Problem podziału terytorialnego Obszaru Metropolitalnego Warszawy i wnioski dla Polski

• Authors: Przemysław Śleszyński

Title variants

EN

The problem of territorial division of the Warsaw Metropolitan Area and its implications for Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel artykułu jest dyskusyjny. Przedstawiono w nim główne wnioski z opracowania wykonanego w marcu 2017 r. dla Biura Analiz i Ekspertyz Senatu RP na temat zasadności zmian w podziale terytorialnym Obszaru Metropolitalnego Warszawy. W opracowaniu tym dokonano syntezy prowadzonych przez autora badań nad rozwojem Warszawy i województwa, m. in nad oddziaływaniem stolicy i delimitacją jej obszaru funkcjonalnego. W podsumowaniu sformułowano najważniejsze wnioski, argumentujące za znalezieniem kompromisowego rozwiązania, które będzie miało na celu powołanie nowego tworu administracyjnego, uwzględniającego zarówno dzienny system miejski oraz potrzeby spójności przestrzennej, jak i interesy mieszkańców i przedsiębiorców. Ze względu na znaczenie Obszaru Metropolitalnego Warszawy, w tym stołeczność, wnioski mają zastosowanie dla całego kraju.

EN

The purpose of the article is open to debate. It presents the main conclusions from a study made in March 2017 for the Office of Analysis and Expertise of the Senate of the Republic of Poland on the merits of changes in the territorial division of the Warsaw Metropolitan Area. In this study was carried out a synthesis of the research conducted mainly by the author on the development of Warsaw Metropolitan Area and the Mazowieckie voivodship, including the impact of the capital and delimitation of its functional urban area. In its summary were formulated the most important conclusions, arguing for finding a compromise solution, aimed at establishing a new administrative division system, taking into account both the daily urban system, spatial cohesion needs, and the interests of residents and entrepreneurs. Due to the importance of the area, including Warsaw’s functions as a capital city, the conclusions apply to the whole Poland.

Keywords

PL

Metropolia warszawska; miejski obszar funkcjonalny; strefa podmiejska; zarządzanie terytorialne; podział administracyjno-terytorialny

EN

Warsaw metropolis; functional urban area; suburban area; territorial management; administrative-territorial division

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2018
• Issue: 2(72)
• Pages: 29-47

Contributors

author

Przemysław Śleszyński

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

References

• Bański J., Czapiewski K., Mazur M., 2012, „Policentryczność rozwoju Mazowsza”, Mazowsze Studia Regionalne, nr 10, s. 71–88.
• Bijak J., Kicinger A., Kupiszewski M., Śleszyński P., 2007, Studium metodologiczne oszacowania rzeczywistej liczby ludności Warszawy, CEFMR Working Papers, 2, Warszawa: Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych.
• Bober J., Hausner J., Izdebski J., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M., 2013, Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej.
• Budzyński T.M., 2017, Symulacja budżetu województwa „zewnętrznego” pod kątem zrównoważenia dochodów i wydatków w proponowanym wariancie podziału Mazowsza, Opinie i Ekspertyzy, nr 258, Warszawa: Senat RP, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji. Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych, http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/3860/plik/oe_258_internet_.pdf (dostęp: 4.12.2017).
• Dąbrowski K., 2013, „Sprawozdanie z konferencji «Polski samorząd terytorialny w systemie zarządzania państwem – osiągnięcia, niepowodzenia, wyzwania», Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 29 listopada 2013 roku”, Rocznik Samorządowy, t. 2, s. 188–193.
• Dąmbska A., Frączek M. (red.), 2014, Sprawne państwo. Czy konieczne są systemowe zmiany w funkcjonowaniu jednostek samorządu terytorialnego? Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej.
• Domański R., 1979, „Accessibility, efficiency, and spatial organization”, Environment and Planning A: Economy and Space, t. 11, nr 10, s. 1189–1206.
• Eberhardt P., 1989, „Regiony wyludniające się w Polsce”, Prace Geograficzne, nr 148, Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania.
• Gołata E., 2013, „Spis ludności i prawda”, Studia Demograficzne, nr 1(161), s. 23–55.
• Gorzelak G., 2014, „49 województw – wygłup SLD”, Gazeta Wyborcza, 6.02.2014, http://wyborcza.pl/1,75968,15405679,49_wojewodztw___wyglup_SLD.html (dostęp: 3.03.2017).
• Gorzelak G., Smętkowski M., 2005, Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Gruchociak H., 2012, „Delimitacja lokalnych rynków pracy w Polsce”, Przegląd Statystyczny, t. 59, nr 2, s. 277–297.
• Honka Z., 2014, “Is a new administrative division reform necessary? A voice in the discussion on self-government reform”, Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, nr 3, s. 169–183.
• Jałowiecki B., 1999, Metropolie, Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania.
• Kołodziejski J. (red.), 1991, Koncepcje regionalnej organizacji kraju, Biuletyn KPZK PAN, nr 156.
• Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., współpr. M. Stępniak, P. Siłka, 2010, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn KPZK PAN, z. 241.
• Kowalczyk A., 2005, „Reforma podziału terytorialnego polski w 1999 roku – krytyczna analiza mechanizmu jej wprowadzenia”, w: Przekształcania regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Regionalny wymiar integracji europejskiej (s. 87–99) Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Kowalewski A., Mordasewicz J., Osiatyński J., Regulski J., Stępień J., Śleszyński P., 2014, „Ekonomiczne straty i społeczne koszty niekontrolowanej urbanizacji w Polsce – wybrane fragmenty raportu”, Samorząd Terytorialny, t. 25, nr 4 (280), s. 5–21.
• Kozłowski J., 2016, Analiza: Propozycje tworzenia nowych województw, Warszawa: Instytut Obywatelski.
• Kukliński A., Kołodziejski J., Markowski T., Dziemianowicz W. (red.), 2000, Globalizacja polskich metropolii, Warszawa: Euroreg – Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW; Oficyna Wydawnicza „Rewasz”.
• Lijewski T., 2003, „Koncentracja ośrodków aktywności gospodarczej w Polsce w świetle list 500 firm”, Przegląd Geograficzny, t. 75, z. 3, s. 433–447.
• Łysoń P., 2017, Zróżnicowanie obszaru województwa mazowieckiego pod względem historycznym, demograficznym i warunków życia. Wnioski do korekty podziału terytorialnego, Opinie i Ekspertyzy, nr 256, Warszawa: Senat RP, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji. Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych, http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/3833/plik/oe-256-internet.pdf (dostęp: 4.12.2017).
• MAiC, 2013, Ocena sytuacji samorządów lokalnych, Warszawa: Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, https://mac.gov.pl/files/ocena-sytuacji-samorzadow-lokalnych.pdf (dostęp: 3.03.2017).
• Markowski T., Marszał T., 2006, Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• Miszczuk A., 2003, Regionalizacja administracyjna III Rzeczypospolitej. Koncepcje teoretyczne a rzeczywistość, Lublin: Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Niedzielski M., Śleszyński P., 2008, „Analyzing accessibility by transport mode In Warsaw, Poland”, Geographia Polonica, t. 81, nr 2, s. 61–78.
• Poselski projekt ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy, 2017, druk nr 1259, Sejm RP, http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=E34DFCF3776138ECC-12580BA004D4D0A (dostęp: 4.12.2017).
• Potrykowska A., Śleszyński P., 1999, Migracje wewnętrzne w Warszawie i województwie warszawskim, Atlas Warszawy, z. 7, Warszawa: PAN, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania.
• Potrykowski M. (red.), 1993, Reforma terytorialna Polski. Układ powiatowy, Biuletyn KPZK PAN, z. 166, Warszawa.
• Smętkowski M., 2001, „Nowe relacje między metropolią i regionem w gospodarce informacyjnej”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 4, s. 83–101.
• Soloch P., 2014, Utworzenie małych województw ma sens w kontekście reformy powiatów i organizacji administracji państwowej w terenie, Warszawa: Instytut Sobieskiego, http://www.sobieski.org.pl/komentarz-is-155/ (dostęp: 9.03.2015).
• Stryjakiewicz T. (red.), 2014, Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Szukalski P., 2015, „Nowy podział administracyjny Polski? Okiem demografa”, Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, nr 9, s. 1–4.
• Śleszyński P., 2007a, Gospodarcze funkcje kontrolne w przestrzeni Polski, Prace Geograficzne, nr 213, Warszawa.
• Śleszyński P., 2007b, „Szacowanie liczby i rozmieszczenia pracujących w Warszawie”, Przegląd Geograficzny, t. 79, z. 3–4, s. 401–433.
• Śleszyński P., 2012a, Obszar Metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza, Trendy Rozwojowe Mazowsza, nr 8, Warszawa: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego.
• Śleszyński P., 2012b, „Klasyfikacja gmin województwa mazowieckiego”, Przegląd Geograficzny, t. 84, z. 4, s. 559–576.
• Śleszyński P., 2013a, „Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw”, Przegląd Geograficzny, t. 85, z. 2, s. 173–197.
• Śleszyński P., 2013b, „Warszawa jako ośrodek dojazdów pracowniczych”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1, s. 5–25.
• Śleszyński P., 2014a, „W sprawie prognozy demograficznej i jej niektórych skutków”, w: Z. Strzelecki, E. Kowalczyk (red.), Przemiany ludności w Polsce. Przyszłość demograficzna. Konferencja Jubileuszowa Rządowej Rady Ludnościowej (s. 152–156), Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
• Śleszyński P., 2014b, Przemiany społeczno-demograficzne województwa mazowieckiego w latach 1990–2030, Trendy Rozwojowe Mazowsza, nr 15, Warszawa: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego.
• Śleszyński P., 2014c, „Delimitation and typology of functional urban regions in Poland based on commuting, 2006”, Geographia Polonica, t. 87, nr 2, s. 317–320.
• Śleszyński P., 2015a, „Economic control functions in Poland in 2013”, Geographia Polonica, t. 88, nr 4, s. 701–708.
• Śleszyński P., 2015b, „W sprawie optymalnego podziału terytorialnego Polski: zastosowanie analizy grawitacyjnej”, Przegląd Geograficzny, t. 87, z. 2, s. 343–359.
• Śleszyński P., 2017a, Struktura społeczno-gospodarcza oraz trendy rozwojowe województwa mazowieckiego na tle sąsiednich regionów. Wnioski do korekty podziału terytorialnego (materiał analityczno-dyskusyjny), Opinie i Ekspertyzy, nr 257, Warszawa: Senat RP, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji. Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych, http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/3834/plik/oe-257_internet.pdf (dostęp: 4.12.2017).
• Śleszyński P., 2017b, „Wyznaczenie i typologia miast średnich tracących funkcje spo-łeczno-gospodarcze”, Przegląd Geograficzny, t. 89, z. 4, s. 565–593.
• Śleszyński P., Bański J., Degórski M., Komornicki T., 2017, Delimitacja obszarów strategicznej interwencji państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych, Prace Geograficzne, nr 259, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Śleszyński P. i in. 2012, Społeczno-demograficzne uwarunkowania rozwoju Mazowsza, Trendy Rozwojowe Mazowsza, nr 3, Warszawa: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego.
• Śleszyński P., Komornicki T., 2016, „Klasyfikacja gmin Polski na potrzeby monitoringu zagospodarowania przestrzennego”, Przegląd Geograficzny, t. 88, z. 4, s. 469–488.
• Śleszyński P., Kretowicz P., 2017, „Ocena efektów inwestycji drogowych pod względem dostępności przestrzennej wskutek realizacji regionalnego programu operacyjnego województwa mazowieckiego (2007–2013)”, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, t. 19, nr 4, s. 30–48.
• Śmiechowicz J., 2017, Analiza przeznaczenia i rozkładu terytorialnego środków wydatkowanych z funduszy pomocowych Unii Europejskiej w województwie mazowieckim w latach 2007–2015, Opinie i Ekspertyzy, nr 259, Warszawa: Senat RP, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji. Zespół Analiz i Opracowań Tematycznych, http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/3902/plik/oe-259_internet_2.pdf (dostęp: 4.12.2017).
• TUP, 2017, Stanowisko Towarzystwa Urbanistów Polskich – Oddział w Warszawie w związku z projektem poselskiej ustawy o ustroju m.st. Warszawy, http://www.tup.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1446%3Astanowiskotowarzystwa-urbanistow-polskich-oddzia-w-warszawie&catid=186%3Aaktualnoci&Itemid=293&lang=pl (dostęp: 4.12.2017).
• Węcławowicz G., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Korcelli P., Śleszyński P., 2006, Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku, Monografie, t. 6, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Zaborowski Ł., 2009, „Podział terytorialny Rzeczypospolitej – spojrzenie krytyczne”, Prace Geograficzne, z. 121, s. 263–275.
• Zaborowski Ł., 2013, Podział kraju na województwa. Próba obiektywizacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Zaborowski Ł., 2014a, „Sieć ośrodków regionalnych w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Próba uporządkowania według czynników wielkości i odległości”, Przegląd Geograficzny, t. 86, z. 4, s. 591–620.
• Zaborowski Ł., 2014b, Czy rzeczywiście potrzebujemy 49 województw?, Warszawa: Instytut Sobieskiego, Portal Samorządowy, http://www.portalsamorzadowy.pl/prawo-i-finanse/czy-rzeczywiscie-potrzebujemy-49-wojewodztw,57364_1.html (dostęp: 3.03.2017).

Identifiers

DOI

10.7366/1509499527202