http://www.newenglishreview.org/custpage.cfm/frm/128369/sec_id/128369›.
• Schipper Janine (2008) Disappearing Desert: The Growth of Phoenix and the Culture of Sprawl. Norman: University of Oklahoma Press.
• Schipper Janine (2012) Toward A Buddhist Sociology: It’s Theories, Methods, and Possibilities. „The American Sociologist”, vol., 43, no. 3, s. 203–222.
• Shear Jonathan, Jevning Ron (2002) Pure Consciousness: Scientific Explorations of Meditation Techniques [w:] Francisco Varela, Jonathan Shear, eds., The View From Within. First-Person Approaches To The Study Of Consciousness. Thorverton: Imprint Academic, s. 189‒210.
• Soukup Charles (2013) The Postmodern Ethnographic Flaneur and the Study of Hyper-Mediated Everyday Life. „Journal of Contemporary Ethnography”, vol. 42, s. 226–254.
• Strauss Anselm L. (1984) Social Worlds and Their Segmentation Processes. „Studies in Symbolic Interaction”, vol. 5, s. 123‒139.
• Strauss Anselm L. (1987) Qualitative Analysis for Social Scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
• Strauss Anselm L. (1993) Continual Permutations of Action. New York: Aldine de Gruyter.
• Strauss Anselm L. (1997) Mirrors and Masks. The Search for Identity. New Brunswick: Transaction Publishers.
• Strauss Anselm L., Corbin Juliet (1997) Grounded Theory in Practice. Thousand Oaks: Sage.
• Suzuki Daisetz T. (1964) Introduction to Zen Buddhism. New York: Grove Press.
• Suzuki Daisetz T. (1994) The Zen Koan as a Means of Attaining Enlightenment. Rutland: Charles E. Tuttle.
• Szahaj Andrzej (2012) Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty’ego w kontekście sporu o postmodernizm. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Uhan Samo, Malnar Brina, Kurdija Slavko (2013) Grounded Theory and Inductive Ethnography: A Sensible Merging or a Failed Encounter? „Teorija in Praksa”, vol. 50, no. 3/4, s. 642–657.
• Wyka Anna (1993) Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Varela Francisco J., Thompson Evan, Rosch Eleanor (1993) The Embodied Mind. Cambridge: MIT Press.
• Yen Sheng (2009) Shattering the Great Doubt: The Chan Practice of Huatou. Boston: Shambhala.
• Zybertowicz Andrzej (2001) Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych. „Kultura i Historia”, t. 1, s. 118–134.