Antropologia kulturowa i metody etnograficzne w archiwistyce

• Authors: Agnieszka Rosa , Kamila Siuda

Title variants

EN

Cultural anthropology and ethnographic methods in archival science

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie możliwości prowadzenia w archiwistyce badań z wykorzystaniem metod etnograficznych, metod jakościowych pozwalających na poznanie zależności między człowiekiem a procesem, w który został wmontowany, z uwzględnieniem wszystkich relacji jakie zachodzą między członkami badanej grupy, ludźmi a systemem, dokumentem i informacją, w kontekście powstawania i zarządzania dokumentacją (w tym także archiwaliami). Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawione zostały wybrane badania z wykorzystaniem metod etnograficznych w archiwistyce, opublikowane na łamach literatury anglojęzycznej. W drugiej części zamieszone zostało podsumowanie i ocena dorobku polskiego piśmiennictwa archiwalnego zaliczanego do nurtu określanego jako podejście antropologiczne w archiwistyce (lub też antropologizowanie archiwistyki, lub archiwozofia), a także przedstawione nieliczne przykłady polskich badań z wykorzystaniem metod etnograficznych w archiwistyce.

EN

The aim of the article is to show possibilities of conducting research in archival science using ethnographic methods, quality methods that allow to recognise connections between humans and a process they got set into, using all relations between members of the group studied, people and the system, records and information, in the context of creating and managing records (including archival materials). The article consists of two parts. The first part presents chosen research using ethnographic methods in archival science, that were published in English literature. The second part is a summary and assessment of the Polish archival literary output, that is part of a trend called anthropological orientation in archival science (or archivosophy), and also presentation of few Polish studies using ethnographic methods in archival science.

Keywords

PL

antropologizowanie archiwistyki,; archiwozofia,; metody etnograficzne,; obserwacja uczestnicząca,; egodokumentalność

EN

anthropology in archival science;; archivosophy;; ethnographic methods;; participatory observation;; egodocument

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Archiwa – Kancelarie – Zbiory
• Year: 2018
• Issue: 9(11)
• Pages: 179-194

Contributors

author

Agnieszka Rosa

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

author

Kamila Siuda

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Bialiauski, Alieksandr, Sciepan Zaharkewich, Aleksander Prudnikow. „Heurystyczna rola archiwum w kręgu białoruskich historyków profesjonalistów”. W Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 4: Nowa archiwistyka – archiwa i archiwistyka w ponowoczesnym kontekście kulturowym, red. Waldemar Chorążyczewski, Wojciech Piasek, Agnieszka Rosa, 189–203. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.
• Bonnain-Dulon Roland. „De l’apprentissage des archives pour une ethnologue (1974–2003).” Ateliers du LESC 32 (2008). https://doi.org/10.4000/ateliers.2732.
• Borowska-Beszta, Beata. Etnografia dla terapeutów (pedagogów specjalnych) – szkice metodologiczne, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2005.
• Burszta, Wojciech J., Michał Januszkiewicz. „Słowo wstępne: kłopot zwany kulturoznawstwem.” W Kulturo-znawstwo: dyscyplina bez dyscypliny?, red. Wojciech J. Burszta, Michał Januszkiewicz, 7–21. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”, 2010.
• Chorążyczewski, Waldemar. „Archiwa i pamięć. Z dziejów polskich archiwów.” W Archiwa – Kancelarie – Zbiory, t. 1, red. Waldemar Chorążyczewski, Robert Degen, Krzysztof Syta, 13–27. Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2005.
• Chorążyczewski, Waldemar. „Archiwista – Teoretyk? Archiwozof? Archiwistyk?”. Problemy Archiwistyki 3 (2009): 11–16. https://archiwa.gov.pl/images/docs/problemy/WChorazyczewski_3.pdf.
• Chorążyczewski, Waldemar. „Metodologia archiwistyki: archiwistyka między nauką a refleksją.” W Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 1: Archiwistyka na uniwersytetach, archiwistyka w archiwach, red. Waldemar Chorążyczewski, Agnieszka Rosa, 191–202. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2009.
• Chorążyczewski, Waldemar. „O archiwistykę integralną.” Klio 3 (2003): 150–158.
• Chorążyczewski, Waldemar, Agnieszka Rosa. „Egodokumenty – egodokumentalność – analiza egodokumentalna – spuścizna egodokumentalna.” W Egodokumenty: tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, red. Waldemar Chorążyczewski, Arvydas Pacevicius, Stanisław Roszak, 11–22. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
• Chorążyczewski, Waldemar, Agnieszka Rosa. „Samoświadectwa pracowników polskiej kancelarii królewskiej czasów nowożytnych. Przypadek Jana Piotrowskiego.” W Polska kancelaria królewska między władzą a społeczeństwem, cz. 4, red. Waldemar Chorążyczewski, Wojciech Krawczuk, 87–106. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2011.
• Chorążyczewski, Waldemar. „Uwagi o przedmiocie i problematyce zantropologizowanej archiwistyki.” W Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 4: Nowa archiwistyka – archiwa i archiwistyka w ponowoczesnym kontekście kulturowym, red. Waldemar Chorążyczewski, Wojciech Piasek, Agnieszka Rosa, 25–35. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.
• Cooper, Danielle. „House proud: an ethnography of the BC Gay and Lesbian Archives.” Archival Science 16, nr 3 (2016): 261–288. https://doi.org/10.1007/s10502-015-9250-8.
• Gracy, Karen F. „Documenting Communities of Practice: Making the Case for Archival Ethnography.” Archival Science 4, nr 3–4 (2004): 335–365. https://doi.org/10.1007/s10502-005-2599-3.
• Kuper Adam. Kultura. Model antropologiczny. Przekł. Izabela Kołbon. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.
• Lennartsson, Rebecka. „Archival Ethnography, or: Reflections on a Lost Note.” H–Soz–Kult, 27.06.2012. https://www.hsozkult.de/debate/id/diskussionen-1813.
• Magier, Dariusz. „Czas archiwozofii.” W Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 2: Teoria archiwalna – wczoraj – dziś – jutro, red. Waldemar Chorążyczewski, Agnieszka Rosa, 9–20. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011.
• Piasek, Wojciech. „Nowa archiwistyka – w stronę kulturowej teorii archiwum i archiwaliów.” W Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 4: Nowa archiwistyka – archiwa i archiwistyka w ponowoczesnym kontekście kulturowym, red. Waldemar Chorążyczewski, Wojciech Piasek, Agnieszka Rosa, 11–24. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.
• Rosa, Agnieszka. „Archiwa między historią i pamięcią: antropologizowanie archiwistyki.” W Archiwa – Kancelarie – Zbiory, t. 2, red. Waldemar Chorążyczewski, Robert Degen, Krzysztof Syta, 99–121 . Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2008.
• Rosa, Agnieszka. „Elementy samoświadectwa personelu kancelaryjnego w dokumentach i księgach kancelarii koronnej W Polska kancelaria królewska między władzą a społeczeństwem, cz. 4, red. Waldemar Chorążyczewski, Wojciech Krawczuk, 73–85. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2011.
• Rosa, Agnieszka. „Indywidualność twórcy archiwaliów a struktura zasobu archiwalnego.” W Zasada strukturalna jako podstawa opisu archiwaliów w zintegrowanych systemach informacji archiwalnej, red. Rafał Leśkiewicz, Anna Żeglińska, 33–41. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 2015.
• Rosa, Agnieszka. „O pożytkach z refleksji antropologicznej w archiwistyce – funkcja edukacyjna archiwów.” W Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 1: Archiwistyka na uniwersytetach, archiwistyka w archiwach, red. Waldemar Chorążyczewski, Agnieszka Rosa, 203–211. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2009.
• Rosa, Agnieszka, Kamila Siuda. „Analiza egodokumentalna pamiętników archiwistów jako przyczynek do poznania mentalności określonej grupy zawodowej.” W Toruńskie konfrontacje archiwalne, t. 6: Pogranicza archiwistyki, red. Waldemar Chorążyczewski, Agnieszka Rosa. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019 [w druku].
• Roszak, Stanisław. Archiwa sarmackiej pamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silva rerum w kulturze Rzeczypospolitej XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2004.
• Shankar, Kalpana. „Recordkeeping in the Production of Scientific Knowledge: An Ethnographic Study.” Archival Science 4, nr 3–4 (2004): 367–382. https://doi.org/10.1007/s10502-005-2600-1.
• Siuda, Kamila. „Życiorysy jako egodokumenty.” W Egodokumenty: tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, red. Waldemar Chorążyczewski, Arvydas Pacevicius, Stanisław Roszak, 131–166. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
• Wiśniewska-Drewniak, Magdalena. „Archiwa społeczne w Polsce – wielokrotne studium przypadku.” Praca doktorska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2018.
• Wiśniewska-Drewniak, Magdalena, „Badanie zarządzania dokumentacją z użyciem metod empirycznych badań jakościowych.” W Zarządzanie dokumentacją: badania i dydaktyka, red. Robert Degen, Marlana Jabłońska, 77–94. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016.
• Youn Eunha (Anna). „Investigating Socio-cultural Aspects of the Implementation of an International Archival Descriptive Standard in Korea.” W Research in the Archival Multiverse, red. Anne J Gilliland, Sue McKemmish, Andrew J Lau, 789–810. Clayton: Monash University Publishing, 2017.

Identifiers

DOI

AKZ.2018.009