I tre soggiorni a Padova di Stanisław Niegoszewski (1565–post 1600)

• Authors: Malinowski Gościwit

Title variants

EN

Stanisław Niegoszewski’s Three Sojourns in Padua (1565–post-1600)

• Languages of publication: IT

Abstracts

IT

Stanisław Niegoszewski (1565–post 1600), studente dell’Università di Cracovia e di quella di Padova, poeta-improvvisatore, alchimista, cortigiano di re Sigismondo III Vasa, diplomatico, fervente sostenitore della Controriforma ed uomo d’affari, fu uno dei primi esempi di uomo del Rinascimento. Egli trascorse la sua vita fra la Polonia e l’Italia. La sua biografia ci è nota in modo tanto frammentario che alcuni studiosi ricostruiscono la sua vita basandosi sull’istinto, presupposizioni, preferenze personali ed ipotesi infondate. Henryk Barycz, eminente ricercatore ed autore di varie voci del Dizionario Biografico Polacco, ha scisso le vicende e l’opera di Stanisław Niegoszewski in due persone differenti: ”Stanisław Niegoszewski (Niegoszowski), dello stemma di Jastrzębiec (1560–5 ca. – 1588–90 ca.)”, studente delle università di Cracovia e di Padova nonché poeta improvvisatore, e ”Stanisław Niegoszewski (Niegoszowski), dello stemma di Jastrzębiec (1565–70 ca. – post 1607)”, alchimista, cortigiano di re Sigismondo III Vasa, diplomatico, fervente sostenitore della Controriforma nonché poeta. Sebbene Władysław Magnuszewski abbia confutato la teoria di Barycz sull’esistenza di due Niegoszewski circa mezzo secolo fa, essa viene ribadita da sempre nuove generazioni di studiosi. In questo articolo mi sforzo di dimostrare che tutti e tre i soggiorni di Niegoszewski a Padova, come studente negli anni 1582–1583, come alchimista nel 1585 e in qualità di diplomatico reale nel 1594, riguardano la stessa persona. Sulla base delle nuove fonti da me rinvenute negli archivi e nelle biblioteche italiane nel 2013, la biografia di Stanisław Niegoszewski, lo stesso, è stata ricostruita con molti più dettagli di prima.

EN

Stanisław Niegoszewski (1565–post-1600) was a prime example of a Renaissance man: he was a student at the universities of Krakow and Padua; a poet-improviser; an alchemist; a courtier of King Sigismund Vasa III; a diplomat; a devout follower of the Counter-Reformation; and a businessman. He divided his life between Poland and Italy, and his biography is known to us so fragmentarily that some scholars reconstruct his life based on instinct, assumptions, personal preference, or unfounded hypotheses. Henryk Barycz, the eminent scholar and author of entries in the Polish Biographical Dictionary, had divided the deeds and works of one Stanisław Niegoszewski into two different persons: “Stanisław Niegoszewski (Niegoszowski), coat of arms of Jastrzębiec (circa 1560–5 – circa 1588–90),” a student at the universities of Krakow and Padua and a poet-improviser, and “Stanisław Niegoszewski (Niegoszowski), coat of arms of Jastrzębiec (circa 1565–70 – after 1607),” an alchemist, courtier of King Sigismund Vasa III, diplomat, devout follower of the Counter- Reformation, and poet as well. Although Władysław Magnuszewski proved wrong Barycz’s theory about the existence of two Niegoszewskis nearly a half-century ago, the outdated theory is repeated by new generations of scholars again and again. This paper attempts to prove that all three sojourns in Padua of a certain Niegoszewski—as a student in 1582–1583, as an alchemist in 1585, and as a royal diplomat in 1594—belong to the same person. Based on new sources found in Italian archives and libraries in 2013, the biography of a single Stanisław Niegoszewski could be reconstructed with much more detail than before.

Keywords

IT

manierismo; prosopografia polacca; relazioni Italia-Polonia; letteratura polacca; studi neolatini

EN

Late Renaissance; Polish prosopography; Polish-Italian relations; Polish literature; Neo-Latin studies

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Italica Wratislaviensia
• Year: 2021
• Issue: 12.2
• Pages: 47-68

Dates

published

2021-09-21

received

2021-02-13

accepted

2021-04-11

Contributors

author

Malinowski Gościwit

• Uniwersytet Wrocławski, Polonia

References

• Barycz, H. (1965). Diariusz podróży po Włoszech z końca wieku XVI i jego przypuszczalny autor. In idem, Spojrzenia w przeszłość polsko-włoską (pp. 311–342). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Barycz, H. (1971). Archiwum nacji polskiej w Uniwersytecie Padewskim: Metryka nacji polskiej w uniwersytecie padewskim 1592–1745, vol. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Barycz, H. (1977a). Stanisław Niegoszewski [I]. In E. Rostworowski (Ed.), Polski Słownik Biograficzny, vol. 22 (pp. 763–765). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Barycz, H. (1977b). Stanisław Niegoszewski [II]. In E. Rostworowski (Ed.), Polski Słownik Biograficzny, vol. 22 (pp. 765–767). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Barycz, H. (1977c). Rewizja rewizji, czyli o przedwczesnym pasowaniu jezuity Fryderyka Szembeka na autora anonimowego diariusza podróży włosko-iberyjskiej z 1595 r. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 22, 233–242.
• Barycz, H. (1987). Dwaj pisarze XVI stulecia Stanisławowie Niegoszewscy. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 32, 141–166.
• Czapski, E. (1956). Documents polonais dans les archives des Gonzagues à Mantoue. Antemurale, 3, 119–124.
• Czerniatowicz, J. (Ed.). (1991). Corpusculum poesis Polono-Graecae saeculorum XVI-XVII: (1531–1648). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Czubek, J. (Ed.). (1915). Stanislai Rescii Diarium 1583–1589. Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, XV, 1.
• Czubek, J. (1925). Anonima diariusz peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej i portugalskiej. Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, XVI, 1.
• Hahn, T.F. (1935). Anonima diariusz peregrynacji włoskiej, hiszpańskiej i portugalskiej z r. 1595. Lwów: A. Gojawiczyński.
• Korzeniowski, J. (1910). Zapiski z rękopisów cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu. Kraków: Akademia Umiejętności.
• Lechniak, E. (1985/1988). Stanisław Niegoszewski alla corte dei Gonzaga di Mantova. Dalla storia dei contatti italo-polacchi nel XVI secolo. Ricerche Slavistiche, 32/35, 55–72.
• Lechniak, E. (1991). Jeszcze jeden głos w kwestii Stanisława Niegoszewskiego (Niegoszowskiego). Z archiwaliów włoskich. In T. Lewandowski (Ed.), Fakty i interpretacje: szkice z historii literatury i kultury polskiej (pp. 47–63). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Lechniak, E. (1996). Tasso a Polacy. Wokół powiązań włoskiego arcypoety z „podziwu godnym Polakiem”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, 3, 278–299.
• Lenart, M. (Ed.). (2018). Album Polonicum. Metryka nacji polskiej w Padwie 1592–1745. Warszawa: Polonika.
• Ławińska-Tyszkowska, J., & Szastyńska-Siemion, A. (1985). Z greckiej twórczości Stanisława Niegoszewskiego. Eos, 73, 69–80.
• Magnuszewski, W. (1974). O autorze Dziennika podróży po Włoszech, Malcie, Hiszpanii i Portugalii w 1595 r. Odrodzenie i Reformacja w Polsce, 19, 187–206.
• Magnuszewski, W. (1977). Zagadki autorskie literatury polskiego baroku. Zielona Góra: WSP.
• Magnuszewski, W. (1981). Itineraria włosko-maltańsko-iberyjskie w świetle krytyki i źródeł. Przegląd Humanistyczny, 25, 89–110.
• Muczkowski, J. (Ed.). (1849). Statuta nec non Liber promotionum philosophorum ordinis in Universitate Studiorum Jagellonica ab anno 1402 ad an. 1849. Cracoviae: Typis Universitatis.
• Nekanda Trepka, W. (1963). Liber Generationis Plebeanorum (Liber Chamorum) (edited by W. Dworzaczek). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Obertyński, Z. (1961). Dzieje Kanonizacji św. Jacka. Prawo Kanoniczne, 4, 79–172.
• Pastorello, E. (1957). Epistolario manuziano. Firenze: L.S. Olschki.
• Szczucki, L. (1998). Śladami Jamesa Crichtona. Początki włoskiej kariery Stanisława Niegoszewskiego. In A. Rottermund, J. Miziołek, M. Morka, & P. Paszkiewicz (Eds.), Artes atque humaniora: studia Stanislao Mossakowski sexagenario dicata (pp. 143–150). Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
• Szczucki, L. (2006). Humaniści, heretycy, inkwizytorzy: studia z dziejów kultury XVI i XVII wieku. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Wierzbowski, T. (1900). Materyały do dziejów piśmiennictwa polskiego i bibliografii pisarzów polskich, t. 1: 1398–1600. Warszawa: Druk L. Szkaradzińskiego i S-ki.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.15804/IW.2021.12.2.03