Specyfika rozumności dziecka jako elementu jego duchowej natury

• Authors: Marszałek Lidia

Title variants

EN

A specific character of child rationality in as an element of children’s spiritual nature

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Człowiek nie jest tylko biernym podmiotem, „odbijającym” w sobie poznawane przedmioty, ale posiada w stosunku do nich jakby „dystans”, czy inaczej mówiąc – posiada wobec przedmiotów poznania swoistą nadrzędność, niezależność, wyższość. Poznanie jest więc czymś więcej niż doznaniem, będąc reakcją samego żywego organizmu na dany bodziec. Aktywność małych dzieci porównuje się do działania naukowców, rozwiązujących problemy, stawiających hipotezy i planujących badania, zmierzające do ich zweryfikowania. Ze względu na specyficzny sposób myślenia na poziomie sensoryczno-motorycznym i konkretno-wyobrażeniowym nabytą wiedzę dziecko odnosi intuicyjnie do kwestii praktycznego rozwiązywania pojawiających się życiowych problemów, stąd też można przyjąć, że dziecięca wiedza nosi poniekąd charakter „życiowej mądrości” w jej pierwotnym, praktycznym ujęciu. Dzieci w tym okresie wydają się więc posiadać pewien zasób życiowej mądrości, nie „skażonej” procesem intelektualizowania i dostosowywania własnych doświadczeń do naukowych teorii na temat istoty i funkcjonowania świata. Można więc podejrzewać, że ich świadomość sięga do intuicyjnej strony umysłu, jedynie po części wykorzystując dostępną rozumową wiedzę. Artykuł stanowi próbę wskazania znaczenia specyficznej aktywności intuicyjno-intelektualnej dzieci dla rozwoju dojrzałego rozumienia siebie i otaczającego świata.

EN

Man is not only a passive subject “reflecting” the observed objects, but he also possesses a sense of “distance” towards those objects or, in other words, he assumes a superior and independent position with respect to them. Thus cognition, constituting a reaction of a living person to a specific stimulus, cannot be brought down merely to sensation. Activity of small children can be compared to the activity of scientists who solve problems, formulate hypotheses and plan research that could verify them. Due to their specific way of thinking, children intuitively implement the acquired knowledge in practical solution of life problems. We can, therefore, assume that children’s knowledge bears the character of “life wisdom” in its original and practical sense. Children seem to have some life wisdom which is not “contaminated” by intellectualizaton processes or by adjusting their own experiences to scientific theories on the world’s essence and functioning. For this reason, we can suppose that children’s awareness reaches to the intuitive part of their minds, only partly using the available rational knowledge. The article is an attempt at presenting the significance of children’s specific intuitive and intellectual activity for the development of mature understanding of themselves and the world around them.

Keywords

PL

dziecko; duchowość; rozumność; mądrość; intuicja

EN

child; spirituality; rationality; wisdom; ntuition

• Publisher: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
• Journal: Seminare. Poszukiwania naukowe
• Year: 2016
• Volume: 37
• Issue: 1
• Pages: 93-103

Dates

published

2016-03-31

Contributors

author

Marszałek Lidia

• Pedagogium, Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie

References

• Andrukowicz Wiesław. 2001. Edukacja integralna, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Didier Julia.1995. Słownik filozofii, tłum. K. Jarosz, Katowice: Wyd. Książnica.
• Dobrołowicz Wiesław. 1995. Psychodydaktyka kreatywności, Warszawa: Wyd. WSPS.
• Frattallone Romano. 1994. Persona, W Dizionario di Bioetica, Leone Salvino i Privitera Salvatore (red.), Bologna: Acireale.
• Gadacz Tadeusz 1995. O mądrości i głupocie, Kraków: Wyd. Znak.
• Hejnicka-Bezwińska Teresa, O zmianach w edukacji. Konteksty, zagrożenia i możliwości. 2000. Bydgoszcz: Wyd. Uczelniane AB.
• Kielar Maria, Dostrzeganie i wyjaśnianie transformacji przez dzieci w wieku przedszkolnym, W Indywidualne uwarunkowania poznawczej i społecznej aktywności dzieci i młodzieży, Kaiser Jan, Pilecka Anna (red.), Kraków: Wyd. Naukowe WSP.
• Kobiela Jarosław. 2009. Problemy wiedzy dziecka. Studium teoretyczne, W Wybrane zagadnienia edukacji człowieka w dzieciństwie, Waloszek Danuta (red.), Kraków: Centrum Edukacyjne Bliżej Przedszkola.
• Kolańczyk Alina.1991. Intuicyjność procesów przetwarzania informacji, Gdańsk: Wyd. UG.
• Kowalik-Olubińska Małgorzata. 2008. Mali naukowcy, czyli o wspieraniu aktywności badawczej dzieci w przedszkolu, W: Aktywność dzieci i młodzieży, Guz Sabina, Sokołowska-Dzioba Teresa, Pielecki Andrzej (red.), Warszawa: Wyd. WSP TWP.
• Maritain Jacques. 2005. Nauka i mądrość, tłum. Reutt Marta, Warszawa-Ząbki: Wyd. Fronda Apostolicum.
• Moor Roger. 2006. Socjologia edukacji, W Pedagogika, Śliwerski Bogusław (red.), Gdańsk: GWP.
• Piaget Jean. 2011. Jak sobie dziecko wyobraża świat, tłum. Gawlik Małgorzata, Warszawa,: Wyd. Naukowe PWN.
• Pietruska-Madej Elżbieta. 1997. Wiedza i człowiek. Szkice o filozofii Karla Poppera, Warszawa: UFiS UW.
• Romanowska-Łakomy Halina. 1996. Psychologia doświadczeń duchowych, Warszawa: Wyd. Psychologii i Kultury Eneteia.
• Sawicki Mieczysław. 1995. Dziecko jest osobą. Szkice z teorii kształcenia i wychowania, Warszawa: Wyd. Naukowe Semper.
• Schaffer Henry Robert. 2005. Psychologia dziecka, tłum. Wojciechowski Aleksander, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Słomka Walerian. 1974. Podmiotowy charakter osoby - godność człowieka, W Być człowiekiem, Balter Lucjan (red.), Poznań-Warszawa: Wyd. Pallottinum.
• Tomaszewski Tadeusz. 1984. Ślady i wzorce, Warszawa: WSiP 1984.

Identifiers

DOI

http://doi.org/10.21852/sem.2016.1.08