Wykluczenie cyfrowe jednym z problemów edukacji doby cyfrowej

• Authors: Wojciech M. Czerski

Title variants

EN

Digital exclusion one of the problem's of education of the digital age

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Streszczenie Artykuł podejmuje zagadnienie wykluczenia cyfrowego. Na wstępie dokonana została charakterystyka tego zjawiska, następnie porównano je z wykluczeniem społecznym. Ponadto wskazano przyczyny i skutki wykluczenia cyfrowego w różnych środowiskach. Na zakończenie udzielono odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób przeciwdziałać wykluczeniu cyfrowemu. Ważne jest tu, aby nie tylko skupić się na wyposażaniu wykluczonych w sprzęt i dostęp do Internetu. Należy równocześnie pobudzać u nich motywację do korzystania z tych dobrodziejstw oraz do zdobywania, a dalej podnoszenia kompetencji cyfrowych we wszystkich grupach społecznych. Materiał i metody Przegląd literatury. Wyniki Przeprowadzona analiza literatury wykazała, że nadal aktualnym problemem jest wykluczenie cyfrowe, przez niektórych określane mianem nierówności cyfrowych. Wnioski W Polsce prowadzone są działania mające na celu redukcję i przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w różnych grupach społecznych, jednak nie wszędzie jest to możliwe (np. zakłady karne).

EN

Abstract The article focuses on the issue of digital exclusion. At the beginning, the characteristics of this phenomenon were made, then they were compared with social exclusion. Furthermore, the causes and effects of digital exclusion in various environments were indicated. Finally, the question of how to counteract digital exclusion is answered. It is important here not only to focus on equipping the excluded with equipment and Internet access. At the same time, they should be motivated to take advantage of these benefits and to acquire and further improve digital competences in all social groups. Material and methods A review of literature. Results The review of the literature has shown that digital exclusion, by some referred to as the digital divide, is still a current problem. Conclusions There are activities carried out in Poland aimed at reducing and preventing digital exclusion in various social groups, but this is not possible everywhere (e.g. prisons).

Keywords

PL

edukacja; rzeczywistość wirtualna; Internet; wykluczenie cyfrowe

EN

education; internet; virtual reality; digital exclusion

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2020
• Volume: 14
• Issue: 3
• Pages: 63-75

Dates

published

2020-12-10

received

2020-06-23

revised

2020-08-03

accepted

2020-09-03

Contributors

author

Wojciech M. Czerski

• Katedra Pedagogiki Resocjalizacyjnej, Instytut Pedagogiki, Wydział Pedagogiki i Psychologii UMCS, Polska

References

• Batorski, D. (2009). Wykluczenie cyfrowe w Polsce. Studia BAS. Społeczeństwo informacyjne, (3(19)), 223–249.
• Batorski, D., & Płoszaj, A. (2012). Diagnoza i rekomendacje w obszarze kompetencji cyfrowych społeczeństwa i przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu w kontekście zaprogramowania wsparcia w latach 2014-2020 (s. 183). Warszawa.
• Czapliński, J., & Panek, T. (2015). Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
• Czerski, W. (2017). Gotowość nauczycieli do stosowania nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Czerski, W. M. (2018). Wybrane zagrożenia współczesnego społeczeństwa informacyjnego. Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla bezpieczeństwa, Rok XI(4(41)), 95–103.
• Czerski, W. M. (2019). Cyfrowe kompetencje nauczycieli. Refleksje. Zachodniopomorski Dwumiesięcznik Oświatowy, (6), 64–67.
• Czerski, W., & Wawer, R. (2014). „Cyfrowa szkoła” – szansa, czy zagrożenie dla edukacji? Dydaktyka informatyki, 9, 104–113.
• Dijk, J. van. (2010). Społeczne aspekty nowych mediów: Analiza społeczeństwa sieci (J. Konieczny, Tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dijk, J. van. (2013). Ewolucja wykluczenia cyfrowego. Od dostępu po kompetencje i użytkowanie. W M. Pokrzywa & S. Wilk (Red.), Wykluczenie społeczne. Diagnoza, wymiary i kierunki działań (s. 207–232). Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski.
• E-usługi w administracji. (b.d.). Pobrano 31 marzec 2020, z Ministerstwo Cyfryzacji website: https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/e-uslugi.
• Furmanek, W. (2015). Analfabetyzm cyfrowy wyzwaniem dla dydaktyki informatyki. Dydaktyka informatyki, 10, 49–62.
• Garwol, K. (2019). Stopień umiejętności korzystania z technologii cyfrowych a wykluczenie społeczne na przykładzie osób niepełnosprawnych, starszych i ubogich. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (58), 47–68. https://doi.org/10.15584/nsawg.2019.2.4.
• Hajder, M., & Florek, B. (2014). Przyczyny i skutki wykluczenia cyfrowego w środowisku wiejskim Podkarpacia. W M. Hajder (Red.), Innowacyjna Gmina. Informatyka w jednostkach samorządu terytorialnego (s. 47–52). Pobrano z https://depot.ceon.pl/handle/123456789/7745.
• Iwaszczuk, N., & Jarzęcka, A. (2017). Porównanie wykluczenia cyfrowo-finansowego w Polsce i w Norwegii. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (51), 204–218. https://doi.org/10.15584/nsawg.2017.3.17.
• Jeran, A. (b.d.). Wykluczenie cyfrowe. Pobrano 1 marzec 2020, z http://zawszeaktywny.byd.pl/userfiles/files/PUBLIKACJA%204%20-%20Wykluczenie%20cyfrowe_tekst.pdf.
• Kasprzyk, B. (2015). Wykluczenie społeczne a cyfrowe w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, (44), 152–164. https://doi.org/10.15584/nsawg.2015.4.1.22.
• Kos-Łabędowicz, J. (2016). Działania Unii Europejskiej przeciwdziałające cyfrowemu wykluczeniu na przykładzie wymagań odnośnie dostępności. Ekonomiczne Problemy Usług, (122), 59–70. https://doi.org/10.18276/epu.2016.122-06.
• Krakowska, E. (b.d.). Przygotowanie więźnia do życia na wolności. Pobrano 31 marzec 2020, z Służba Więzienna website: http://sw.gov.pl/aktualnosc/Przygotowanie-wieznia-do-zycia-na-wolnosci.
• Kujawski, J. (2018). Wykluczenie cyfrowe, jako forma wykluczenia społecznego. Przypadek Polski. Media i społeczeństwo, (9), 252–260.
• Kurowska, M. (2013). Wykluczenie cyfrowe zagrożeniem dla społeczeństwa informacyjnego. Biuletyn EBIB, (145), 1–9.
• Kuźmińska-Sołśnia, B. (2014). Nowoczesne technologie informatyczne – możliwości i zagrożenia. Dydaktyka informatyki, 9, 72–81.
• Lewicki, G. (2014, maj 4). Technofobia. To się leczy? [Text]. Pobrano 28 marzec 2020, z Wprost website: https://www.wprost.pl/nauka/446572/technofobia-to-sie-leczy.html.
• Lew-Starowicz, R., & Lorecka, K. (2013). Włączenie cyfrowe: Droga do reintegracji społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Lipnicka, M., Lipnicki, A., & Wojczyk, S. (2015). Przyczyny i sposoby przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica, (37), 75–88. https://doi.org/10.18276/si.2015.37-06.
• Miłosz, M., & Miłosz, E. (2013). Analiza obszarów wykluczenia cyfrowego w województwie lubelskim. Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, (36), 98–106.
• Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. (b.d.). Program Operacyjny Polska Cyfrowa na lata 2014-2020. Pobrano 31 marzec 2020, z https://www.polskacyfrowa.gov.pl/media/55216/POPC_Program_3_0_17042018.pdf.
• Młynarczyk, M. (2013, maj 3). Pilotaż na półmetku, i co dalej? Pobrano 31 marzec 2020, z Archive.is website: http://archive.is/dzLDV.
• Orłowska, M. (2016). Wykluczenie cyfrowe a bezpieczeństwo współczesnych Polaków – wybrane problemy. Perspektywa pedagoga społecznego. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, XV(4), 129–144.
• Piecuch, A. (2020). Media cyfrowe wspierające procesy dydaktyczne (Wydanie I.). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Polańska, K. (2012). Nierówność cyfrowa jako pochodna dyfuzji Internetu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica, (29), 235–247.
• Popiołek, M. (2016). Nierówności cyfrowe i podziały cyfrowe drugiego rzędu jako wyzwanie dla gospodarki opartej na wiedzy. Ekonomiczne Problemy Usług, (122), 113–122. https://doi.org/10.18276/epu.2016.122-10.
• Porębski, L. (2014). Wykluczenie cyfrowe i co dalej? Nowe technologie jako katalizator podziałów społecznych i bodziec dla cywilizacyjnego rozwoju. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (50), 89–106.
• Stroińska, E., & Zakrzewski, L. (2008). Analiza zagrożenia wykluczeniem cyfrowym wśród studentów. W A. Szewczyk & E. Krok (Red.), Fenomen internetu: T. I (s. 208–215). Szczecin: hogben.
• Toffler, A. (2007). Szok przyszłości (Wyd. 3.). Przeźmierowo: Wydawnictwo Kurpisz.
• Walat, W. (2015). Wykluczenie cyfrowe pokolenia 50+. Sprawozdanie z badań. W W. Czerski & R. Wawer (Red.), Nowoczesne media w przestrzeniach edukacyjnych (s. 117–130). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Widawska, E., Wieczorek, Z., & Wysocka, E. (2014). Wyznaczniki wykluczenia cyfrowego i dostępności stron internetowych instytucji publicznych. W Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
• Wrońska, M. (2012). Kultura medialna adolescentów: Studium dostępu i zastosowań. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Wykluczenie cyfrowe. (2019). W Wikipedia, wolna encyklopedia. Pobrano z https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wykluczenie_cyfrowe&oldid=55884571.
• Żuk, J. (2015). Zagrożenie wykluczeniem cyfrowym jako element bezpieczeństwa osobistego Polaków. De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności, (1), 170–180.

Identifiers

DOI

10.29316/rs/127216