Kontynuacja sporu o metodę w filozofii realistycznej i realizmie krytycznym

• Authors: Zarzecki Marcin
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Filozofia realistyczna kwestionując idealizm, racjonalizm, konstruktywizm lub solipsystyczny realizm, czyni fundamentalną kwestią autonomię świata względem jego społecznych konstruktów. Tym samym Margaret Archer interpretuje weberowską koncepcję wpływu historycznych systemów religijnych na ukonstytuowanie kapitalizmu jako przykład cyklu morfogenetycznego, konsekwentnie rugując indywidualizm metodologiczny i metodologiczny kolektywizm z nauk społecznych, i jednoznacznie odrzucając wtręty konstruktywistyczne Webera. Metateoria Margaret Archer wpisuje w istocie klasyczny spór wokół metod poznania w naukach społecznych (Methodenstreit) i w znacznym stopniu jest współczesną wariacją a właściwie rozwinięciem zasadniczego konfliktu w pojmowaniu relacyjności nauk społecznych (szerzej humanistycznych "nauk o duchu" - Geistwissenschaften) do nauk przyrodniczych (Naturwissenschaften). Nawiazując do dylematów swoich poprzedników, Margaret Archer uznaje elementy ich teorii prowadzące do ukonstytuowania opinii o nieredukowalności poznawanego świata, ale akceptuje neokantowską, fenomenologiczną, hermeneutyczną, etnometodologiczną i interpretatywną wątpliwość w zakresie obiektywności instrumentarium poznawczego umożliwiającego "uchwycenie" aspektów rzeczywistości. W podejściu morfogenetycznym Margaret Archer ujawnia się z kolei popperyzm podkreślający analityczną funkcję poziomu kulturowego w poznaniu przyczynowym. Archer przekształca koncepcję Poppera w duchu marksistowskiego funkcjonalizmu Dawida Lockwooda dążącego do integracji systemów społecznych z ideą konfliktu społecznego.

Keywords

PL

metodologia; morfogeneza; Margaret Archer; John Searle

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
• Year: 2015
• Issue: 10
• Pages: 89-99

Dates

published

2015

Contributors

author

Zarzecki Marcin

References

• Amsterdamski S. (1983), Między historią a metodą, Warszawa: PIW.
• Anderski S.L. (1992), Maxa Webera olśnienia i pomyłki, Warszawa: PWN.
• Archer M.S. (1979), Social Origins of Educational Systems, London: Sage.
• Archer M.S. (2007), Making our Way through the World: Human Reflexivity and Social Mobility. Cambridge: Cambridge University Press.
• Gadamer H.G. (1993), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, Kraków: Inter Esse.
• Garfinkel H. (2007), Studia z etnometodologii, Warszawa: PWN.
• Giddens A. (2009), Nowe zasady metody socjologicznej, Kraków: NOMOS.
• Goffman E. (1978), The Presentation of Self to Others, w: J.G. Manis, B. Meltzer (red.), Symbolic Interaction: A Reader in Social Psychology, Allyn and Bacon: Boston, London, Sydney, Toronto, s. 171-177.
• Gouldner A.W. (1984), Anty-Minotaur, czyli mit socjologii wolnej od wartości, w: E. Mokrzycki, (red.), Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, t. I, Warszawa: PIW, s. 13-43.
• Gurwitsch A. (1962), The Common-Sense World as Social Reality, w: "Social Research", no. 29, s. 50-53.
• Hałas E. (2001), Symbole w interakcji, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Hałas E. (2001), Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa: PWN.
• Hałas E. (2007), Symbole i społeczeństwo. Szkice z socjologii interpretacyjnej, Warszawa: Wydawnictwo UW.
• Handel W. (1979), Normative Expectations and the Emergence of Meaning as Solutions to Problems: Convergence of Structural and Interactions Views, "American Journal of Sociology", no. 8, s. 855-881.
• Hempel C.G. (2001), Filozofia nauk przyrodniczych, Warszawa: Aletheia.
• Hodges H.A. (1952), The Philosophy of Wilhelm Dilthey, London: Routledge and Kegan Paul Ltd.
• Hughes H.S. (1958), Consciousness and Society, New York: Vintage Books.
• Kemeny J.G. (1967), Nauka w oczach filozofa, Warszawa: PWN.
• Kmita J., Nowak L. (1968), Studia nad teoretycznymi podstawami humanistyki, Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Krasnodębski Z. (1999), M. Weber, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Krawczak E. (2003), Antropologia kulturowa, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kuderowicz Z. (1967), Dilthey, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Levitt C. (1972), The Sociology of Knowledge and its Influence on George Lukacs, Anthropology Department University Press: University of Waterloo.
• Marshall G. (red.), (2005), Słownik socjologii i nauk społecznych, Warszawa: PWN.
• Meltzer B.N., Petras J.W., Reynolds L.T. (1978), Varieties of Symbolic Interactionism, w: J.G. Manis, B. Meltzer (eds.), Symbolic Interaction: A Reader in Social Psychology, Allyn and Bacon: Boston, London, Sydney, Toronto, s. 41-57.
• Parsons T. (1949), The Structure of Social Action, New York: The Free Press at Glencoe.
• Sacks H., Schegloff E., Jefferson G. (1974), A Simplest Systematics for the Analysis of Tutn-Taking in Conversation, w: "Language", no. 50, s. 695-735.
• Schutz A. (1967), The Phenomenology of the Social World, Evanston: Northwestern University Press.
• Searle J. (1995), The Construction of Social Reality. New York: Free Press.
• Sojak R. (2004), Paradoks antropologiczny. Socjologia wiedzy jako prspektywa ogólnej teorii społeczeństwa, Wrocław: Wydawnictwo UWr.
• Szacki J. (2002), Historia mysli socjogicznej, Warszawa: PWN.
• Tskeris Ch., Lydaki A., (2011), The Micro-Macro Dilemma in Sociology: perplexities and perspectives, w: "SOCJOLOGIJA", vol. LIII, no. 1, s. 67-82.
• Turner J.H. (2004), Struktura teorii socjologicznej, Warszawa: PWN.
• Wilson T.P. (1970), Conceptions of Interaction and Forms of Sociological Explanation, w: "American Sociological Review", no. 4, s. 697-710.
• Wrong D. (1961), The Oversocialized Conception of Man in Modern Sociology, w: American Sociological Review", no. 2, s. 183-193.
• Zeuner L. (1999), Margaret Archer on Structural and Cultural Morphogenesis, "Acta Sociologica", vol. 42, s. 79-86.

Notes

PL

Artykuł 6. z numeru 10.

Identifiers

ISSN

2299-2367