Działania samorządów wobec migracji w kontekście zmian demograficznych. Przykład trzech polskich województw

• Authors: Lesińska Magdalena , Matuszczyk Kamil

Title variants

EN

The activity of regional authorities facing migration processes in the context of demographic changes: The case of three Polish voivodships

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Działania wobec migracji (wewnętrznych i zagranicznych) stają się obecnie jednym z kluczowych wyzwań dla władz samorządowych w Polsce, zwłaszcza w województwach doświadczających pogłębiających się procesów depopulacji i starzenia się ludności. Celem artykułu jest ukazanie roli i miejsca procesów migracyjnych w świadomości decydentów politycznych, w strategiach rozwoju demograficznego oraz w działaniach podejmowanych na poziomie regionalnym w reakcji na procesy demograficzne. Analizę oparto na przykładzie województw: łódzkiego, opolskiego i zachodniopomorskiego. Zaproponowano model analityczny zakładający stopniowy proces reakcji decydentów na zmiany demograficzne. Badania źródłowe oraz zrealizowane wywiady z osobami odpowiadającymi za regionalną politykę demograficzną potwierdziły świadomość zachodzących procesów ludnościowych i ich konsekwencji, jednocześnie jednak zauważalny jest brak działań stymulujących napływ cudzoziemców. Większe znaczenie mają inicjatywy, których celem jest powstrzymanie mieszkańców przed wyjazdem do innego regionu lub za granicę.

EN

Migration management is one of the key tasks faced by regional authorities in Poland, which experience deepening processes of shrinking and ageing of population. The aim of the article is to determine whether policy makers are aware of the role of migration processes and migration policy, to show their presence in demographic development strategies, and to describe the activities undertaken at the regional level in response to the ongoing demographic processes. The analysis is based on the example of the Łódzkie, Opolskie, and West Pomeranian voivodships. The article proposes an analytical model assuming a gradual process of decision-makers’ reaction to demographic changes. An analysis of documents and interviews with people responsible for regional demographic policy confirms they are aware of ongoing population processes and their consequences, at the same time, however, there is a lack of actions aimed at stimulating inflows of foreigners. The initiatives aimed at stopping the population from emigrating are more important.

Keywords

PL

migracje; starzenie się ludności; migracja kompensacyjna; regionalizacja procesów demograficznych; regionalna polityka demograficzna

EN

migration; population aging; substitute migration; regionalization of demographic processes; regional demographic policy

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2019
• Issue: 3(77)
• Pages: 64-82

Contributors

author

Lesińska Magdalena

• Uniwersytet Warszawski, Ośrodek Badań nad Migracjami

author

Matuszczyk Kamil

• Uniwersytet Warszawski, Ośrodek Badań nad Migracjami

References

• Bański J., 2002, „Typy ludnościowych obszarów problemowych. Założenia teoretyczne”, w: J. Bański, E. Rydz (red.), Społeczne problemy wsi, Studia Obszarów Wiejskich, t. II, Warszawa: Polskie Towarzystwo Geograficzne.
• Bernt M., Cocks M., Couch Ch., Grossmann K., Haase A., Rink D., 2012, „Shrink Smart. The Governance of Shrinkage within a European Context”, Research Brief No. 2, Policy Response, Governance and Future Directions, https://www.intern.ufz.de/data/ResearchBrief2_17486.pdf (dostęp: 3.01.2019).
• Bermingham J.R., 2001, „Immigration: not a solution to problems of population decline and aging”, Population and Environment, t. 22, nr 4, s. 355–364.
• Chmielewska I., Dobroczek G., Strzelecki P., 2018, Polacy pracujący za granicą w 2016 r. Raport z badania, Warszawa: Narodowy Bank Polski.
• Coleman D.A., 1992, „Does Europe need immigrants? Population and work force projection”, International Migration Review, t. 26, nr 98, s. 413–461.
• Cortese C., HaaseA., Grossmann K., Ticha I., 2014, „Governing social cohesion in shrinking cities: The case of Ostrava, Genoa and Leipzig”, European Planning Studies, t. 22, nr 10, s. 2050–2066.
• Dimitrow R., 2014, „Opolskie. Jednak tutaj nie zostaję. Co robią bohaterowie głośnej kampanii”, Nowa Trybuna Opolska, 12 grudnia, https://nto.pl/opolskie-jednak-tutajnie-zostaje-co-robia-bohaterowie-glosnej-kampanii/ar/4645249 (dostęp: 1.02.2019).
• Duszczyk M., Matuszczyk K., 2018, „The employment of foreigners in Poland and the labour market situation”, Central and Eastern European Migration Review, t. 7, nr 2, s. 53–68.
• Fihel A., 2016, „Demograficzne i społeczno-ekonomiczne skutki migracji zagranicznych”, w: B. Kłos, P. Russel (red.), Przemiany demograficzne w Polsce i ich społeczno-ekonomiczne konsekwencje, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Fihel A., Górny A., Kudła J., Walczyk K., 2017, „Pronatalistyczna funkcja wydatków na politykę fiskalną i migracyjną”, w: A. Fihel (red.), Starzenie się społeczeństwa a polityka fiskalna i migracyjna, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Gałązka A., Potrykowska A., 2017, „Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego na tle kraju”, w: J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (red.), Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
• Golinowska S., Kocot E., 2013, Spójność społeczna. Stan i perspektywy rozwoju społecznego kraju w przekrojach regionalnych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• GUS 2014, Prognoza ludności na lata 2014–2050, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2014-2050-opracowana--2014-r-,1,5.html (dostęp: 12.01.2019).
• Hospers G.-J., 2014, „Policy responses to urban shrinkage: From growth thinking to civic engagement, European Planning Studies, t. 22, nr 7, s. 1507–1523.
• Hospers G.-J., Neverda R., 2015, Managing Population Decline in Europe’s Urban and Rural Areas. Springer.
• Janicka A., 2018, „Skutki procesów migracyjnych”, w: M. Lesińska, M. Okólski (red.), 25 wykładów o migracjach, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Janicki W., 2015, Migracje kompensacyjne jako czynnik wzrostu obszarów peryferyjnych. Rola ukrytego kapitału ludzkiego, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie--Skłodowskiej.
• Jończy R., 2013, „Regionalne skutki odpływu ludności Polski w okresie transformacji (wnioski z badań własnych w regionie opolskim)”, w: M. Lesińska, M. Okólski (red.), Współczesne polskie migracje: strategie – skutki społeczne – reakcja państwa, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Korcelli P., 2006, „Replacement migration and the dilemmas of migration policy”, Studia Regionalne i Lokalne, t. 5, s. 99–111.
• Machaj I., 2017, „Kondycja rodziny a potencjał rozwojowy województwa zachodniopomorskiego”, w: J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (red.), Sytuacja demograficzna Pomorza Zachodniego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
• Majdzińska A., 2016, Regionalizacja demograficzna. Wybrane metody i ich aplikacje, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Majer R., 2018, Polityka samorządowa wobec starości. Strategie i podmioty, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• NAWA, 2018, Coraz więcej studentów zagranicznych w Polsce – najnowsze dane GUS, https://nawa.gov.pl/nawa/aktualnosci/514-coraz-wiecej-studentow-zagranicznych-wpolsce-najnowsze-dane-gus (dostęp: 12.05.2019).
• Okólski M. (red.), 2018, Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• ONZ, 2000, Replacement Migration: Is it A Solution to Declining and Ageing Populations?, United Nations Population Division.
• Plan przeciwdziałania depopulacji w województwie łódzkim. Rodzina. Dzieci. Praca,2013, https://rpo.lodzkie.pl/images/prawo-i-dokumenty/Plan-przeciwdziaania-depopulacji-w-wojewdztwie-dzkim.pdf (dostęp: 23.06.2019).
• Plöger J., Weck S., 2014, „Confronting out-migration and the skills gap in declining German cities”, European Planning Studies, t. 22, nr 2, s. 437–455.
• Poot J., 2007, „Demographic change and regional competitiveness: The effects of immigration and ageing”, Population Studies Centre Discussion Papers, No. 64.
• Potyra M., 2017, Prognoza ludności gmin na lata 2017–2030, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Potrykowska A., 2007, „Przestrzenne zróżnicowanie sytuacji demograficznej w Polsce. Tendencje i perspektywy”, Przegląd Geograficzny, t. 79, nr 3–4, s. 483–513.
• Program Specjalnej Strefy Demograficznej w województwie opolskim do 2020 roku.
• Opolskie dla rodziny, 2014, Opole: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego.
• Rees P., van der Gaag N., de Beer J., Heins F., 2012, „European regional populations: Current trends, future pathways, and policy options”, European Journal of Population, t. 28, nr 4, 385–416.
• Saczuk K., 2003, „Development and critique of the concept of replacement migration”, CEFMR Working Papers, nr 4.
• Schenkel W., 2015, „Regeneration strategies in shrinking urban neighbourhoods – dimensions of interventions in theory and practice”, European Planning Studies, t. 23, nr 1, s. 69–86.
• Solga B., 2013, Miejsce i znaczenie migracji zagranicznych w rozwoju regionalnym, Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski.
• Strohmeier K.P., Bader S., 2004, „Demographic decline, segregation and social urban renewal in old industrial metropolitan areas”, German Journal of Urban Studies, t. 43, nr 1, s. 51–69.
• Strzelecki Z., 2013, „Regionalne konsekwencje spadku liczby mieszkańców miast”, w: Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020), Warszawa: Kancelaria Senatu.
• Szczygielski K., 2015, „Opolska Specjalna Strefa Demograficzna – kaprys czy konieczność?”, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, t. 233, s. 57–72.
• Szukalski P., Przybylski M., 2015, „Stan zdrowia mieszkańców województwa łódzkiego”, w: P. Szukalski (red.), Procesy demograficzne w województwie łódzkim w XXI wieku, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Śleszyński P., 2013, „Prawidłowości zróżnicowań przestrzennych emigracji zagranicznej z Polski po 1989 r.”, Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, t. 3, nr 149, s. 37–62.
• Šimon M., Mikešová R. (red.), 2014, Population Development and Policy in Shrinking Regions: the Case of Central Europe, Prague: Academy of Sciences of the Czech Republic.
• Torres S., Karl U., 2016, „A migration lens on inquiries into ageing, old age and elderly care: carving a spece while assessin the state of affairs”, w: U. Karl, S. Torres (red.), Ageing in Contexts of Migration, New York: Routledge.
• UdSC, 2019, Mapy i dane statystyczne imigrantów i służb migracyjnych Polski, https://migracje.gov.pl/statystyki/zakres/polska/typ/dokumenty/widok/mapa/rok/2019/?x=0.7827&y=1.2731&level=1 (dostęp: 10.02.2019).
• Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, 2017, Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2030 – projekt, http://www.wzs.wzp.pl/sites/default/files/projekt_srwz_2030.pdf (dostęp: 6.01.2019).
• Węcławowicz G., 2018, Geografia społeczna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wojewódzki program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na lata 2014–2020, 2013, http://ois.wzp.pl/attachments/article/215/Projekt_programu_Region_dla_Rodziny.pdf (dostęp: 23.06.2019).