Kryzys kulturowy Unii Europejskiej czy wzrost bezpieczeństwa tożsamości kulturowej Europejczyków?

• Authors: Oleksiewicz Izabella

Title variants

EN

The European Union's cultural crisis or the increase in the security of Europeans' cultural identity?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W związku z brakiem barier powstrzymujących przenikanie kultur w Unii Europejskiej oraz poza nią, pojawia się pytanie o zdolność państw członkowskich (ale także grup społecznych, etnicznych i jednostek) do ochrony własnej tożsamości kulturowej. Otwarcie na świat z jednej strony zagraża bezpieczeństwu kulturowemu, a z drugiej sprzyja rozwojowi kultury przez internalizację obcych wartości niesprzecznych z własną tożsamością. Problem tworzenia mechanizmów zachowujących sui generis złoty środek (o ile jest to w ogóle możliwe) między bezpieczeństwem kulturowym a kryzysem staje się także ważny z punktu widzenia bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Celem badawczym niniejszego artykułu jest udzielnie odpowiedzi na pytanie zadane w tytule. Realizacja tego celu wymaga zaprezentowania uwarunkowań, które doprowadziły do kryzysu kulturowego w Europie, oraz jego analizy przyczynowoskutkowej. Pozwoli to na sformułowanie wniosków dotyczących polityki regionalnej prowadzonej przez Unię Europejską.

EN

In connection with the lack of barriers preventing the penetration of cultures in the European Union and beyond, the question arises about the ability of Member States (but also social and ethnic groups) to protect their own cultural identity. Openness to the world threatens cultural security on the one hand, and on the other hand promotes the development of culture by internalizing foreign values not contradictory to their own identity. The problem of creating mechanisms that preserve sui generis the golden mean (if at all possible) between cultural security and the crisis is also becoming important from the point of view of national and international security. The research goal of this article is to answer the question asked in the title. Achieving this goal requires presenting the conditions that led to the cultural crisis in Europe, and its cause-and-effect analysis. This will allow the formulation of conclusions regarding regional policy pursued by the European Union.

Keywords

PL

bezpieczeństwo kulturowe; kultura; kryzys kulturowy; Unia Europejska

EN

cultural security; culture; cultural crisis; European Union

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2020
• Volume: 33
• Pages: 155-172

Contributors

author

Oleksiewicz Izabella

• Politechnika Rzeszowska

References

• A Secure Europe in a Better World. European Security Strategy, 2003. General Secretariat of the Council, Bruksela.
• Biava, A., Drent, M., Graeme, P. Herd, 2011. Characterizing the EU’s strategic culture: an analytical framework, Journal of Common Market Studies, 49 (6), 1227-1248.
• Brunn, S.D., 2014. Language, identity and boundary disputes in the emerging virtual state: challenges from the Internet, Google and social media worlds, European Journal of Geopolitics, 2, pp. 24-43.
• Buchman, T., 2010. Burzliwy pokój. Historia Europy 19452000, Wyd. UJ, Kraków.
• Burrell, G., Morgan, G., 1979. Sociological Paradigms and Organisational Analysis: Elements of the Sociology of Corporate Life, Ashgate, London.
• Buzan, B., 2016. People, States and Fear: An Agenda For International Security Studies in the Post-Cold War Era, ECPR Press, London.
• Czaputowicz, J., 2013. Suwerenność, PISM, Warszawa.
• Dahl, R., 1991. Modern Political Analysis, Prentice Hall, Englewood Cliffs.
• Dawidczyk, A.,2001. Nowe wyzwania, zagrożenia i szanse dla bezpieczeństwa Polski u progu XXI wieku, AON, Warszawa.
• Decyzja o realizacji Europejskiego Celu Strategicznego – EHG, Posiedzenie Rady
• Europejskiej w Helsinkach (10–11 grudnia 1999 r.), [w:] Spotkania Rady Europejskiej 1993–2002. Wybór dokumentów, t. 1, Monitor Integracji Europejskiej 2002, nr 53.
• Domenach, J., 1992. Europa: wyzwanie dla kultury, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Dorocki, S., Brzegowy, P., 2015. Katolicy i muzułmanie francuscy wobec idei laicisme i laicité, Przegląd Geopolityczny, 14, s. 121-140.
• Dutka, J., 2016. Geopolityczna wieża Babel, Przegląd Geopolityczny, 17, s. 9-25.
• Dutka, J., 2017. Strategia demograficzna w historii myśli geopolitycznej, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 36-48.
• Eberhardt, P., 2017. Konsekwencje geopolityczne depopulacji trzech państw bałtyckich, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 49-69.
• Europejska Strategia Bezpieczeństwa. Bezpieczna Europa w lepszym świecie, Luksemburg 2009 (doi: 10.2860/16160).
• Fijałkowska, B., Żukowski, A., 2002. Unifikacja i zróżnicowanie się współczesnej Europy, Elipsa, Warszawa.
• Fiszer, J., 2013. System euroatlantycki i bezpieczeństwo międzynarodowe w multipolarnym świecie, Myśl Ekonomiczna i Polityczna 2(41), s. 130–156.
• Fogaš, A., Verba, V., 2016. Ongoing conflicts in the Middle East and their impact on Europe, European Journal of Geopolitics, 4, pp. 51-67.
• Fogaš, A., Verba, V., Wilczyński, P. L., 2016. Aktualne konflikty na Bliskim Wschodzie i ich wpływ na sytuację w Europie, Przegląd Geopolityczny, 17, s. 41-49.
• Fornet-Betancourt, R., 2002. An Alternative to Globalization: Theses for The Development of an Intercultural Philosophy, [w:] L.M. Alcoff, M. Sáenz (eds.), Latin American Perspectives on Globalization: Ethics, Politics and Alternative Visions, Rowman & Littlefield, Boston.
• Friedman, T.L., 2016. Thank You for Being Late: An Optimist's Guide to Thriving in the Age of Acceleration, Picador, New York.
• Fukuyama, F., 1992. The End of History and the Last Man, Free Press, New York.
• Heusgen, C., 2005. Is there such a thing as European Strategic Culture?, Oxford Journal on Good Governance, 1, s. 29–32.
• Huntington, S.P., 1994. The Clash of Civilizations; Foreign Affairs, (tłum. Wojna cywilizacji Res Publica Nova 2(65), s. 22–49).
• Huntington, S.P., 2018. Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Zysk i Ska, Warszawa.
• Jemioło, T., 2001. Bezpieczeństwo kulturowe w warunkach globalizacji i procesów społecznych, [w:] Kultura narodowa w kształtowaniu świadomości obronnej społeczeństwa i bezpieczeństwa państwa, Zeszyt Problemowy TWO, 3(25), s. 20-31.
• Hammer, R., Kellner, D. (Eds.), 2009. Media/cultural studies: Critical approaches. Peter Lang, New York.
• Karwińska, M., 2016. Zarządzanie bezpieczeństwem europejskim, Przegląd Geopolityczny, 17, s. 63-84.
• Kerlinger, F., 1970. Foundations of Behavioral Research, Holt, New York.
• Kitler, W., 2011. Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie. Uwarunkowania. System, AON, Warszawa.
• Kitler, W., 2010. Bezpieczeństwo narodowe. Podstawowe kategorie, dylematy pojęciowe i próba systematyzacji, Zeszyt Problemowy, 1(61).
• Kukliński, A., Pawłowski, K. (red.), 2010. The Atlantic Community. The Titanic of the XXI Century?, Wyższa Szkoła Biznesu  National Louis University, Nowy Sącz.
• Kuźniar, R., 2004. Europejska strategia bezpieczeństwa, Polska w Europie, 2(46), s. 9-28.
• Lach, Z., Dylematy rozwoju i bezpieczeństwa państw Europy Środkowo-Wschodniej, Przegląd Geopolityczny, 31, 2020, s. 127-154.
• Leszczyński, M., 2011. Bezpieczeństwo społeczne Polaków wobec wyzwań XXI w., Difin, Warszawa.
• Lijphart, A., 1991. Constitutional Choices for New Democracies, Journal of Democracy, 1, s. 7284.
• Loranty, K., 2004. Bezpieczeństwo społeczne Rzeczypospolitej Polskiej, AON, Warszawa.
• Lucas, E., 2008. Nowa zimna wojna. Jak Kreml zagraża Rosji i Zachodowi, Rebis, Poznań.
• Łakomy, M., 2017. Bezpieczeństwo demograficzne a potęga państw, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 124-141.
• Łakomy, M., 2017. Bezpieczeństwo demograficzne Europy w XXI wieku, Przegląd Geopolityczny, 21, s. 31-47.
• Madej, M., 2007. Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, PISM, Warszawa.
• Malinowski, K. (red.), 2003. Kultura bezpieczeństwa narodowego: koncepcja i możliwości zastosowania, [w:] Kultura bezpieczeństwa narodowego w Polsce i w Niemczech, Instytut Zachodni, Poznań.
• Mead, M., 2000. Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, PWN, Warszawa.
• Mead, M., Schwartz, T., 1965. Micro- and Macro-Cultural Models for Cultural Evolution, [w:] M. Mead, Continuities in Cultural Evolution, Routledge, New Haven and London.
• Merkel, W., 2004. Embedded and Defective Democracies, Democratization, 5, s. 33-58.
• Mrozek, J.J., 2013. Freedom of speech and religious freedom, European Journal of Geopolitics, 1, pp. 158-164.
• Misiuk, A., 2013. Rzecz o bezpieczeństwie – geneza, istota i rozwój, e-Politikon, 6.
• Noviello, M., 2016. Napływ ludności do Włoch ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnoletnich, Przegląd Geopolityczny, 17, s. 85-99.
• Oleksiewicz, I., 2018. Polityka antyterrorystyczna i uchodźcza jako wyzwanie Unii Europejskiej w XXI w., Rambler, Warszawa.
• Rogozińska, A., Rola NATO w kształtowaniu systemu bezpieczeństwa Europy Wschodniej, Przegląd Geopolityczny, 31, 2020, s. 113-126.
• Roszak, T., 1970. The Making of a Counter Culture, Univ. of California, Berkeley.
• Skrabacz, A., Sulowski, S. (red.), 2012. Bezpieczeństwo społeczne: pojęcia, uwarunkowania, wyzwania, Elipsa, Warszawa.
• Snyder, R. (2003). Hating America: Bin Laden as a civilizational revolutionary, Review of Politics, 4, s. 325-349
• Stańczyk, J., 2009. Konceptualizacja kategorii bezpieczeństwa w perspektywie wzrostu znaczenia tożsamości kulturowych, Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 34, s. 77-87.
• Sułek, M., 2017. Kasandryczne prognozy demograficzne – nauka, pseudonauka, czy ideologia?, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 9-21.
• Szara, K., Kisiel, M., 2016. Uwarunkowania bezpieczeństwa społeczno-ekonomicznego jako potrzeby społecznej, Przegląd Geopolityczny, 15, s. 63-82.
• Szul, R., 2017. „Szoki demograficzne” jako determinanta ewolucji sytuacji geopolitycznej – próba ujęcia teoretycznego, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 22-35.
• Trubalska, J., 2017. Wielowymiarowe zarządzanie granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 104-113.
• Wendt, J. A., 2019. Geopolityczne uwarunkowania przenikalności granic i dyfuzji idei w Europie Środkowej, Przegląd Geopolityczny, 28, s. 31-48.
• Wilczyński, P.L., 2017. Miejsca potencjalnych konfliktów etnicznych w Europie, Przegląd Geopolityczny, 20, s. 28-52.
• Wilczyński, P.L., 2017. Problematyka bezpieczeństwa we współczesnym dyskursie eksperckim w Polsce, Przegląd Geopolityczny, 21, s. 48-66.
• Wilczyński, P.L., 2018. International recognition as a tool of military conflicts solution, European Journal of Geopolitics, 6, pp. 66-87.
• Wilczyński, P.L., 2020. O duchu narodów – biblijne wskazania dotyczące budowy siły narodowej, Przegląd Geopolityczny, 31, s. 35-57.
• Wilczyński, W.J., 2015. Muzułmanie w Europie: aspekty geograficzne, polityczne i religijne, Przegląd Geopolityczny, 14, s. 107-120.
• Wilczyński, W.J., 2020. Naród i nacjonalizm we współczesnej wojnie kulturowej, Przegląd Geopolityczny, 31, s. 58-76.
• Ziaja, R. (red.), 2008. Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Zięba, R., 2008. Dziesięć lat po Saint-Malo: próba bilansu Europejskiej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, Rocznik Integracji Europejskiej, 2, s. 71-83.
• Zupančič, J., Wilczyński, P. L., 2017. Fala imigracji do Europy z perspektywy krajów tranzytowych, Przegląd Geopolityczny, 19, s. 70-83.