Skutki niedoręczenia ogólnych warunków ubezpieczenia

• Authors: Marcin Krajewski

Title variants

EN

The effects of non-delivery of general terms and conditions of insurance

Abstracts

PL

W niniejszym opracowaniu zostały omówione dwa zagadnienia: skutki niespełnienia przesłanek inkorporacji ogólnych warunków ubezpieczenia w rozumieniu art. 384 k.c. oraz skutki niedoręczenia ubezpieczonemu w ubezpieczeniu na cudzy rachunek warunków umowy zgodnie z art. 19 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. W odniesieniu do pierwszej kwestii odrzucony został tradycyjny pogląd, zgodnie z którym niewłaściwie inkorporowany wzorzec umowy nie wiąże żadnej ze stron, a stosunek prawny jest regulowany z wyłączeniem wzorca. Na aprobatę nie zasługuje także stanowisko, zgodnie z którym niedoręczone ogólne warunki ubezpieczenia wiążą wyłącznie ubezpieczyciela. W konkluzji przyjęto, że wzorzec taki jest dotknięty bezskutecznością zawieszoną. Co do skutków niedoręczenia ubezpieczonemu warunków umowy w ubezpieczeniu na cudzy rachunek największe wątpliwości budzi definicja postanowień ograniczających lub wyłączających odpowiedzialność ubezpieczyciela. We wnioskach przyjęto, że są to jedynie te postanowienia, które wyłączają pewne ryzyka z zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela określonego w samej umowie. Słowa kluczowe: wzorzec umowy, ogólne warunki ubezpieczenia, bezskuteczność zawieszona, ubezpieczenie na cudzy rachunek.

PL

W niniejszym opracowaniu zostały omówione dwa zagadnienia: skutki niespełnienia przesłanek inkorporacji ogólnych warunków ubezpieczenia w rozumieniu art. 384 k.c. oraz skutki niedoręczenia ubezpieczonemu w ubezpieczeniu na cudzy rachunek warunków umowy zgodnie z art. 19 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. W odniesieniu do pierwszej kwestii odrzucony został tradycyjny pogląd, zgodnie z którym niewłaściwie inkorporowany wzorzec umowy nie wiąże żadnej ze stron, a stosunek prawny jest regulowany z wyłączeniem wzorca. Na aprobatę nie zasługuje także stanowisko, zgodnie z którym niedoręczone ogólne warunki ubezpieczenia wiążą wyłącznie ubezpieczyciela. W konkluzji przyjęto, że wzorzec taki jest dotknięty bezskutecznością zawieszoną. Co do skutków niedoręczenia ubezpieczonemu warunków umowy w ubezpieczeniu na cudzy rachunek największe wątpliwości budzi definicja postanowień ograniczających lub wyłączających odpowiedzialność ubezpieczyciela. We wnioskach przyjęto, że są to jedynie te postanowienia, które wyłączają pewne ryzyka z zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela określonego w samej umowie.

EN

This paper discusses two issues: the effects of a failure to meet requirements necessary for the incorporation of general terms and conditions of insurance in the meaning of Article 384 of the Polish Civil Code and the consequences of non-delivery of contractual provisions to a third party whose interest is the subject-matter of insurance in accordance with Article 19 of the Act on Insurance and Reinsurance Activity. With regard to the first issue, a traditional view – according to which improperly incorporated standard contractual terms and conditions do not bind any of the parties and the legal relation is governed excluding such terms and conditions – was rejected. It is equally impossible to accept that non-delivered general terms and conditions of insurance are binding solely on the insurer. In consequence, it was assumed that such terms and conditions are affected by pending ineffectiveness. With regard to the effects of non-delivery of contractual provisions to a third party whose interest is the subject-matter of insurance, the most serious doubts stem from the unclear meaning of clauses limiting or excluding the insurer’s liability. In conclusion, it was assumed that the named clauses are only those which exclude certain risks from the scope of the insurer’s liability as defined in the contract itself.

Keywords

PL

wzorzec umowy; ogólne warunki ubezpieczenia; bezskuteczność zawieszona; ubezpieczenie na cudzy rachunek

EN

standard form contracts; general terms and conditions of insurance; pending ineffectiveness; insurance on someone else’s account

• Publisher: Centrum Edukacji Ubezpieczeniowej sp. z o.o.
• Journal: Wiadomości Ubezpieczeniowe
• Year: 2016
• Issue: 3
• Pages: 13-25

Contributors

author

Marcin Krajewski

• Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, radca prawny, partner w kancelarii „Maciesowicz i Krajewski”

References

• Bednarek M., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, Łętowska E. [red.], CH Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2013.
• Fuhrer S., [w:] Kommentar zum schweizerischen Privatrecht. Bundesgesetz über den Versicherungsvertrag (VVG), Honsell H., Vogt N.P., Schnyder A.K. [red.], Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel–Genf–München 2001.
• Krajewski M., Nowe spojrzenie na niektóre sankcje w prawie umów konsumenckich, [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, Boratyńska M. [red.], Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Orlicki M., Kilka uwag o przepisach dotyczących ubezpieczeń na cudzy rachunek w nowej ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, „Prawo Asekuracyjne” 2016, nr 1.
• Orlicki M., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, Panowicz-Lipska J. [red.], CH Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2011.
• Pokrzywniak J., Ogólne warunki ubezpieczenia w świetle kodeksu cywilnego oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej – zagadnienia wybrane, „Prawo Asekuracyjne” 2016, nr 2.
• Radwański Z., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, CH Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2008.
• Skory M., Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Wolters Kluwer, Kraków 2005.
• Szpunar A., Oznaczenie uposażonego w ubezpieczeniu na życie, [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 4, Sangowski T. [red.], Oficyna Wydawnicza „Branta”, Bydgoszcz–Poznań 2002.
• Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem – w poszukiwaniu sankcji skutecznych i proporcjonalnych, LexisNexis, Warszawa 2013.
• Wandt M., [w:] Langheid T., Wandt M., Münchener Kommentar zum Versicherungsvertragsgesetz, t. 1, CH Beck, München 2010.
• Żuławska C., Trzaskowski R., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, t. III cz. 1, Gudowski J. [red.], LexisNexis, Warszawa 2013.