Wybrane zjawiska słowotwórcze przymiotnika w polszczyźnie południowokresowej (na przykładzie obwodu lwowskiego)

• Authors: Kostecka-Sadowa Anna

Title variants

EN

Selected word-building phenomena in the adjectives in Polish spoken in the southern Borderlands (example of the Lvov region)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia zjawiska związane ze słowotwórstwem przymiotników w polszczyźnie południowokresowej. Podstawę materiałową analizy stanowią wyrazy rodzime i obcego pochodzenia, typowe dla polszczyzny kresowej. Omawiam sufiksy najbardziej produktywne i typowe w mowie badanych mieszkańców.

EN

In the article, the author presents issues related to adjectives in the Polish language spoken in the south of the Borderlands. The analysis is based on words of Polish and foreign origin, typical of Polish spoken in the Borderlands. In the article, I present the most productive suffixes, typical of the speech of the surveyed population.

Keywords

PL

słowotwórstwo,; przymiotnik,; polszczyzna połuniowokresowa,; zróżnicowanie pokoleniowe

EN

word-building,; adjectives,; southern Borderlands of Poland,; cross-section of generations

• Publisher: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
• Journal: Gwary Dziś
• Year: 2018
• Volume: VOL. 10
• Pages: 99-110

Dates

published

2019

Contributors

author

Kostecka-Sadowa Anna

• Polska Akademia Nauk w Krakowie Instytut Języka Polskiego

References

• Buczyński M. (1967), Wschodniosłowiańskie wpływy językowe w gwarze wsi Huszcza powiat Biała Podlaska, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Nauki Filozoficzne i Humanistyczne”, 22, s. 223–256.
• Cechosz I. (2001), Polska gwara Oleszkowiec na Podolu. Fleksja imienna i werbalna, Kraków.
• Chludzińska-Świątecka J. (1956), Przymiotniki w gwarach Warmii i Mazur. (Uwagi słowotwórczosemantyczne), „Poradnik Językowy”, 1, s. 21–27.
• Cyran W. (1977), Tendencje słowotwórcze w gwarach polskich, Łódź.
• Cyran W. (1981), Słowotwórstwo historyczne a słowotwórstwo współczesne i słowotwórstwo gwarowe, Łódź.
• Czyżewski F. (1976), Gwara (morfologia i składnia) osady Łomazy, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Humaniora”, 31, s. 357–370.
• Dal, Dal W.I. (1903–1909), Tołkowyj słowarʹ żywogo wielikorusskogo jazyka, t. 1–4, Sankt-Pieterburg–Moskwa.
• Gala S. (2000), Słowotwórstwo gwarowe a słowotwórstwo polszczyzny ogólnej, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. XLV, s. 28–36.
• Gałecki Z., 1996, Z metodologii badań polsko-ukraińskiego pogranicza językowego na Podlasiu (o dawnej granicy etnicznej i językowej), Studia Dialektologiczne, t. I, pod red. B. Dunaja i J. Reichana, Kraków, s. 97–103.
• Jędrzejewska M., Stieber Z. (1951), Przedrostki stopnia najwyższego na- i naj- w dawnej polszczyźnie i w dzisiejszych gwarach, „Język Polski”, 31, s. 77–85.
• Jodłowski S. (1949), O przysłówkach, partykułach i im pokrewnych częściach mowy, „Język Polski”, XIX 1, s. 97–106.
• Karaś M. (1964), Z problematyki słowotwórstwa gwarowego. (Formacje przymiotnikowe), „Prace Filologiczne”, XVIII, cz. 3, s. 153–162.
• Kostecka-Sadowa A. (2013), Wybrane tendencje słowotwórcze w polszczyźnie południowokresowej na przykładzie Mościsk i okolic, „Socjolingwistyka”, 27, s. 153–161.
• Kość J. (2000), Archaizmy a interferencje w strefie polsko-ukraińskich kontaktów językowych, „Slavia Orientalis”, 49, z. 3, s. 451–462.
• Kowalska A. (1975, 1979), Zróżnicowanie słowotwórcze gwar Mazowsza i Podlasia. Rzeczownik, t. 1: Atlas, cz. 1: Mapy 1–100, cz. 2: Wykazy i komentarze do map 1–100, t. 2: Atlas, cz. 1:Mapy 101–200, cz. 2: Wykazy i komentarze do map 101–200, Wrocław.
• Kucała M. (1955), Znaczenie i zasięg przymiotników na -ni (przedni, letni), „Język Polski”, XXXV, s. 8–26.
• Kurkowska H. (1954), Budowa słowotwórcza przymiotników polskich, Wrocław.
• Kurkowska H., Skorupka S. (2001), Stylistyka polska: zarys, Warszawa.
• Kurzowa Z. (1983), Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, Warszawa–Kraków.
• Laskowski R. (1966), Derywacja rzeczowników w dialektach laskich, cz. 1: Abstracta, collectiva, deminutiva, augmentativa, Wrocław.
• Laskowski R. ( 1971), Derywacja rzeczowników w dialektach laskich. Rzeczowniki z formatem w funkcji przedmiotowej, Wrocław.
• Malec T. (1976), Budowa słowotwórcza rzeczowników i przymiotników w gwarze wsi Rachanie
• pod Tomaszowem Lubelskim, Prace Językoznawcze PAN 79, Wrocław
• Mazur J. (19780, Gwary okolic Biłgoraja, cz. II: Fleksja, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
• Nitsch K. (1936), Inny i jego odmiany, „Język Polski”, XXI, z. 3, s. 71–75.
• Nowowiejski B. (1989), Mowa mieszkańców Sokółki w woj. białostockim, [w:] Polszczyzna północno-wschodnia. Metodologia badań językowych, red. B. Falińska, Wrocław, s. 87–96.
• Nowowiejski B. (2010), Z życia wschodnich slawizmów leksykalnych w mowie miast i miasteczek Białostocczyzny, [w:] B. Nowowiejski, Z zagadnień kontaktów językowych, Białystok, s. 215–228.
• Orłowicz M. (1919), Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim, Lwów.
• Ożegow, Ożegow S.I. (red.) N.J. Szwedowa (1992), Tołkowyj słowarʹ russkogo jazyka, Moskwa.
• Reichan J. (1996), Problem syntetycznego ujęcia polskiego słowotwórstwa gwarowego. Zarys koncepcji, Studia Dialektologiczne, t. I, red. B. Dunaj, J. Reichan, Kraków, s. 191–195.
• SBH, Mackiewicz J.F. (red.) (1979–1986), Słounik biełaruskich haworak paunoczna-zachodniaj Biełarusi i jaje pahraniczcza u piaci tamach, t. 1–5, Minsk.
• Sierociuk J. (1992), Oboczność podstaw słowotwórczych i poświadczenia negatywne w badaniach słowotwórstwa gwarowego, Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, t. XXXVI, s. 169–181.
• Sierociuk J. (1996a) Wybrane problemy metodologii badań i opisu słowotwórstwa gwarowego, Studia Dialektologiczne, t. I, red. B. Dunaj, J. Reichan, Kraków, s. 197–205.
• Sierociuk J. (1996b), Z zagadnień produktywności formantów gwarowych, Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. I, pod red. Z. Krążyńskiej i Z. Zagórskiego, Poznań. s. 59–65.
• Sierociuk J. (1999), Formanty wschodniopolskie w gwarach Wielkopolski? Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. V, pod red. Z. Krążyńskiej i Z. Zagórskiego, Poznań. s. 73–79.
• Sierociuk J. (2001), Założenia metodologiczne badań słowotwórstwo gwarowe, Gwary Dziś, t. I, pod red. J. Sierociuka, Poznań, s. 153–160.
• Sierociuk J. (2003), Założenia metodologiczne badań języka wsi, Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. XI, pod red. Z. Krążyńskiej i Z. Zagórskiego, Poznań, s. 131–136.
• SJPD, Doroszewski W. (red.) (1958–1968), Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dnia 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. 13: Województwo lwowskie, Warszawa 1924.
• SUM, Biłodid I.K. (red.) (1970–1980), Słownyk ukrajinsʹkoji mowy, t. 1–11, Kyjiw, http:/lcorp.ulif.org.ua/dictua/ (dostęp: 10.02.2107).
• Symoni-Sułkowska J. (1972), Zróżnicowanie słowotwórcze i leksykalne nazw z zakresu transportu i komunikacji w gwarach polskich, Wrocław.
• Walczak B. (1992), Granica między jednostkami leksykalnymi rodzimymi i obcego pochodzenia, [w:] Opisać słowa, Materiały ogólnopolskiej sesji naukowej w rocznicę śmierci Profesor Danuty Buttler „Teoretyczne i metodologiczne zagadnienia leksykologii”, Warszawa 4–5 marca 1992 r., pod red. A. Markowskiego, Warszawa.
• Walczak B. (1999), Zapożyczenia leksykalne: teoria i metodologia badań, [w:] Polszczyzna północno-wschodnia, t. II, pod red. B. Nowowiejskiego, Białystok.
• Warchoł S. (1967), Gwary dawnej Ziemi Stężyckiej, Wrocław.
• Waszakowa K. (1992), Zapożyczenia jako przedmiot badań słowotwórstwa synchronicznego, Z Polskich Studiów Slawistycznych, seria VIII: Językoznawstwo, Warszawa.
• Waszakowa K. (2005), Przejawy internacjonalizacji w słowotwórstwie współczesnej polszczyzny, Warszawa.
• Zaręba A. (1957), Uwagi o geografii słowotwórczej, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, XVI, s. 165–174.
• Zdancewicz T. (1966), Wpływy białoruskie w polskich gwarach pod Sejnami, Poznań.
• Zdancewicz T. (1980), Mazurzące gwary suwalskie, Poznań.

Notes

DOI 10.14746/gd.2018.10.8