Zagrożenie bezpieczeństwa militarnego Rzeczypospolitej Polskiej przez Związek Radziecki w okresie międzywojennym

• Authors: Włodarkiewicz Wojciech

Title variants

EN

The Soviet Union’s threat to the military security of the Republic of Poland in the interwar period

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article elucidates the endangerment to Poland's military security by the USSR in the interwar period of three sub-periods: 1921-1926, 1926-1935, and 1935-1939. The fragmentary sources of the undertaken research complexity are dispersed, secured in the Polish and foreign archives. In Poland, the reconnoiter of this topic began after the turn of 1989. Almost throughout the entire period under investigation, the Polish supreme State and military authorities assessed that the USSR (until December 30th, 1922, Russia) is the biggest threat to Poland's military security. In March 1939, they reconsidered this assessment focusing on Germany as the main threat to Poland's independence, mistakenly assuming that in the early period of the war, the USSR would remain neutral. The article analyzes, therefore, the Polish assessments of the USSR's sinister actions aimed at undermining the security of the Republic of Poland, and Polish counteractive decisions and safeguarding activities

Keywords

EN

threat; military security; the Republic of Poland; the Soviet Union; the interwar period

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
• Journal: Przegląd Wschodnioeuropejski
• Year: 2022
• Volume: 1
• Pages: 49–62

Dates

published

2022-06-30

Contributors

author

Włodarkiewicz Wojciech

• Military University of Technology

References

• AAN (1924), MSZ, 5230, Biuletyn Informacyjny [Wydziału Wschodniego MSZ], 1 IV 1924, nr 2. Google Scholar
• AWBH (1922), kol. ros., VIII.800.59.13, Biuletyn Informacyjny o Rosji i Ukrainie Sowieckiej Referatu Infor-macyjnego Wydziału Wschodniego MSZ, nr 7, Warszawa, 2 XII 1922. Google Scholar
• AWBH (1924), kol. ros., VIII.800.59.17, Komunikat Informacyjny z dn. 1 VI 1924, Oddział II SG, Warszawa, 20 VI 1924. Google Scholar
• CICHORACKI, P. (2012), Stołpce – Łowcza – Leśnia 1924. II Rzeczpospolita wobec najpoważniejszych incy-dentów zbrojnych w województwach północno-wschodnich. Łomianki. Google Scholar
• DESZCZYŃSKI, M. P. (2003), Ostatni egzamin. Wojsko Polskie wobec kryzysu czechosłowackiego 1938-1939. Warszawa. Google Scholar
• JABŁONOWSKI, M. (2002/2003), Formacja specjalna. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Warszawa. Google Scholar
• JĘDRZEJEWICZ, W. (1986), Józef Piłsudski 1867-1935. Londyn. Google Scholar
• KAMIŃSKI, M. K. | ZACHARIAS, M. J. (1998), Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939. War-szawa. Google Scholar
• KANIEWICZ, J. (2004), „Oni nas napadną”. (Na tle 70. rocznicy śmierci Marszałka Piłsudskiego). W: Mars. 18, 117-126. Google Scholar
• KORNAT, M. (2002), Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop – Mołotow. Warszawa. Google Scholar
• KORNAT, M. (2007), Polityka równowagi 1934-1939. Polska między Wschodem a Zachodem. Kraków. Google Scholar
• KOŚMIDER, T. (2001), Planowanie wojenne w Polsce w latach 1921-1926. Toruń. Google Scholar
• KOZŁOWSKI, E. (1974), Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa. Google Scholar
• KOZŁOWSKI, E. | STAWECKI, P. (1981), Protokoły z posiedzeń Ścisłej Rady Wojennej i Inspektorów Armii za lata 1926-1932. W: Studia i Materiały do Historii Wojskowości. XXIV, 271-341. Google Scholar
• MAGNUSKI, J. | KOŁOMIJEC, M. (1994), Czerwony Blitzkrieg. Wrzesień 1939. Sowieckie wojska pancerne w Polsce. Warszawa. Google Scholar
• MATERSKI, W. (1994), Tarcza Europy. Stosunki polsko-sowieckie 1918-1939. Warszawa. Google Scholar
• MATERSKI, W. (2005), Na widecie. Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918-1943. Warszawa. Google Scholar
• MATUSZAK, Z. (2019), Planowanie wojenne w Polsce na kierunku wschodnim w latach 1920-1939. Kierunki i stan badań. W: Franz, M. | Pilarczyk, Z. (red.), Wojna – wojsko – historia wojskowości. Poznań, 165-176. Google Scholar
• PADUSZEK, K. (2016), Zajrzeć do mózgu Lenina. Wywiad II Rzeczypospolitej a postrewolucyjna Rosja. Ło-mianki. Google Scholar
• PARUCH, W. (2007), Piłsudczykowska koncepcja polityki równowagi (1926-1939): przesłanki, założenia, składniki, ewolucja. W: Paruch, W. | Trembicka, K. (red.), Świat wokół Rzeczypospolitej. Problematyka zagraniczna w polskiej myśli politycznej w pierwszej połowie XX wieku. Lublin, 189-214. Google Scholar
• PEPŁOŃSKI, A. (1996), Wywiad polski na ZSRR 1921-1939. Warszawa. Google Scholar
• [PSZ] (1951), Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. 1, cz. 1. Londyn. Google Scholar
• RGWA (1927), 464-1-134, Gen. dyw. J. Romer, Studium operacyjne dla frontu wschodniego [dla] generalnego inspektora sił zbrojnych, 7 VII 1927. Warszawa. Google Scholar
• RGWA (1937), 464-1-1755, Manewry sowieckie w 1936 r., SG WP, O II, 20 V 1937. Warszawa. Google Scholar
• RGWA (1938), 464-2-151, Rosja – Wykład wygłoszony przez szefa Oddziału II SG WP na kursie wyższych dowódców w Rembertowie 1 XII 1937, SG WP, O II, 21 II 1938.Warszawa. Google Scholar
• RGWA (1939a), 464-1-3040, Manewry sowieckie 1937 r., SG WP, O II, 20 III 1939. Warszawa. Google Scholar
• RGWA (1939b), 464-1-3017, Rosja w 1938 r. Wykład wygłoszony przez szefa Oddziału II SG WP płk. dypl. T. Pełczyńskiego w dniu 29 XI 1938 r. w Rembertowie na kursie wyższych dowódców, 16 II 1939. Warszawa. Google Scholar
• RYŚ, R. (2015), Raport dowódcy Białoruskiego Okręgu Wojskowego w sprawie nowego planu wojny na Zacho-dzie. W: Białostockie Teki Historyczne. 13, 299-323. Google Scholar
• RZEPNIEWSKI, A. (1992), Wojsko Polskie wobec perspektywy zagrożenia wojennego (13 maja 1935 – 31 sierp-nia 1939). Warszawa. Google Scholar
• SERWATKA, T. (2003), Stosunek obozu piłsudczykowskiego do Rosji Sowieckiej (1921-1939). W: Przegląd Hu-manistyczny. 3, 13-25. Google Scholar
• STACHIEWICZ, W. (1998), Wierności dochować żołnierskiej. Przygotowania wojenne w Polsce 1935-1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza. Warszawa. Google Scholar
• STAWECKI, P. (1981), Polityka wojskowa Polski 1921-1926. Warszawa. Google Scholar
• STAWECKI, P. (red.) (1990), Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864-1939. Warszawa. Google Scholar
• ŚLESZYŃSKI, W. (2007), Bezpieczeństwo wewnętrzne w polityce państwa polskiego na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej. Warszawa. Google Scholar
• WIŚNIEWSKA, M. | WYSZCZELSKI, L. (2009), Bezpieczeństwo narodowe Polski w latach 1918-1939. Teoria i praktyka. Toruń. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2002a), Broń pancerna Armii Czerwonej w 1939 roku. Ocena Dowództwa Broni Pancer-nych Ministerstwa Spraw Wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2002b), Przed 17 września 1939 roku. Radzieckie zagrożenie Rzeczypospolitej w oce-nach polskich naczelnych władz wojskowych 1921-1939. Warszawa. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2006a), Możliwości wojenne Związku Sowieckiego i Niemiec w 1934 r. w ocenach szefa polskiego wywiadu wojskowego płk. dypl. inż. Jerzego Englischa. W: Mars. 21, 209-221. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2006b), Z genezy Korpusu Ochrony Pogranicza – napad na Stopłce w 1924 roku. W: Dmowski, R. | Gmitruk, J. | Korneć, G. | Włodarkiewicz W. (red.), Wojsko i kultura w dziejach Polski i Eu-ropy. Warszawa – Siedlce, 352-358. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2008), Zagrożenie bezpieczeństwa narodowego Polski w opinii marszałka Józefa Piłsud-skiego. W: Piwowarska K. | Skrabacz, A. (red.), Józef Piłsudski w drodze do niepodległości. Materiał po-konferencyjny. Warszawa, 72-91. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2013), Przed zagładą. Społeczeństwo Wołynia i Małopolski Wschodniej wobec państwa polskiego (1935-1939). Warszawa. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2016), Kierownictwo Oddziału II Sztabu Głównego (Naczelnego Wodza) i jego oceny zagrożeń zewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1938-1939. W: Skóra, W. | Skubisz, P. (red.), Studia nad wywiadem i kontrwywiadem Polski w XX wieku, t. 3. Szczecin, 289-307. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2019), Zagrożenie bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej ze strony Rosji Radzieckiej (ZSRR) w ocenach polskiego wywiadu wojskowego w latach 1920-1924. W: Ćwięk, H. | Siewier, M. (red. nauk.), Wywiad i kontrwywiad a bezpieczeństwo Polski odrodzonej po 1918 roku. Warszawa, 155-172. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (oprac.) (2001), Rozpoznanie zagrożenia Rzeczypospolitej ze strony ZSRR-relacja mjr. dypl. Rafała L. Protassowickiego. W: Przegląd Historyczno-Wojskowy. 2, 79-92. Google Scholar
• WŁODARKIEWICZ, W. (2005) (oprac.), Wrzesień 1939. Radzieckie zagrożenie Rzeczypospolitej w dokumentach, relacjach i wspomnieniach. Warszawa. Google Scholar
• WOŁOS, M. (2009), Szkice o polskiej polityce zagranicznej w międzywojennym dwudziestoleciu. W: Persak, K. | Machcewicz, P. (red.), Polski wiek XX. Dwudziestolecie. Warszawa, 231-233. Google Scholar
• WOŹNY, A. (2000), Niemieckie przygotowania do wojny z Polską w ocenach polskich naczelnych władz wojskowych w latach 1933-1939. Warszawa. Google Scholar
• ZACHARIAS, M. J. (2000), Przesłanki i motywacje polityki Józefa Becka w 1939 roku. W: Mazowieckie Studia Humanistyczne. 1/2, 69-81. Google Scholar
• ZGÓRNIAK, M. (1993), Polski wywiad wojskowy w 1939 roku, jego oceny sytuacji i wpływ na decyzje militarne i polityczne. W: Olejnik, K. (red.), Pax et bellum. Poznań, 323-332. Google Scholar

Identifiers

ISSN

2081–1128