„Okręt ludzi szczęśliwych…” – czyli o pielgrzymowaniu i migracji w relacji podróżnej Hanny Mortkowicz

• Authors: Niesporek-Szamburska Bernadeta

Title variants

EN

“A ship of happy people…” – on pilgrimages and migrations in a travel report by Hanna Mortkowicz

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper presents Hanna Mortkowicz’s account of her trip to Palestine enti-tled W Palestynie. Obrazy i zagadnienia [In Palestine. Images and Issues] (1936) as a text read after many years, which can be inscribed, in dialogue with contemporary reportage (e.g. by Paweł Smoleński), in the intercultural dialogue currently in progress. The study shows how Mortkowicz opens the reader to the problem of migration. The writer does this by focusing her accounts on a group of Jews fleeing from Nazism – eternal wanderers, coming to Palestine in search of a new homeland. Text analysis shows how, thanks to Mortkowicz’s use of numer-ous narrative strategies and description techniques, such as: focalisation, per-sonal narrative, and accumulation of space or time, she introduced her readers to the experience of newly¬ arrived refugees, people who are on the border be-tween social existence and non¬ existence. In fact, a study of the text makes it possible to find that this forgotten title can provide reading matter to be used in the context of contemporary intercultural education.

Keywords

EN

migration; Jews; focalisation; intercultural dialogue; travel report; Hanna Mortkowicz

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Postscriptum Polonistyczne
• Year: 2019
• Issue: 2 (24)
• Pages: 85-105

Contributors

author

Niesporek-Szamburska Bernadeta

• Instytut Językoznawstwa, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice, Polska

References

• Bartmiński J., 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
• Budrewicz Z., 2013, Lekcje polskiego krajobrazu. Międzywojenna proza podróżnicza dla młodzieży, Kraków.
• Castles S., Miller M.J., 2011, Współczesne migracje międzynarodowe, Warszawa.
• Czermińska M., 2000, Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie, Kraków.
• Deleyto C., 1991, Focalisation in Film Narrative, „Atlantis”, vol.13, no. 1–2.
• Deszczyński P., 2008, Migracje zewnętrzne a bezpieczeństwo gospodarcze państw, w: Kacprzak
• L., Knopek J., red., Bezpieczeństwo państw a procesy migracyjne, Piła.
• Edmiston F.W., 1989, Focalisation and the First-Person Narrator. A Revision of the Theory, „Poetics Today”, vol. 10, no. 1–2.
• Garbuzik P., 2013, Wartość dialogu w edukacji międzykulturowej, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW”, nr 2.
• Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Sławińska A., Sławiński J., 1988, Słownik terminów literackich, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• Harari Y.N., 2018, Sapiens. Od zwierząt do bogów. Krótka historia ludzkości, przeł.
• Hunia J., Kraków.
• Harciarek M.Z., 2014, Wzrokowy układ poznawczy jako spektrometr. Część I, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, nr 20.
• Horolets A., 2012, Dyskursywne konstruowanie podmiotu wiedzącego w wybranych relacjach z podróży, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 3 (135).
• Inny słownik języka polskiego, (ISJP), 2000, t. 1., Bańko M., red., Warszawa.
• Kalin A., 2012–2013, Poprawność polityczna Murzynka Bambo i małpki Fiki¬ Miki (wariacje języka teorii w badaniach postkolonialnych – studium przypadków), „Literaturoznawstwo”, nr 6–7.
• Korczak J., 1999, Listy i rozmyślania palestyńskie, wybór, oprac. i wstęp Wojnowska B., Warszawa.
• Kozicka D., 2003, Dwudziestowieczne „podróże intelektualne”. (Między esejem a autobiografią), „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 2–3.
• Kubera J., 2014, Przygoda i wygnanie. Dwie perspektywy doświadczania migracji w mieście, jedno wyzwanie polityki miejskiej, „Człowiek i Społeczeństwo”, t. 37.
• Kuncewiczowa M., 1982, Miasto Heroda. Notatki palestyńskie (1938 r.), Warszawa.
• Łebkowska A., 2004, Pojęcie „focus” w narratologii – problemy i inspiracje, w: Bartmiński J., Niebrzegowska- Bartmińska S., Nycz R., red., Punkt widzenia w tekście i w dyskursie, Lublin.
• Markowski M.P., 2007, Postkolonializm, w: Burzyńska A., Markowski M.P., red. Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków.
• Michnik A., 1993, Wstęp, w: Kraj raj. Piszą reporterzy „Gazety”, wybór Szejnert M., Warszawa.
• Mortkowicz H., 1936, W Palestynie. Obrazy i zagadnienia, fot. E. Poznański, Warszawa.
• Podemski K., 2008, Doświadczanie obcości. Turystyka z humanistycznej perspektywy, w: Młynarczyk Z., Zajadacz A., red., Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki, Poznań.
• Pruszyński K., 1996, Palestyna po raz trzeci, Warszawa.
• Rembowska-Płuciennik M., 2012, Poetyka intersubiektywności. Kognitywistyczna teoria narracji a proza XX wieku, Toruń.
• Rembowska-Płuciennik M., 2010, Narracyjne modele intersubiektywności, „Teksty Drugie.
• Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 4 (124).
• Said E.W., 2009, Kultura i imperializm, przeł. Wyrwas-Wiśniewska M., Kraków.
• Sakson A., 2008, Migracje, „Przegląd Zachodni”, nr 2.
• Schütz A., 2008, O wielości światów, przekł. Jabłońska B., Kraków.
• Sielatycki M., 2004, Metody nauczania w edukacji międzykulturowej, w: Klimowicz A., red., Edukacja międzykulturowa. Poradnik nauczyciela, Warszawa.
• Smoleński P., 2014, Oczy zasypane piaskiem, Warszawa.
• Sroka Ł.T., 2011, Migracja Żydów polskich do Izraela. Aspekt antropologiczno-historyczny, w: Kargol A.M., Masiarz W., red., Nietypowe migracje Polaków w XIX–XXI wieku, Kraków.
• Sroka M., 2011, Emigracja Żydów polskich do Palestyny w świetle doktryny syjonistycznej, w: Kargol A.M., Masiarz W., red., Nietypowe migracje Polaków w XIX–XXI wieku, Kraków.
• Szczygielska I., 2013, Migracje zarobkowe kobiet i ich wpływ na funkcjonowanie rodzin, Warszawa.
• Timofiejew G., 1937, Najciekawsze podróże. Palestyna i Sowiety przyciągają uwagę pisarzy, „Rewia Ilustrowana Tygodniowa”. Dodatek do „Głosu Porannego” z dn. 25 kwietnia 1937 r.
• Wilkoń A., 2002, Spójność a struktura tekstu, Kraków.
• Witosz B., 2007, Gatunki podróżne w typologicznym ujęciu genologii lingwistycznej, w: Rott D., red., Wokół reportażu podróżnego, Katowice.
• Muniak R., Skrzeczkowski M., 2019, Definicje pojęć związanych z dialogiem,
• https://www.nck.pl/projekty-kulturalne/projekty/dialog/aktualnosci/definicje-pojec-zwiaza nych-z-dialogiem [dostęp: 31.03.2019].
• Smoleński P., 2019, Co by komu szkodziło, by psy na Zachodnim Brzegu były zdrowe? Rozmowa z B. Bartosikiem, „Więź”, nr 2 (676), 20 lutego 2019, http://wiez.com.pl/2019/02/20/pawel-smo lenski-co-by-komu-szkodzilo- by-psy-na- zachodnim-brzegu-byly-zdrowe/ [dostęp: 14.04. 2019].
• http://www.jhi.pl/psj/Erec_Israel [dostęp: 28.03.2019].