Nałożenie rąk w sakramencie święceń od X wieku do Vaticanum II

• Authors: Karol Litawa

Title variants

EN

The Imposition of Hands in the Sacrament of Order from the 10th Century to the Vaticanum II

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Z rytualnego i teologicznego punktu widzenia fundamentalny w sakramencie święceń gest nałożenia rąk ma bogatą i interesującą historię. Sobór Watykański II do teologicznej myśli starożytności chrześcijańskiej, traktując impositio manuum jako istotny gest wspomnianego sakramentu. Wraz z modlitwą konsekracyjną gest ten stanowi „formę” i „materię” sakramentu. W epoce feudalno-średniowiecznej, szczególnie od X wieku, rytuał był zaniedbywany i pozostawiany w cieniu w rytuale święceń. Pierwsze miejsce zajęła traditio instrumentorum, co trwało do XX wieku. Poza tymi historycznymi zmianami gest nałożenia rąk był zawsze obecny w sakramencie święceń i z tego powodu stanowi stabilny znak obecności Ducha Świętego.

EN

From a ritual and theological point of view, the imposition (laying on) of hands, the fundamental and essential gesture in the Sacrament of Order, has a rich and interesting history. The Second Vatican Council returned to the theological thought of Christian antiquity, treating the impositio manuum as the substantial gesture of the aforementioned sacrament. Together with the consecratory prayer this gesture constitutes the “form” and the “matter” of the sacrament. In the feudal-medieval era, especially from the 10th century, the ritual is neglected and placed in the shadow of the ordination rite. The first place took traditio instrumentorum, which lasted until the 20th century. Beyond these historical changes, the gesture of the imposition (laying on) of hands was always present within the rite of the priestly order, and for this reason, in the ordinate it is always stable sign of the presence of the Holy Spirit.

Keywords

PL

nałożenie rąk (impositio manuum); modlitwa konsekracyjna; sakrament święceń; Pontyfikał

EN

imposition (laying on) of hands (impositio manuum); consecration prayer; sacrament of Holy Orders; Pontifical

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 8: Liturgika
• Pages: 49-64

Contributors

author

Karol Litawa

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego

References

• Brunon Jean-Baptiste, Włożenie rąk, w: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Léon-Dufour, Poznań–Warszawa: Pallottinum 1973, s. 1052-1053.
• Cavalli Giampaolo, L’imposizione delle mani nella tradizione della chiesa latina. Un rito che qualifica il Sacramento, Roma: Edizioni Antonianum 1999.
• Chodor Marek, Teologia i symbolika gestów w odnowionych obrzędach święceń prezbiteratu, „Studia Elbląskie” 18 (2017), s. 377-394.
• Cieślik Paweł, Kształtowanie się obrzędów święceń prezbiterów, „Roczniki Teologiczne” 61 (2014), nr 8 s. 155-174.
• Głowa Władysław, Znaki i symbole w liturgii, Przemyśl: Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej 1995.
• Goyret Philip, Powołani, konsekrowani, posłani. Sakrament kapłaństwa, przeł. Bogusław Widła, Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów PROMIC 2004.
• Greshake Gisbert: Być kapłanem dzisiaj, przeł. Wiesław Szymona, Poznań: W drodze 2010.
• Hoła Kazimierz, Sakramenty w aspektach dziejozbawczych. Zarys sakramentologii katolickiej, t. 2: Kapłaństwo, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne 1986.
• Jan Chryzostom, In Acta Apostolorum. Homilia, 14.3, w: Jacques Paul Migne, Patrologiae cursus completus. Series Graeca, t. 60, Paris 1862, kol. 115-116.
• Jounel Pierre, Le ordinazioni, w: La Chiesa in preghiera, red. Aimé Georges Martimort, t. 3, Brescia: Queriniana 1987, s. 159-207.
• Kempys Michał Jerzy, Josepha kard. Ratzingera teologia kapłaństwa, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej 2002.
• Kleinheyr Bruno, Ordinazioni e ministeri. w: Bruno Kleinheyer, Emmanuel von Severus, Reiner Kaczynski, La liturgia della Chiesa. Manuale di scienza liturgica, t. 9, Leumann (Torino): Elle Di Ci 1994, s. 25-102.
• Konecki Krzysztof, Nałożenie rąk w odnowionych obrzędach święceń, „Studia Włocławskie” 4 (2001), s. 190-197.
• Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium o posłudze i życiu kapłanów, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1994.
• Kunzler Michael, Liturgia Kościoła, przeł. Lucjan Balter, Poznań: Pallottinum 1999.
• Kwiatkowski Dariusz: Struktura i teologia obrzędu święceń prezbiteratu w posoborowych pontyfikałach, „Poznańskie Studia Teologiczne” 11 (2001), s. 163-205.
• La celebrazione nella Chiesa, t. 2, red. Dionisio Borobio, Leumann (Torino): Elle Di Ci, 1994.
• Lameri Angelo, La Traditio Instrumentorum e delle insegne nei riti di ordinazione. Studio storico-litirgico, Roma: Edizioni Liturgiche 1998.
• Le Liber ordinum en usage dans l’Église wisigothique et mozarabe d’Espagne du cinquième au onzième siècle, red. Marius Férotin, Paris: Gregg 1912.
• Le Pontifical Romain au Moyen Âge, t. 1-4: Le Pontifical Romain du XIIe siècle; Le Pontifical de la Curie Romaine au XIIIe siècle; Le Pontifical de Guillaume Durand; Tables alphabétiques. (PGD), red. Michel Andrieu, (Studi e Testi 86. 87. 88. 99), Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana 1938-1941.
• Le Pontifical Romain révisé au XVe siècle, red. Marc Dykmans, (Studi e Testi 311), Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana 1985.
• Le Pontifical romano-germanique du dixième siècle, t. 1-2, red. Cyrille Vogel, Reinhard Elze, Michel Andrieu, (Studi e Testi 226-227), Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana 1963.
• Lurker Manfred, Słownik obrazów i symboli biblijnych, przeł. Kazimierz Romaniuk, Poznań: Pallottinum 1989.
• Nadolski Bogusław, Leksykon Liturgii, Poznań: Pallottinum 2006.
• Nowak Jacek, Trójstopniowość sakramentu święceń, (Kolekcja „Communio” 3), Poznań: Pallottinum 1988, s. 94-112.
• Obrzędy święceń biskupa, prezbiterów i diakonów, Katowice: Księgarnia św. jacka 1999
• Oñatiba Ignacio, Ministeri ecclesiali: Ordine, w: La celebrazione nella Chiesa, t. II, red. Dionisio Borobio, Leumann (Torino): Elle Di Ci 1994, s. 675-684.
• Pius XII, Constitutio apostolica Sacramentum Ordinis, Acta Apostolicae S 40. 1948.
• Pontificale Romanum. De ordinatione diaconi, presbiteri et episcopi. Editio typica, Città del Vaticano: Typis Polyglottis Vaticanis 1968.
• Pontificale Romanum. De Ordinatione Episcopi, Presbyterorum et Diaconorum. Editio typica altera, Città del Vaticano: Typis Polyglottis Vaticanis 1990.
• Pyc Marek, Znaki Trynitarnej bliskości. Teologalny wymiar sakramentów świętych, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny 2007.
• Ratzinger Joseph, Głosiciele Słowa i słudzy Waszej radości. Teologia i duchowość sakramentu święceń, przeł. Marzena Górecka, Monika Rodkiewicz; współpr. Joachim Kobienia, Dominik Petruk, (Opera Omnia, t. 12, red. Krzysztof Góźdź, Marzena Górecka), Lublin: Wydawnictwo KUL 2012.
• Romaniuk Kazimierz, Sakramentologia biblijna. Zarys teologii sakramentów dla teologów, katechetów, duszpasterzy, Warszawa: Wtdawnictwo Salezjańskie 1991.
• Schenk Wacław: Liturgia sakramentów świętych, t. 2, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1964.
• Szczurek Jan D.: Sakrament święceń, w: Znaki Tajemnicy. Sakramenty w teorii i praktyce Kościoła, red. Krzysztof Porosło, Robert J. Woźniak, Kraków: Wydawnictwo WAM 2018, s. 457-500.
• Testa Benedetto, Sakramenty Kościoła, przeł. Lucjan Balter, Poznań: Pallottinum 1998.
• Viola Vittorio, Ordine/Ordinazione, w: Liturgia, red. Domenico Sartore, Achille Maria Triacca, Carlo Cibien, (Dizionari San Paolo), Milano: San Paolo Edizioni 2001, s. 1338-1361.
• Zielonka Dariusz, Character sacerdotalis w ujęciu Josepha Ratzingera, „Studia Salvatoriana Polonica” 2 (2008), s. 123-132.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.8-4