Samodoskonalenie xiu shen – naśladownictwo wzoru osobowego junzi w Analektach

• Authors: Katarzyna Pejda

Title variants

EN

Self-Cultivation Xiu Shen—Imitation of Personal Model Junzi in Analects

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje, wyrażone w tekście Analektów i przypisywane Konfucjuszowi poglądy dotyczące samorozwoju moralnego, który prowadził do osiągnięcia idealnego stanu moralnego junzi. Pierwsza część tekstu zawiera także analizę dwóch pojęć: de – cnoty oraz xiao – posłuszeństwa. Według autorki obydwa koncepty są punktem wyjścia rozwoju osoby moralnej opisanej w Analektach. De – cnota – to cecha wrodzona, którą otrzymuje człowiek od nieba (tian), podczas gdy xiao – posłuszeństwo wobec rodziców, starszych i przełożonych – to zachowanie wpojone podczas wczesnych etapów edukacji moralnej. W dalszej części omówione zostały trzy etapy samodoskonalenia, które polega w dużej mierze na przyswajaniu i postępowaniu zgodnie z normami obyczajowymi li. Pierwszy etap polega na postępowaniu zgodnie z normami li, bez żadnych możliwości odstępstw od nich. Kolejny etap dopuszcza drobne odstępstwa od postępowania zgodnego z normami li, etap końcowy zaś to osiągniecie statusu junzi – ideału moralnego, dla którego normy li nie stanowią już ograniczenia, ponieważ stają się częścią naturalnego postępowania.

EN

The following paper presents Confucius’ view on self-cultivation. The paper also contains analysis of two concepts: de – virtue and xiao – filial piety. The author argues that those two concepts are basis for moral development as described in Analects. De is inborn, given by tian (heaven) whilst xiao, obedience towards parents and relatives, is aquired by proper education. Furher, the paper outlines three stages of self-cultivation which, in Analects, is learing how to behave morally and according to norms li . First stage of cultivation means that one follows li without any alteration, second stage – one can apply them knownig that some changes can be made. The third stage – junzi stage means that norms li no longer limit a moral person. Junzi follows them because it is his ren nature.

Keywords

PL

Konfucjusz; Analekta; samodoskonalenie; xiao – miłość synowska; de – cnota; norma li; etykieta; rytuał

EN

Confucius; Analects; self-cultivation; xiao – filial piety; de – virtue; norm li; etiquette; ritual

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2016
• Volume: 64
• Issue: 9: Sinologia
• Pages: 91-118

Contributors

author

Katarzyna Pejda

• Katedra Sinologii na Wydziale Nauk Humanistycznycj Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

References

• Bandura, Albert. Social Learning through Imitation, Nebrasca Symposium on motivation, 1962. W: Maria Ossowska, Ethos rycerski jego odmiany, wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
• Creel, H[errlee] G[lessner]. Confucius and the Chinese Way. New York: Harper & Bros, 1960.
• Durkheim, Emile. Zasady metody socjologicznej, tłum. Jerzy Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
• Fingarette, Herbert. Confucius—The Secular as Sacred. Illinois: Waveland Press Inc, 1972.
• Hall, David L., Ames Roger T. Thinking through Confucius. New York: SUNY Series Press, 1987.
• Kowalski, Mirosław, i Daniel Falcman. Świadomość aksjologiczna i podmiotowość etyczna. Analizy i impresje. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
• Lai, Karyn L. „Confucian Moral Cultivation. Some Parallels with Musical Training”. W: The Moral Circle and Self: Chinese and Western Approaches, red. Kim Chong Chong, Sor-hun Tan, C.L. Ten. Open Court: Carus Publishing, 2003.
• Lau, D.C., Confucius. The Analects. London: Penguin Books, 1979.
• Munro, Donald J. The Concept of Man in Early China. Ann Arbor: University of Michigan Press, Center for Chinese Studies, 1991.
• Systemy myślenia ludow Wschodu Indie Chiny Tybet Japonia, red. Hajime Nakamura, Philip P. Wiener, tłum Maciej Kanert, Wisława Szkudlarczyk-Brikic, Kraków: WUJ, 2005.
• Pawłowski, Józef. ‘Państwo’ we wczesnej filozofii konfucjańskiej. Warszawa: WUW, 2011.
• Schwartz Bebjamin. Starożytna myśl chińska, tłum. Magdalena Komorowska, Kraków: WUJ, 2009.
• Szacka, Barbara. Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2003.
• Środa, Magdalena. Etyka dla myślących. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2010.
• Tu Wei-ming. „Li as process of humanization”. Philosophy East and West, 22, 2, On Dharma and Li, (Apr., 1972): 187-201.
• Confucius and the Analects. New Esseys, red. Bryan W. Van Norden, New York: Oxford University Press, 2002.
• Wilson, Stephen A., „Conformity, Individuality and the Nature of the Virtue: A Classical Confucian Contemporary Ethical Reflection”, Journal of Religious Ethics 23 (2) (1995): 263-289.
• Zhuzi jicheng. T. I: Yuannjizhe: Guoxue zhenglishe Zhonghua shuju chuban. Shanghai, 1959.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2016.64.9-5