Odbiorca przewidywany w powieści Sny i kamienie Magdaleny Tulli w oryginale i przekładzie Jany Unuk na język słoweński

• Authors: Gruda Marlena

Title variants

SL

Predvideni bralec v romanu Sanje in kamni Magdalene Tulli, v izvirniku in prevodu Jane Unuk v slovenščino

EN

The designated reader in the romance novel Dreams and stones by Magdalena Tulli, in the original and the translation by Jana Unuk into Slovenian

• Languages of publication: PL

Abstracts

SL

Predvideni bralec izvirnika Sny i kamienie Magdalene Tulli in predvideni bralec prevoda Sanje in kamni v prevodu Jane Unuk sta dva ločena subjekta. Razlog za razliko med njima je drugačna konfiguracija odnosov med osebami izpovedi, intersemiotičnost in pragmatičnost prevoda ter drugačno funkcioniranje vsakega od teh besedil v drugi socialno‑kulturni resničnosti. Prevajalec, ki je najprej bralec izvirnika, potem pa avtor prevoda, izvaja dvojno aktualizacijo na podlagi lastnega vedenja, izkušenj in potencialnih bralčevih doživetij. Prevajalkin način branja in njena interpretacija, ki je osredotočena na zgodovinski kontekst, je opazna zlasti v leksikalni (prevod besednih zvez, frazemov in metafor) ter slovnični ravni, modalnih strukturah, v določanju kategorij, povezanih s časom, aksioloških kategorij „absolutnega” in metajeziku. Delo Sny i kamienie Magdalene Tulli je, zaradi mnogih kontekstov, strukturne sestavljenosti in večplastnosti izvor neenopomenskosti interpretacije in številnih morebitnih prevodoslovnih rešitev.

EN

The designated reader of the original Sny i kamienie by Magdalena Tulli and the designated reader of the translation Sanje in kamni by Jana Unuk are two separate subjects. The reason for the difference is the differing configuration of the relationships between the current narrator, intersemiotics and the pragmatism of the translation as well as the differing functions in each of these texts’ socially‑cultural reality. A translator, who is first a reader of the original, and then the author of the translation, exercises a double actualization on the basis of her/his own behavior, life experiences and potential experiences as a reader of the text. The translator’s way of reading and her interpretation, which is focused on the historical context, is especially noticeable in the lexical (the translation of collocations, idioms and metaphors) and grammatical level, modal structure, determination of categories of time, axiological categories of „the absolute” and metalinguistics. The work Dreams and Stones by Magdalena Tulli is, due to the plethora of philosophical and historical contexts, its structural composition and multifacetedness the cause of multiple meanings of interpretation and therefore, contains multiple possible translation solutions.

Keywords

PL

czytelnik; miasto; interpretacja; związek frazeologiczny; kontekst; perspektywa

SL

bralec; mesto; interpretacija; frazem; kontekst; perspektiva

EN

reader; city; interpretation; idiom; context; perspective

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2015
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 249-270

Dates

published

2015

Contributors

author

Gruda Marlena

• Uniwersytet Śląski

References

• Bachtin, Michaił. „Słowo w powieści.” Problemy literatury i estetyki. Tłum. Wincenty Grajewski. Warszawa: Czytelnik, 1982.
• Banasiak, Bogdan. „Ogród koczownika. Deleuze — rizomatyka i nomadologia.” Colloquia Communia 1—3 (1988).
• Bataille, Georges. „O Nietzschem.” Tłum. Tadeusz Komendant. Literatura na Świecie. 10 (1985).
• Bergson, Henri. Ewolucja twórcza. Tłum. Florian Znaniecki. Warszawa: Zielona Sowa, 1957.
• Bergson, Henri. Myśl i ruch. Dusza i ciało. Tłum. Paweł Beylin. Warszawa: PWN, 1963.
• Bürger, Peter. „Instytucja sztuki jako kategoria socjologii literatury.” Tłum. Krzysztof Jachimczak. Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4. Cz. 2. Opr. Henryk Markiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1992.
• Burzyńska, Anna, Markowski Michał Paweł. Teorie literatury XX wieku. Kraków: Znak, 2007.
• Chirpaz, Francois. Ciało. Tłum. Jacek Migasiński. Warszawa: Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 1998.
• Eco, Umberto. Dzieło otwarte. Forma i niedookreśloność w poetykach współczesnych. Tłum. Lesław Eustachiewicz et. al. Warszawa: W.A.B., 2008.
• Eco, Umberto. Lector in fabula. Tłum. Piotr Salwa. Warszawa: PIW, 1994.
• Escarpit, Robert. „Literatura a społeczeństwo.” W kręgu socjologii literatury. Antologia tekstów zagranicznych. Tłum. Janusz Lalewicz. Oprac. Andrzej Mencwel. Warszawa: PIW, 1980.
• Głowiński, Michał. Nowomowa i ciągi dalsze: szkice dawne i nowe. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009.
• Głowiński, Michał. Porządek, chaos, znaczenie. Szkice o powieści współczesnej. Warszawa: PIW, 1968.
• Grosman, Meta. Književnost v medkulturnem položaju. Ljubljana: Filozofska fakulteta Univerze v Ljubljani, 2004.
• Iser, Wolfgang. „Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej.” Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia. Wyb., oprac. Hubert Orłowski. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz, et.al. Warszawa: Czytelnik, 1986.
• Jauss, Hans Robert. Estetsko izkustvo in literarna hermenevtika. Ljubljana: LUD Literatura, 1998.
• Jauss, Hans Robert. Historia literatury jako prowokacja. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 1999.
• Lalewicz, Janusz. Socjologia komunikacji literackiej. Problemy rozpowszechniania i odbioru literatury. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
• Łebkowska, Anna. Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku. Kraków: Universitas, 2008.
• Noica, Constantin. Sześć chorób ducha współczesnego. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Oficyna Literacka, 1997.
• Tokarz, Bożena. „Między psychologicznym a aksjologicznym aspektem przekładu.” Socjologiczne aspekty przekładu. Red. Piotr Fast. Katowice—Warszawa: Śląsk, 2004.
• Tokarz, Bożena. „O empatiji v prevodu.” Literatura v večkulturnem položaju in ustvarjalno delo Jolke Milič. Ur. Barbara Pregelj. Nova Gorica: Univerza Nova Gorica, 2006.
• Tokarz, Bożena. „Tłumacz a norma językowa, forma genologiczna i wyznaczniki obyczajowości.” Obyczajowość a przekład. Red. Piotr Fast. Katowice: Śląsk, 1996.
• Tokarz, Bożena. Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
• Tokarz, Bożena. Wzorzec, podobieństwo, przypominanie. Katowice: Śląsk, 1998.
• Zawadzki, Andrzej. Literatura a myśl słaba. Kraków: Universitas, 2009.
• Žižek, Slavoj. „Refleksija in psihoanaliza.” Anthropos 5—6 (1978).

Identifiers

ISSN

1899-9417