Z rozważań nad dobrem gminy

• Authors: Duniewska Zofia

Title variants

EN

Reflecting upon the good of the commune

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł obejmuje rozważania poświęcone dobru gminy – objaśnienie treści kryjących się w tym pojęciu, powiązań zachodzących pomiędzy tym dobrem i innymi dobrami, czynników wpływających na jego kształt i urzeczywistnianie. Gminę można postrzegać jako swoistą małą ojczyznę, wypełniającą przestrzeń pomiędzy wspólnotą rodzinną i ogólnopaństwową. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Ma ona służyć dobru gminy, w tym zwłaszcza członkom jej społeczności. Dobro gminy jest naczelną wartością leżącą u podstaw funkcjonowania wspólnoty lokalnej, jej dobrobytu, ładu i wiążącego ją porządku. Stanowiąc wartość samą w sobie, dobro gminy ma umacniać inne wartości. Katalog tego, co składa się na złożone i niedookreślone prawnie dobro gminy jest rozległy i otwarty. Dobro to ma charakter względny. Można je ukazywać z wielu punktów widzenia i w odmiennych kontekstach. Jego relacje z innymi dobrami przyjmują różną postać. O tym, co uznane zostanie za takie dobro gminy, decyduje wiele czynników odmiennej natury. Tkwią one już w samej wspólnocie, ale też są niezależne od niej. Wyznaczenie i urzeczywistnienie dobra gminy musi opierać się na konsensusie osiągniętym w wyniku dyskusji społecznej. Działania dla dobra gminy są ściśle skorelowane z istotą i rolą podstawowej jednostki samorządu terytorialnego. Dobro wspólnoty gminnej, przy poszanowaniu w szczególności zasad humanizmu, legalności, równości, sprawiedliwości społecznej, demokratyzmu, solidaryzmu i pomocniczości, jest pierwszoplanową racją istnienia gminy i powierzania funkcji publicznych osobom działającym dla jej pożytku.

EN

The article includes considerations devoted to the good of the municipality: the contents that lie behind this concept, the connections between this good and other ones and the factors influencing its conformation. The municipality may be perceived as a small version of the homeland that fills the space between the family and the state-level community. Its residents create a self-government community by virtue of law. It serves the good of the commune, especially – its members. The good of the municipality is a primary value, underlying the existence of the local community, its prosperity, law and order. As a value itself, the good of a municipality should entrench other merits. The list of factors, building that complex and underdetermined term, is non-exhaustive and extensive. This good has also a relative nature. It may be featured from different points of view and in distinct contexts. Its relations to other goods may take different forms. There are various factors, deciding what constitutes such good. They are rooted in the very center of the community, as well as outside of it as the independent ones. Delineating and realization of the good of the municipality has to be based on the consensus reached through the discussion and the social compromise. The actions undertaken for the benefit of the municipality are closely correlated with the nature and the role of the primary territorial self-government unit. The good of the municipality – having regard to the respect for, in particular, the principles of humanism, legitimacy, equality, social justice, democratism, solidarity and subsidiarity – is a primary rationale for its existence and for entrusting public functions to the individuals acting for its benefit.

Keywords

PL

wspólnota samorządowa; dobro wspólne; interes publiczny

EN

self-government community; common good; public interest

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Year: 2016
• Volume: XCVIII
• Pages: 31-47

Dates

published

2016

Contributors

author

Duniewska Zofia

• Katedra Prawa Administracyjnego i Nauki Administracji, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki

References

• Akty prawne:
• Europejska Karta Samorządu Lokalnego z dnia 15 października 1985 r. (Dz.U. z 1994 r. nr 124, poz. 607 ze sprost.).
• Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze sprost. i zm.).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2015, poz. 1515 ze zm., t.j.).
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2015 r., poz. 1774 ze zm., t.j.).
• Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. nr 96, poz. 603 ze zm.).
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2014 r., poz. 1202 ze zm., t.j.).
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112 ze zm.).
• Opracowania:
• Błaś Adam, Prywatyzacja zadań samorządu terytorialnego, w: idem (red), Studia nad samorządem terytorialnym, Kolonia Limited, Wrocław 2002, s. 352–381.
• Boć Jan, Pięć podstawowych problemów samorządu terytorialnego, w: Adam Błaś (red.), Studia nad samorządem terytorialnym, Kolonia Limited, Wrocław 2002, s. 34–46.
• Boć Jan, Z refleksji nad dobrem wspólnym, w: Jan Boć, Andrzej Chajbowicz (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego, Kolonia Limited, Wrocław 2009, s. 151–154.
• Bojanowski Eugeniusz, O zadaniach jednostek samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej, Gdańskie Studia Prawnicze 2002/VIII, s. 31–37.
• Brzeski Marcin, glosa do wyroku NSA z dnia 17 maja 2006 r., II OSK 287/06, Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd orzecznictwa 2007/6, s. 61–68.
• Chmielnicki Paweł, komentarz do art. 23, w: idem (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2010, s. 310–312.
• Dębowska-Romanowska Teresa, Prawo finansowe część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Dolnicki Bogdan, komentarz do art. 1, w: Bogdan Dolnicki (red.),Ustawa o samorządzie gminnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, publikacja LEX.
• Dolnicki Bogdan, Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Duniewska Zofia (red.), Dobra chronione w prawie administracyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
• Duniewska Zofia, Stahl Małgorzata (red.), Odpowiedzialność administracji i w administracji, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Fleszer Dorota, Mienie komunalne, Casus 2015/78, s. 16–22.
• Jaroszyński Krzysztof, komentarz do art. 23, w: Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniem do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 241–246.
• Jaworska-Dębska Barbara (red.), Dobre prawo, sprawne rządzenie, Wydział Prawa i Administracji UŁ, Łódź 2015.
• Kisiel Wiesław, komentarz do art. 1, w: Paweł Chmielnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2014, s. 33–56.
• Kisielewicz Andrzej, komentarz do art. 383 i 384, w: Kazimierz Wojciech Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jan Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Kodeks wyborczy. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, s. 744–768.
• Kisielewicz Andrzej, komentarz do art. 492 i 493, w: Kazimierz Wojciech Czaplicki, Bogusław Dauter, Stefan Jan Jaworski, Andrzej Kisielewicz, Ferdynand Rymarz, Kodeks wyborczy. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2014, s. 943–958.
• Koroblowski Mariusz, Zadania publiczne, potrzeby publiczne i zbiorowe potrzeby wspólnoty. Głos w dyskusji na tle art. 163 Konstytucji oraz art. 6 i 7 ustawy o samorządzie gminnym, w: Lidia Zacharko, Andrzej Matan, Dawid Gregorczyk (red.), Administracja publiczna – aktualne wyzwania, AM Poligrafia, Katowice 2015, s. 291–299.
• Maroń Grzegorz, Instytucja ślubowania radnego jednostki samorządu terytorialnego w polskim porządku prawnym, Przegląd Prawa Publicznego 2014/11, s. 64–80.
• Niewiadomski Zygmunt, komentarz do art. 1, w: Roman Hauser, Zygmunt Niewiadomski (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniem do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 4–10.
• Ofiarska Małgorzata (red.), Europejska Karta Samorządu Terytorialnego a prawo samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Wydział Prawa i Administracji, Szczecin 2015.
• Olejniczak-Szałowska Ewa, Geneza, pojęcie i cechy samorządu terytorialnego, w: Małgorzata Stahl (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 358–368.
• Skrzydło-Niżnik Iwona, Model ustroju samorządu terytorialnego w Polsce na tle zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
• Sowiński Roman, Interes publiczny – dobro wspólne. Wartości uniwersalne jako kategorie kształtujące pojęcie administracji, w: Zygmunt Niewiadomski, Zbigniew Cieślak (red.), Prawo do dobrej administracji, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2003, s. 564–583.
• Stahl Małgorzata, Dobro wspólne w prawie administracyjnym, w: Jan Boć, Andrzej Chajbowicz (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego, Kolonia Limited, Wrocław 2009, s. 47–60.
• Szewc Andrzej, komentarz do art. 23 ustawy, w: Andrzej Szewc, Gabiela Jyż, Zbigniew Pławecki, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012, publikacja LEX.
• Wilczyński Przemysław, Dobro wspólnoty, w: Małgorzata Stahl, Barbara Jaworska-Dębska (red.), Encyklopedia samorządu terytorialnego dla każdego. Cz. 1 Ustrój, Difin, Warszawa, s. 35–36.
• Wyrzykowski Mirosław, Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1986.
• Zdyb Marian, Interes jednostki a interes publiczny (społeczny). Konflikt interesów, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska 1993/31/XL, s. 299–307.
• Orzecznictwo:
• Wyrok TK z dnia 31 marca 1998 r., K. 24/97, OTK ZU/2/1998/13.
• Wyrok TK z dnia 12 kwietnia 2000 r., K 8/98, OTK 2000/3/87.
• Wyroki TK z dnia 20 lipca 2004 r., SK 11/02, OTK-A 2004/7/66.
• Wyrok TK z dnia 19 października 2004 r., K 1/04, OTK-A 2004/9/03.
• Wyrok TK z dnia 12 marca 2007 r., K 54/05, OTK-A 2007/3/25.
• Wyrok TK z dnia 29 października 2009 r., K 32/08, OTK-A 2009/9/139.
• Wyrok TS z dnia 26 października 2006 r. w sprawie C–65/05 Komisja Wspólnot Europejskich vs. Republika Grecka, LEX nr 224015.
• Wyrok NSA z dnia 17 maja 2006 r., II OSK 287/06, http://orzeczenia.nsa.gov.pl; stan na 1.06.2016 r.
• Wyrok NSA z dnia 26 marca 2013 r., I OSK 2058/12, LEX nr 1331532.
• Wyrok NSA z dnia 10 kwietnia 2014 r., I OSK 24/13, LEX nr 1484842.
• Wyrok NSA z dnia 1 lipca 2014 r., II OSK 1469/14, LEX nr 1519270
• Wyrok WSA z dnia 25 października 2013 r., II SA/Wa 831/13, Lex nr 1644058.
• Wyrok WSA z dnia 22 lipca 2014 r., III SA/Łd 350/14, LEX nr 1589048.

Identifiers

ISSN

0081-6841