Ochrona praw dawców w wybranych europejskich biobankach populacyjnych

• Authors: Jakub Pawlikowski

Title variants

EN

Donor rights in selected European population biobanks

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Biobanki populacyjne stwarzają nowe możliwości prowadzenia badań biomedycznych oraz rozwoju medycyny personalizowanej i genomiki zdrowia publicznego. Z drugiej strony niosą wyzwania w zakresie zagwarantowania praw dawców (świadoma zgoda, zachowanie prywatności i poufności, niedyskryminacja w oparciu o dziedzictwo genetyczne). Główne wymiary, w których realizować się może ochrona praw dawców, to: właściwa komunikacja zarówno na poziomie społecznym (konsultacje społeczne) jak i indywidualnym (proces uzyskiwania świadomej zgody od dawców), odpowiednia organizacja biobanku (bezpieczny system informatyczny, kodowanie i anonimizacja danych, reguły dostępu do danych), właściwy nadzór nad działalnością biobanku (zazwyczaj sprawowany przez komisję etyczną i komitet naukowy), a także stworzenie odpowiednich regulacji prawnych dotyczących pobierania, przechowywania i udostępniania ludzkiego materiału biologicznego oraz zapobiegających dyskryminacji ze względu na dziedzictwo genetyczne. W artykule opisane zostały również zasady organizacji i funkcjonowania biobanków populacyjnych w wybranych krajach europejskich (Estonia, Hiszpania, Wielka Brytania) w kontekście respektowania praw dawców.

EN

Population biobanks offer new opportunities for biomedical research, and are fundamental for the development of personalized medicine and public health genomics. On the other hand they demand new rules in order to guarantee donor rights (informed consent, privacy, confidentiality, non-discrimination). The main dimensions of respecting donor rights are: good communication skills with society (public consultation) and with individual donors (informed consent), appropriate biobanks organization (secure IT system, encoding and data anonymization, access to data), supervisory systems (Ethics Committees and Research Committees) and legal norms concerning the storage, management and transfer of samples and data, and non-discrimination rules. The article presents population biobanks in selected European countries (UK, Spain, Estonia) in the context of donor rights in the process of biobanking.

Keywords

PL

biobanki populacyjne; prawa dawców; świadoma zgoda; ochrona danych

EN

population biobanks; donor rights; informed consent; privacy

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2012
• Issue: 32
• Pages: 91-109

Contributors

author

Jakub Pawlikowski

• Uniwersytet Medyczny w Lublinie

References

• Almeida [2010] - Almeida Parra M., El Banco Nacional de ADN, un biobanco de apoyo a la investigacion genetica/genomica en biomedicina, “El Medico” (1111) 2010, s. 23-35.
• Bolouri [2010] – Bolouri H., Personal Genomics and Personalized Medicine, Imperial College Press, London, 2010.
• Budimir [2011] – Budimir D., Polasek O., Marusic A. et all, Ethical aspects of human biobanks: a systematic review, “Croat. Med. J.” 52(3) 2011, s. 262-279.
• Caulfield [2004] – Caufield T., Tissue banking, patient rights, and confidentiality: tensions in law and policy, “Med. Law.” 23(1) 2004, s. 39-49.
• Corrigan [2006] – Corrigan O.P., Williams-Jones B., Pharmacogenetics: the bioethical problem of DNA investment banking, “Stud. Hist. Philos. Biol. Biomed. Sci.” (37) 2005, s. 550-565.
• Hansson [2004] - Hansson S.O., The Ethics of Biobanks, “Cambridge Quarterly of Healthcare Ethics” (13) 2004, s. 319–326.
• Horrobin [2000] - Horrobin D.F., Innovation in the pharmaceutical industry, “Journal of the Royal Society of Medicine” 93(7) 2000, s. 341–345.
• Human Genes Research Act, passed 13 December 2000 (RT I 2000, 104,685); zmiany 14.02.2007 (RT I 2007, 22, 111).
• Metspalu [2004] – Metspalu A., The Estonian Genome Project, “Drug Development Re- search” (62) 2004, s. 96-101.
• McNelly, Combon-Thomsen [2004] – McNelly E., Combon-Thomsen A., 25 Recommendations on the ethical, legal and social implications of genetic testing, Brussels 2004, dostępne na: http://ec.europa.eu/research/conferences/2004/genetic/pdf/re commendations_en.pdf [19.12.2011].
• OECD [2009] – OECD, Guidelines on Human Biobanks and Genetic Research Databases. OECD Publishing, 2009, dostępne na: http://www.oecd.org/document/12/ 0,3343,en_2649_34537_40302092_1_1_1_1,00&&en-USS_01DBC.html [19.12.2011].
• Palsson [2007] – Palsson G., Anthropology and the New Genetics, Cambridge University Press, Edinburgh 2007, s. 94-95.
• Pawlikowski, Sak, Marczewski [2009] – Pawlikowski J., Sak J., Marczewski K., Problemy etyczne i prawne związane z działalnością biobanków, „Diametros” (19) 2009, s. 106-118.
• Pawlikowski [2010] – Pawlikowski J., Sak J., Marczewski K., The analysis of the ethical, organizational and legal aspects of Polish biobanks activity, “The European Journal of Public Health” 20(6) 2010, s. 707-710.
• Pawlikowski [2011] – Pawlikowski J., Sak J., Marczewski K., Biobank research and ethics: the problem of informed consent in Polish biobanks, “Arch. Med. Sci.” (7)5 2011, s. 896-901.
• Shicle [2006] – Shicle D., The consent problem within DNA biobanks, “Studies in History and Philosophy of Biol & Biomed Sci.” 37(3) 2006, s. 503-519.
• Statistics Estonia, dostępne na: http://www.stat.ee/main-indicators.
• Tutton, Corrigan [2004] – Tutton R., Corrigan O., Genetic Databases: Socio-Ethical Issues in the Collection and Use of DNA, Routledge, London 2004, s. 3.
• UK Biobank Coordinating Centre [2007] – UK Biobank: Protocol for a large-scale prospective epidemiological resource, 2007, dostępne na: http://www.ukbiobank. ac.uk/wp-content/uploads/2011/11/UK-Biobank-Protocol.pdf [19.12.2011].
• UK Human Genetics Commission [2000] – Public Attitudes to Human Genetic Information. London: MORI Social Research 2000.
• Wendler [2002] – Wendler D., Emanuel E., The debate over research on stored biological samples: what do sources think?, “Arch. Intern. Med.” (162) 2002, s. 1457-1462.
• Yuille et al. [2010] – Yuille M., Dixon K., Platt A., Pullum S., Lewis D., Hall A., Ollier W., The UK DNA Banking Network: a “fair access” biobank, “Cell Tissue Bank” (11) 2010, s. 241-251.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.32.2012.479