Samuela Duclosa krytyka filozofii korpuskularnej Roberta Boyle’a. Spór o koncepcję ‘chemii'

• Authors: Kucharski Dariusz

Title variants

EN

Samuel Duclos’s critique of Robert Boyle’s corpuscular philosophy: a controversy about the concept of chemistry

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W XVII wieku rozpoczął się proces przechodzenia od nauki uprawianej w aspekcie jakościowym do nauki uprawianej w aspekcie ilościowym. Był on złożony i pociągał za sobą dyskusje na wielu polach. Jedna z nich odnosiła się do natury rodzącej się nowoczesnej chemii. Główna linia sporu dotyczyła rodzaju zasad wyjaśniających (jakościowych czy ilościowych), do których należy się odwołać przy wyjaśnianiu wyników eksperymentów. Obecny artykuł opisuje szczegóły (pośredniej) dyskusji między R. Boyle’em, jednym z głównych zwolenników zasad korpuskularnych, ilościowych, i S. Duclosem, al-‘chemikiem’ i zwolennikiem teorii paracelsjańskich i zasad jakościowych. Co ciekawe, Duclos znał The Sceptical Chymist, główne dzieło Boyle’a, w którym zawarł on surową krytykę ‘chemii’ paracelsjańskiej, i podjął próbę wskazania słabych punktów stanowiska Boyle’owskiego. Duclos zanalizował eksperymenty, jakie Boyle opisał w "Certain Physiological Essays" i innych dziełach i wskazał na popełnione błędy – jego zdaniem Boyle nie zna dobrze praktyki laboratoryjnej; pomija źródła, z jakich korzysta opisując niektóre eksperymenty; przede wszystkim jednak nie potrafi przekonująco argumentować na rzecz tezy korpuskularnej. Zdaniem Duclosa, Boyle nie przestrzega procedur, które sam zaleca – posługuje się niejasnym językiem i arbitralnie odwołuje się do wyjaśnień korpuskularnych. Co więcej, Duclos argumentuje na rzecz paracelsjańskiej koncepcji ‘chemii’, przedstawiając jakościowe wyjaśnienia w eksperymentach, w których Boyle nie zdołał podać wyjaśnień ilościowych. Przedstawiona krytyka poglądów Boyle’a pokazuje jak złożony był proces wyłaniania się ilościowego podejścia do filozofii naturalnej, pokazuje również istotną rolę, jaką w badaniach naukowych odgrywa składnik teoretyczny.

EN

The seventeenth century witnessed the transition from the qualitative physics to quantitative. The very process was not easy and obvious, it consisted of discussions in many fields. One of them was the question about the nature of chemistry which was undergoing then some changes towards the form we know now. The main argument concerned the explanatory principles one should invoke to understand properly certain outcomes of chemical experiments. The present paper is a presentation of such an (indirect) argument between R. Boyle, a prominent proponent of corpuscular, quantitative principles and S. Duclos, an al-chymist and a proponent of paracelsian, qualitative ones. What is interesting Duclos knew The Sceptical Chymist, Boyle’s main work which contained a severe critique of paracelsian chymistry, and attempted to point out some weaknesses of Boyle’s own position. Duclos scrutinized Boyle’s experiments described in his Certain Physiological Essays and other works and argued for certain shortcomings of Boyle’s laboratory skills, his failure to indicate some literature sources and, first of all, insufficiency of Boyle’s arguments for the corpuscular thesis. According to Duclos, Boyle did not follow in laboratory certain procedures recommended by himself, using unclear notions and applying the corpuscular principles without proper justification. What is more, Duclos argued also in favor of paracelsian chymistry presenting some qualitative explanations in experiments in which Boyle failed to give quantitative ones. Knowing the further development of natural philosophy, it seems interesting to realize how complex it was. The present paper shows also how much irremovable from scientific research is the theoretical component.

Keywords

PL

Boyle Robert; Duclos Samuel; teoria materii; chemia; metoda eksperymentalna

EN

Boyle Robert; Duclos Samuel; theory of matter; chemistry; experimental method

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2016
• Volume: 52
• Issue: 2
• Pages: 95-110

Contributors

author

Kucharski Dariusz

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Filozofii Chrześcijańskiej, Instytut Filozofii, Wóycickiego 1/3, 01–938 Warszawa, Poland