Znaleziska związane z osadnictwem ludności kultury lateńskiej z Raciborza, stanowisko 426, woj. śląskie

• Authors: Kamyszek Lidia , Kępa Luiza , Purowski Tomasz , Wagner Barbara , Żygadło Leszek

Title variants

EN

Findings related to the settlement of the La Tène culture from Racibórz, Site 426, the Silesian Province

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

At the Site 426 in Racibórz, relics of the Lusatian and the La Tène settlement were discovered, as well as relics of settlements of the Przeworsk culture from the Roman period and the early Middle Ages. The most interesting findings include remains of the La Tène culture. These are few fragments of pottery vessels and a fragment of a glass bracelet. The paper focuses primarily on the typological, chronological and technological analyses of the glass artefact. The bracelet from Racibórz was made of translucent blue glass and decorated with yellow and white opaque glass. The formal features allow it to be classified to the Row 19 according to the classification by R. Gebhard and to the Group 11b according to the typology by Th.E. Haevernick. The chemical composition of all three glasses was tested using the LA -IC P-MS method. Based on the content of K2O and MgO, the discussed materials can be classified as low magnesium glasses (LM G). Thanks to the discovery of the fragment of the glass bracelet, the settlement episode of the La Tène culture can be dated to LT C1b, possibly to LT C2.

Keywords

EN

Racibórz; the La Tène culture; glass bracelet; tests on the chemical composition of glass

• Publisher: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Przegląd Archeologiczny
• Year: 2018
• Volume: 66
• Pages: 177-192

Dates

published

2018

Contributors

author

Kamyszek Lidia

• Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wrocław

author

Kępa Luiza

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Chemii Pracownia Teoretycznych Podstaw Chemii Analitycznej

author

Purowski Tomasz

• Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa

author

Wagner Barbara

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Chemii Pracownia Teoretycznych Podstaw Chemii Analitycznej

author

Żygadło Leszek

• Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wrocław

References

• Arletti R., Maiorano C., Ferrari D., Vezzalini G., Quartieri S. 2010. The first archaeometric data on polychrome Iron Age glass from sites located in northern Italy. Journal of Archaeological Science 37, 703-712.
• Bednarek M. 2005. La Tène settlement in Upper Silesia: An outline, (W:) H. Dobrzańska, V. Megaw, P. Poleska (red.), Celts on the margin. Studies in European cultural interaction 7th century BC - 1st century AD. Dedicated to Zenon Woźniak. Kraków, 179-185.
• Braun C. 1983. Analysen von Gläsern aus der Hallstattzeit mit einem Exkurs über römische Fenstergläser. (W:) Glasperlen der vorrömischen Eisenzeit I. Marburger Studien zur Vor- und Frühgeschichte 5. Mainz am Rhein, 129-178.
• Braziewicz J., Karwowski M., Jaskóła M. 1996. Zastosowanie rentgenowskiej analizy fluorescencyjnej do określania stężenia pierwiastków w szkle zabytków celtyckich z Polski. Archeologia Polski 41 (1-2), 39-63.
• Březinová G., Soják M. 2005. Ozdoby szklane z okresu lateńskiego ze Spiszu. Acta Archaeologica Carpathica 40, 63-78.
• Březinová G., Venclová N., Frána J., Fikrle M. 2013. Early blue glass bracelets in the Middle Danube region. Slovenská archeológia 61 (1), 107-142.
• Čambal R., Štrbík J. 2014. Keltské sklené náramky z povodí Malokarpatských potokov. Zborník Slovenského národného muzea 108, Archeológia 24, 103-126.
• Čižmářová H. 2012. Laténské nálezy z lokality Brno-Líšeň, poloha „Staré Zámky“. (W:) G. Březinová, V. Varsik (red.), Archeológia na Prahu Histórie. K životnému jubileu Karola Pietu. Nitra, 185-199.
• Dizdar M. 2006. Nalazi staklenih narukvica latenske kulture u Podravini/Glasarmringfunde der Latènekultur in der Podravina. Prilozi Instituta za Arheologiju u Zagrebu 23, 67-128.
• Dobrzańska H., Piekarczyk J. 2005. Celtic grey pottery from Poland: thrown or not thrown? (W:) H. Dobrzańska, V. Megaw, P. Poleska (red.), Celts on the margin. Studies in European Cultural Interaction 7th Century BC - 1 st Century AD. Dedicated to Zenon Woźniak. Kraków, 207-211.
• Dulęba P., Soida J. (2012) 2016. Pietrowice Wielkie, st. 11, woj. śląskie. Badania w roku 2012. Światowid 10 (51/B), 309-314.
• Dulęba P., Soida J. 2017. Badania wykopaliskowe na stanowisku 13 w Samborowicach, pow. raciborski, w latach 2013-2014. Śląskie Prace Prahistoryczne 8, 67-91.
• Frána J. 2005. Chemie a technologie laténského skla. (W:) Historie sklářské výroby v českých zemích I. Praha, 43-51.
• Girdwoyń A. 1986. Celtic glass bracelets from excavations in Poland. A technological study. Archaeologia Polona 25/26, 199-208.
• Gebhard R. 1989. Der Glasschmuck aus dem Oppidum von Manching (Die Ausgrabungen in Manching 11). Stuttgart.
• Gebhard R. 2010. Celtic Glass. (W:) B. Zorn, A. Hilgner (red.), Glass along the Silk Road from 200 BC to AD 1000. Mainz, 3-13.
• Gratuze B., Billaud Y. 2003. La circulation des perles en verre dans le Bassin Méditerranéen, de l’Âge du Bronze moyen jusqu’au Hallstatt. (W:) D. Foy, M.-D. Nenna (red.), Échanges et commerce du verre dans le monde antique. Actes du colloque de l’Association Française pour l’Archéologie du Verre Aix-en-Provence et Marseille 7-9 juin 2001. Monographies instrumentum 24. Montagnac, 11-15.
• Haevernick Th.E. 1960. Die Glasarmringe und Ringperlen der Mittel- und Spätlatènezeit auf dem europäischen Festland. Bonn.
• Henderson J. 1985. The raw materials of early glass production. Oxford Journal of Archaeology 4/3, 267-291.
• Henderson J. 1989. The scientific analysis of ancient glass and its archaeological interpretation. (W:) J. Henderson (red.), Scientific analysis in archaeology and its interpretation. Oxford, 30-62.
• Henderson J. 2000. The science and archaeology of materials. London-New York.
• Henderson J. 2013. Ancient glass: an interdisciplinary exploration. Cambridge.
• Huisman D.J., van der Laan J., Davies G.R., van Os B.J.H., Roymans N., Fermin B., Karwowski M. 2017. Purple haze: Combined geochemical and Pb-Sr isotope constraints on colourants in Celtic glass. Journal of Archaeological Science 81, 59-78.
• Kamyszek L., Kuc M., Masojć M., Pankiewicz A., Piekalski J., Żygadło L. 2015. Opracowanie wyników badań stanowiska Racibórz 426 (ZRD 19), gm. loco, woj. śląskie (AZP 102 – 40/131), archiwum IAE PAN Wrocław.
• Karwowski M. 1997. Keltische Glasfunde im polnischen Gebiet. Przegląd Archeologiczny 45, 33-71.
• Karwowski M. 2004. Latènezeitlicher Glasringschmuck aus Ostösterreich (Mitteilungen der Prähistorischen Kommission 55). Wien.
• Kondracki J. 2009. Geografia regionalna Polski. Warszawa.
• Kuc M. 2014. Charakterystyka środowiska naturalnego. (W:) P. Bobrowski, B. Gediga, D. Minta-Tworzowska, J. Piekalski (red.), Badania archeologiczne na terenie „Zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na rzece Odrze, województwo śląskie (polder)”, T. I, Poznań-Wrocław, 13-19.
• Olczak J. 2005. W sprawie wytwórczości szklarskiej w celtyckim oppidum w Starym Hradisku na Morawach. Folia Praehistorica Posnaniensia 13/14, 215-229.
• Poleska P. 2006. Celtycki mikroregion osadniczy w rejonie podkrakowskim. Kraków.
• Purowski T. 2012. Wyroby szklane w kulturze łużyckiej w międzyrzeczu Noteci i środkowej Odry. Studium archeologiczno-technologiczne. Warszawa.
• Purowski T., Dzierżanowski P., Bulska E., Wagner B., Nowak A. 2012. A study of glass beads from the Hallstatt C-D from Southwestern Poland: Implications for glass technology and provenance. Archaeometry 54, 144-166.
• Purowski T., Wagner B. 2015. Badania składu chemicznego szkieł odkrytych na osadzie kultury lateńskiej w Podłężu koło Krakowa. Przegląd Archeologiczny 63, 125-146.
• Sireix Ch. 2011. Lacoste (Gironde) et ses productions artisanales. Dossiers d’Archéologie 21, 64-67.
• Stolpiak B. 1988. Szkło w kulturze społeczeństw przeworskich Kujaw – aspekt technologiczny. (W:) Kontakty pradziejowych społeczeństw Kujaw z innymi ludami Europy. Inowrocław, 229-265.
• Venclová N. 1990. Prehistoric glass in Bohemia. Praha.
• Venclová N. 2016. Němčice and Staré Hradisko. Iron Age glass and glass-working in Central Europe. Praha.
• Venclová N., Hulínský V., Frána J., Fikrle M. 2009. Nĕmčice a zpracování skla v laténské Evropĕ. Archeologické Rozhledy 61, 383-426.
• Wagner H. 2006. Glasschmuck der Mittel- und Spätlatènezeit am Oberrhein und den angrenzenden Gebieten (Ausgrabungen und Forschungen 1). Remshalden.
• Wiktorowicz P. 2014. KEZA Bieńkowice 56 (AZP 103 – 40/138). Archiwum WKZ w Katowicach.
• Woźniak Z. 1970. Osadnictwo celtyckie w Polsce. Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Woźniak Z. 1992. Zur Chronologie der keltischen Siedlungsmaterialien aus Schlesien und Kleinpolen. (W:) K. Godłowski, R. Madyda-Legutko (red.), Probleme der relativen und absoluten Chronologie ab Laténezeit bis zum Frühmittelalter. Kraków, 9-17

Identifiers

ISSN

0079-7138

DOI

10.23858/PA66.2018.007